Tíminn - 23.08.1986, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Tíminrt
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjóri:
Aðstoðarfréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
NíelsÁrni Lund
OddurÓlafsson
Guðmundur Hermannsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavik. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tæknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans.
Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 45.- kr. og 50.- kr. um helgar. Áskrift 450,-
Þingflokksfundur
á Sauðárkróki
Á morgun hefst á Sauðárkróki fundur þingflokks
Framsóknarflokksins. Þar munu verða rædd þau
mál sem efst eru á baugi nú, fjárlagagerð, bankamál
og stjórnmálaviðhorfið nú þegar sumri tekur að
halla og tíminn styttist þar til þing kemur saman á
ný.
Það hefur færst í vöxt að þingflokkar á Alþingi
leiti út á land til fundarhalda. Er það vel, því starf
þeirra er hluti af starfi Alþingis sem fært er út á
landsbyggðina með þessum hætti.
Þingmönnum gefst tækifæri til þess að hitta
heimamenn á viðkomandi stöðum og heyra sjón-
armið þeirra og nota tækifærið til þess að kynnast
atvinnulífi þessara byggðarlaga á vettvangi.
Sauðárkrókur hefur orðið fyrir valinu að þessu
sinni sem fundarstaður. Hann er einn af þeim
myndarlegu þéttbýlisstöðum sem byggst hafa vegna
þjónustu við sveitirnar í kring, þótt nú sé þar
öflugur iðnaður og sjávarútvegur.
Sauðárkrókur hefur verið í örum vexti, þar hefur
m.a. Kaupfélag Skagfirðinga komið við sögu með
stórmyndarlegri uppbyggingu sinna fyrirtækja sem
eru ein mesta kjölfestan í byggðarlaginu. Skaga-
fjöí'ður er söguríkt hérað og fagurt. Þar var forðum
vettvangur mikilla átaka þegar valdabaráttan hér
innanlands var til lykta leidd með vopnavaldi. Nú
er gróið yfir blóði drifin spor, á Örlygsstöðum og
Haugsnesi, en sagan lifir.
Stjórmálaátök hafa verið hörð í Skagafirði á
síðustu áratugum. Áhrif Framsóknarflokksins hafa
verið þar mikil og farsæl og hafa margir af
forustumönnum flokksins þar hildi háð. Fjórir
forsætisráðherrar flokksins hafa átt rætur í þessu
héraði.
Það ætti því ekki að væsa um þingflokk Fram-
sóknarflokksins á Sauðárkróki næstu daga. Víst er
að andi foringja eins og Ólafs Jóhannessonar,
Hermanns Jónassonar og Steingríms Steinþórsson-
ar verður þar nálægur eins og annars staðar þar sem
framsóknarmenn funda.
Byggðin í Skagafirði er blanda dreifbýlis og
þéttbýlis, dæmi um byggð þar sem fólk hefur búið
í sátt í gegn um tíðina og hvað styður annað. Það
hvílir sú þunga skylda á Framsóknarflokknum að
varðveita þetta jafnvægi í breyttri tíð, þannig að
sveitirnar verði áfram sú kjölfesta í þjóðlífinu og
sá öflugi bakhjarl þéttbýlis sem þær hafa hingað til
verið.
Laugardagur 23. ágúst 1986
lliiillllllilillllllllllllll MENN OG MÁLEFNI ■ ■: !'IiiiiEÍ'llilÍiflÍliilíllll
Kristján Benediktsson, fyrrv. borgarfulltrúi:
í tilefni afmælis
Þá eru mestu hátíðahöldin í
tilefni af 200 ára afmælis Reykja-
víkurborgar urn garð gengin. Full-
yrða má að flest hafi vel til tekist.
