Tíminn - 29.01.1987, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 29. janúar 1987
UTLOND
lllllli:
Tíminn 5
Stefnuræöa Reagans:
Aðgerðir okkar í
íran voru mistök
- sovéska fréttastofan Tass segir Reagan boöa „Monroe-
kenninguna"
Persaflói:
BANDARÍSKAR
FLOTADEILDIR
NÁLGAST
Reagan Bandaríkjaforseti hélt
stefnuræðu sína í þinginu í fyrra-
kvöld, eina þá mikilvægustu á sex
ára forsetaferli hans að því er banda-
rískir fréttaskýrendur segja. Forset-
inn hefur að undanförnu beðið mik-
inn álitshnekki vegna íransmálsins
svokallaða og að sögn tókst honum
nokkuð að spyrna við fótum í ræðu
sinni. Forsetinn viðurkenndi þar að
gerð hefðu verið mistök, en hvatti
menn eindregið til að horfa fram á
við og staðna ekki í vangaveltum og
hneykslan á því sem liðið er.
í ræðu sinni leit forsetinn yfir
farinn veg og minnti á árangurinn
við að ná verðbólgunni niður og við
að draga úr atvinnuleysi. Um al-
þjóðamál sagði hann síðan m.a.:
„Þá er það hughreystandi staðreynd
hversu mikið okkur hefur miðað í
friðarátt um allan heim, og það sem
mikilvægast er af öllu að Bandaríkin
eiga hvergi í ófriði í kvöld á sama
tfma og frelsið breiðist út.“ Þá vék
forsetinn að því sem beðið var með
hvað mestri eftirvæntingu - írans-
málinu. „Þrátt fyrir það að við
höfum náð miklum árangri, þykir
mér fyrir því hvernig fór á einu sviði.
Ég tók áhættu varðandi aðgerðir
okkar í íran, þær gengu ekki upp og
ég lýsi allri ábyrgð á hendur sjálfum
mér. Markmiðin voru góð og gild.
Ég er þeirrar skoðunar að ekki hafi
verið rangt að koma á sambandi við
land sem hefur mikla hernaðarlega
þýðingu fyrir okkur né tel ég rangt
að reyna að bjarga mannslífum. Það
var alls ekki rangt, svo mikið er víst,
að gera tilraun til að frelsa banda-
ríska ríkisborgara úr barbarískri
gíslingu. Hins vegar mistókst okkur
að ná þeim árangri sem við vonuð-
umst eftir og alvarleg mistök voru
gerð þegar þetta var reynt.“ Forset-
inn sagði síðan að hann myndi gera
það sem í hans valdi stæði til þess að
komast til botns í þessu máli, en
sagði jafnframt að menn mættu ekki
verða svo uppteknir af því að ræða
mistök fortíðarinnar að þeir þyrðu
ekki lengur að tefla á tvær hættur í
framtíðinni. „Við skulum ekki láta
Gorbatsjov og Yakovlev. Mvndin er tekin á blaðamannafundi í Háskólabíói,
og situr Yakovlef hið næsta leiðtoganum, sem sýnir að þar var maður á
uppleið. Yakovlev var einnig í forsvari fyrir sovésku sendinefndinni á
blaðamannafundum sem haldnir voru í Reykjavík á meðan á leiðtogafundin-
Um Stóð. Tímamynd Sverrír.
GORBATSJOV
STYRKIST
ÍSESSI
Moskva-Reuter
Mikhail Gorbatsjov er nú styrkari
í sessi sem leiðtogi Kommúnista-
flokks Sovétríkjanna eftir að Kun-
ayev var vikið úr stjórnarnefndinni í
gær. Hann var á sínum tíma náinn
samstarfsmaður Bresjnefs og undir
hans verndarvæng.
Kunayev var áður flokksleiðtogi í
Kasakstan. í stað hans var Yakolev,
náinn ráðgjafi Gorbatsjovs kosinn í
stjórnarnefndina, og er hann þar án
atkvæðisréttar. Þá voru tveir af
stuðningsmönnum núverandi leið-
toga kjörnir í miðnefnd Kommún-
istaflokksins. Þá hefur Zimanyanin
verð veitt lausn úr ritararáði miðn-
efndarinnar af heilsufarsástæðum að
því er Tass greinir.
Þetta eru fyrstu breytingarnarsem
gerðar eru á stjórn Sovétríkjanna
síðan á flokksþinginu í mars í fyrra.
En þá voru engar breytingar gerðar
á stjórnarnefndinni eða miðnefnd-
inni. í stjórnarnefndinni eru 11 með-
limir með atkvæðisrétt og 8 án
atkvæðisréttar. í ritararáði mið-
nefndar eru 12 meðlimir.
Yakolev átti sæti í miðnefndinni
og hefur nú verið hækkaður í valda-
píramítanum og er kominn í stjórn-
arnefnd. Verksvið hans hefur verið
áróður fyrir flokkinn og ríkið.