Frábærar myndir prýða veggi Kjar-
valsstaðá og hins nýja Borgarleik-
húss í Kringlubæ. Báðar eru þessar
sýningar vandaðar og vel undir-
búnar og á allan hátt höfundum
sínum til sóma. Sýningin á Kjar-
valsstöðum mun án efa eiga stóran
þátt í að bjargað verður frá glötun
og varðveittur fjöldi merkra heim-
ildarmynda sem verulegur fengur
er í að varðveitist.
Tæknisýningin í Borgarleikhús-
inu er einstæð í sinni röð. Gefur
þar að líta það tækniundur sem
gerst hefur hér á Iandi síðustu
áratugina. Þarmáeinnigskyggnast
inn í framtíðina á þeim vettvangi.
Framþróun í tækni virðist engin
takmörk sett ef marka má spár
þeirra sem um þau mál fjalla.
Báðar þessar sýningar eru mennt-
andi, þær auka skilning okkar á
mikilvægi hins tæknivædda samfé-
lags sem við búum í og veita okkur
innsýn til aukins skilnings á þeim
kynslóðum sem á undan eru gengn-
ar og þeim lífskjörum sem þær
bjuggu við.
Undirbúningur beggja þessara
sýninga hefur staðið lengi og fanga
verið aflað víða.
Vissulega kosta svona sýningar
mikið. Hjá því verður ekki komist.
Margt eru þó varanleg verðmæti
sem nýtast síðar.
Þessar sýningar báðar eru verð-
ugt innlegg í afmælishátíð og til
verulegs menningarauka.
Einstök útihátíð
Öll þjóðin fylgdist með hátíða-
höldunum á sjálfan afmælisdaginn.
Þar gekk allt samkvæmt áætlun
enda vel vandað til alls undirbún-
ings og veður eins gott og hugsast
gat.
Góð samstaða ríkti meðal borg-
arfulltrúa um undirbúning hátíðar-
haldanna og áttu aliir flokkar borg-
arstjórnar fulltrúa í afmælisnefnd-
inni. Að vísu sagði fulltrúi kvenna-
framboðsins sig úr nefndinni á sl.
vetri. Þótti þeim stöllum þar á bæ
of miklu til kostað. Vissulega orkar
tvímælis hversu miku fé skuli verja
til afmælishalds sem þessa.
Frá upphafi var sá sem þetta
skrifar talsmaður þess að hafa
afmælishátíðina veglega. Sem bet-
ur fer höfum við efni á því núna.
Því var ekki að heilsa fyrir eitt
hundrað árum. Þá var eymdin slík
að bæjarstjórnin treysti sér ekki að
verja nema sem svaraði 100 krón-
um til afmælishaldsins. Ekki má
gleymast að afmæli Reykjavíkur er
jafnframt afmæli höfuðstaðar
landsins. Allir landsmenn eiga
hlutdeild í höfuðborginni. í þeim
skilningi voru hátíðahöldin hér í
borginni á afmælisdaginn ekki ein-
ungis hátíðahöld Reykvíkinga
heldur landsmanna allra. Við sem
hér búum og í næsta nágrenni
nutum þeirra að vísu betur en
aðrir. Óhætt er hins vegar að segja
að útvarp og sjónvarp hafi gert sitt
til að aðrir landsmenn misstu ekki
með öllu af því sem fram fór. Vel
heppnað afmælishald sem þetta
eykur samhug og samkennd
fólksins. Það finnur betur en á
öðrum tímum að það er hluti af
stærri heild, á samleið með öðrum.
Á slíkum degi er enginn cinn í
heiminum ef svo má að orði
komast. Tvö hundruð ára afmæli
höfuðborgar er ekkert venjulegt
afmæli.
Skyldur höfuðborgar
Vissulega nýtur borgin þess að
vera höfuðborg með stjórnsýsluna
og flestar menntastofnanirnar og
meginhluta verslunarinnar innan
sinna vébanda. Margir líta hana
öfundaraugum vegna alls þess. Á
hinn bóginn hefur höfuðborgin
skyldur við þegnana alla sem henni
ber að rækja. Þannig á hún að
styrkja og efla ýmsa menningar-
starfsemi sem allir landsmenn geta
notið. Höfuðborgin á ómældan
fjársjóð í hæfileikamiklu fólki á
sviði menningar og Iista. Henni ber
að stuðla að því að allir þegnarnir
fái notið þess sem þetta fólk hefur
að bjóða.
Kvikmynd Hrafns
Fyrrverandi meirihluti borgar-
stjórnar ákvað árið 1981 að láta
gera heimildarmynd um Reykjavík
í tilefni tvö hundruð ára afmælis
borgarinnar.
Jafnframt var Hrafn Gunnlaugs-
son ráðinn til þess verks. Um þetta
hvort tveggja var samstaða í borg-
arstjórn.
Hrafn hófst fljótlega handa um
gerð myndarinnar og er óhætt að
segja að ekkert hafi verið til sparað
til að gera þessa mynd vel úr garði,
hvorki fyrirhöfn né fé.
Frumsýning fór fram fyrir fullu
húsi boðsgesta í Háskólabíói sl.
þriðjudag.
í stuttum inngangi sagði höf-
undurinn að myndin ætti ekki að
veita upplýsingar um fjölda strætis-
vagnafarþega né lengd malbikaðra
gatna. Hún ætti að fjalla um fólkið
í borginni.
Að minni hyggju er mynd þessi
tæknilega vel gerð, tónlistin
skemmtileg og margt fallegt ber
fyrir augu á ferð myndavélarinnar
bæði á landi og í lofti. Hún er hins
vgar alltof löng.
Meginhluti myndarinnar er tek-
inn að sumarlagi þegar hús og
garðar borgarinnar skarta sínu feg-
ursta. Sýna loftmyndirnar vel
hversu gróðurríkið í borginni er
orðið þroskamikið og víðfeðmt.
Ber það glöggt vitni um þann ntikla
áhuga sem borgarbúar hafa á trjá-
rækt og eflingu gróðurs.
Um hvað átti
myndin að fjalla?
f tillögu þeirri sem borgarráð
samþykkti 1981 segir m.a.: „að
láta gera kvikmynd í tengslum við
200 ára afmælið sem hafi í senn
fróðleiks- og skemmtanagildi og
verði jafnframt heimild um svip-
mót og borgarlíf í Reykjavík á
okkar tíma.“
Ég tel að svipmóti borgarinnar
séu gerð góð skil í myndinni. Öðru
máli gegnir þegar kemur að því að
lýsa lífi fólksins. í reynd ber harla
lítið á fólkinu í borginni í þessari
mynd. Hún snýst að verulegu leyti
um borgarstjórann, Davíð
Oddsson, og nýja hverfið hans í
Grafarvoginum ásamt með Gullin-
brú. Þá mætti ætla að Reykvíking-
ar hefðu aldrei fengið ætar kartöfl-
ur erlendis frá og eru skemmdar
kartöflur mjög til umræðu í mynd-
inni.
Jafnvel borgarstjóra kemur ekki
annað í hug en þessar skemmdu
kartöflur þegar hann stendur
frantmi fyrir ungfrú Reykjavík ný-
krýndri og fallegri.
Hrafn kallar mynd sína -
Reykjavík - að mínum dómi hefði
hún eins vel mátt heita: „Dagur í
lífi borgarstjóra" eða bara „Graf-
arvogshverfið hans Davíös".
Allir að byggja
Beri að líta á þessa mynd sem
heimildarmynd eins og til var ætlast
hlýtur það að vekja athygli og
undrun seinni tíma manna sem
skoða hana sem slíka, að á þvf
herrans ári 1986 hafi flestir Reyk-
víkingar ekki haft annað fyrir stafni
en að byggja
En af hverju er verið að leggja
svona mikið kapp á að sýna þetta
byggingarstúss og sífellt þetta eina
hverfi - Grafarvoginn. Gullfalleg
hverfi eru í uppbyggingu bæði á
Ártúnsholti og í Selási. Þeirra er
að engu getið í myndinni. Eins og
ég sagði hér að framan snýst þessi
mynd fyrst og fremst um borgar-
stjórann - athafnir hans og skoðan-
ir sem hann kemur á framfæri við
ótal tækifæri á myndinni. Nú er ég
ekki að segja að í heimildarmynd
um Reykjavík eigi borgarstjóri
ekki sjást. Annað væri óeðlilegt.
En öllu má ofgera og það er
vissulega gert.
Mætti ætla að skýringin á því að
allt snýst um Grafarvoginn og
byggingar þar sé sú að sýna að á
undanförnum áratugum hafi slíkir
amlóðar farið með stjórn borgar-
innar að engir hafi getað byggt
vegna skorts á lóðum.
Þetta á við um Geir og Birgi
ísleif og svo að sjálfsögðu vinstri
meirihlutann.-Á góðri stund birtist
svo borgarstjóri, Davíð Oddsson,
á skerminum og tilkynnir að búið
sé að skipuleggja Grafarvoginn og
nú geti allir fengið lóð og farið að
byggja. Það séu mannréttindi að
allir Reykvíkingarsem vilji fái lóð.
Þess er hins vegar ekki getið að
lóðir í Grafarvoginum gengu treg-
lega út.
Sá markaður var mettaður fyrir
þegar allt kom til alls.
Slett úr klaufunum
Jafnvel þótt þeim Davíð og
Hrafni sé meinilla við Samband
íslenskra samvinnufélaga finnst
mér í senn ósmekklegt og rotið að
lauma því inn í textann að SÍS hafi
hirt einhvern milliliðagróða af inn-
flutningi skemmdu kartaflanna
sem fyrr er frá sagt. Nú flutti SÍS
alls ekki inn þessar skemmdu kart-
öflur sem böglast svo mjög fyrir
brjósti höfundar, annars fæ ég ekki
séð að þessi umræða eigi erindi í
mynd sem þessa.
En ekki hafa allir sama hátt á að
þakka veglegar afmælisgjafir. Það
sannast hér.
Ekki góð heimild
Vissulega saknar maður margs
sem átt hefði að vera í mynd sem
þessari. Hinar raunverulegu at-
hafnir fólksins í borginni í dagsins
önn koma þar lítt við sögu.
Það þykir hins vegar vert til
frásagnar að borgarstjórinn skuli
lúta svo lágt að ræða við fólk á
skrifstofu sinni rétt eins og slíkt sé
einsdæmi.
Menningarmálum er lítið sinnt,
skólar sjást varla og kirkja fyrir-
finnst engin utan að ytra sköpulag
Hallgrímskirkju tekur sig vel út á
myndfletinum þar sem hún gnæfir
við loft á Skólavörðuhæðinni.
Hins vegar er brugðið upp mynd-
um frá vaxtarræktarkeppni kvenna
og fegurðarsamkeppni eru gerð
allgóð skil enda kemur borgarstjóri
þar við sögu, kyssir fegurðar-
drottninguna og lætur nokkrar tví-
ræðar setningar fylgja með.
Þessi mynd sem á að vera heim-
ild fyrir seinni tíma um Reykjavík
og Reykvíkinga á 9. áratug þessar-
ar aldar fjallar að litlu leyti um
fólkið í borginni og athafnir þess.
Hún segir hins vegar mikið frá
borgarstjóranum, skoðunum hans
og boðskap og svo Gullinbrúnni og
Grafarvogss væðinu.
Skipulagið í Grafarvoginum var
umdeilt á sínum tíma. Myndin á að
sýna að í hverfinu hans Davíðs sé
best að búa og gott að byggja. Þess
vegna eru hjónin í myndinni alsæl
þótt þau verði að vinna baki brotnu
og nánast allan sólarhinginn vegna
þess að þau eru að byggja í óska-
hverfinu hans Davíðs.