ÁTAKASVÆÐI
nokkurn mann velkjast í vafa um
hver stefna Bandaríkjanna er: Við
munum ekki standa aðgerðalausir
og horfa á ef hagsmunum okkar eða
vinum okkar í austurlöndum nær er
ógnað, né munum við gefa neitt eftir
þegar hryðjuverkamenn reyna að
kúga okkur.“
I stefnuræðu sinni vék forsetinn
nokkrum sinnum að Sovétríkjunum
og benti m.a. á að hernaðarútgjöld
Sovétmanna frá því 1970 hefðu verið
500 milljörðum dala meiri en útgjöld
Bandaríkjamanna þrátt fyrir veik-
burða ástand sovéska efnahags-
kerfisins. Jafnframt gagnrýndi for-
setinn útþenslustefnu Sovétríkjanna
eins og hún hefur birst í ýmsum
löndum Afríku og Asíu og Róm-
önsku Ameríku. Reagan gerði
mannréttindamál í Sovétríkjunum
einnig að úmtalsefni sem og friðar-
viðleitni Bandaríkjamanna í samn-
ingaviðræðum stórveldanna.
Sovéska fréttastofan Tass sakaði
forsetann hins vegar í gær um illvilj-
aðar árásir á Sovétríkin bæði varð-
andi það sem hann hafði að segja um
samningamál stórveldanna og hið
sósíalíska þjóðfélagskerfi. Tass
sagði að Reagan hefði rangtúlkað
vísvitandi sjónarmiðin sem Sovét-
menn settu fram á Reykjavíkurfund-
inum með því að fullyrða að það
eina sem vakað hafi fyrir Gorbatsjov
hafi verið að eyðileggja stjörnu-
stríðsáætlunina. Sagði Tass að Reag-
an hafi enn á ný vakið upp svokall-
aða „Monroe-kenningu“, en sam-
kvæmt henni telji Bandaríkjamenn
sig hafa sérstakan rétt til valda og
áhrifa í Rómönsku-Ameríku.
Washington-Reuter
Bandarísk flotadeild á Persaflóa
er nú á norðurleið og nálgast
átakasvæði í stríði Irana og Iraka.
Bandarískir embættismenn segja
að með þessu sé sýnd samstaða
með arabaríkjum sem vinveitt eru
Bandaríkjamönnum.
Shultz, utanríkisráðherra, gaf
utanríkismálanefnd öldungadeild-
arinnar þá skýringu á ferðum her-
skipanna, að Bandaríkjstjórn vildi
sýna vinveittum arabaríkjum að
þau ættu stuðning vísan ef hags-
munum þeirra væri ógnað. Hann
sagði einnig, að Irönum hafi verið
gert ljóst að verði styrjöldin við
Iraka mögnuð og fleiri ríki við
Persaflóa dragist inn í hana verði
litið á það sem alvarlega ógnun við
bandaríska hagsmuni.
Reagan forseti hefur heitið vin-
samlegum arabaríkjum við flóann
stuðningi verði á þau ráðist.
Shultz sagði að breytingar hafi
verið gerðar á staðsetningu banda-
ríska flotans á Persaflóa, en vildi
ekki segja nánar hvar flotadeildin
væri nú.
Washington Post skýrði frá því í
gær, að fimm tundurspillar, sem
búnir eru eldflaugum séu á siglingu
norður eftir Persaflóa. Blaðið sagði
einnig að flugvélamóðurskipið
Kitty Hawk væri á leiðinni frá
Filipseyjum og stefndi norður í
Arabíuflóa.
Heimildum ber saman um að
þessar flotahreyfingar standi í
sambandi við aukin átök í stríði
írana og íraka og fund múhameðs-
trúarríkja, sem haldinn er í Kuw-
ait.
Flotastyrkurinn aukinn
á Miðjarðarhafi
Ákveðið hefur verið að flugvéla-
móðurskipið John F. Kennedy
ásamt 11 fylgdarskipum, verði enn
um sinn á Miðjarðarhafi, en flota-
deildin átti að fara til Bandaríkj-
anna í lok þessa mánaðar. Fugvéla-
móðurskipið Nimitz átti að taka
við. Er það skip ásamt fylgdarskip-
um þegar komið inn á Miðjarðar-
haf. Því er ljóst að flotastyrkur
Bandaríkjanna á svæðinu hefur
verið aukinn gífurlega.
Tilkynningin um aukningu her-
aflans á Miðjarðarhafi var gefin út
eftir að þrem Bandaríkjamönnum
var rænt síðast í Beirut. Er talið að
samband sé á milli margendurtek-
innar gíslatöku og styrkingu flotans
á Miðjarðarhafi.
Þá berast fréttir um að sjötti
flotinn, sem hefur bækistöðvar við
Ítalíu sé á leið til austanverðs
Miðjarðarhafs.
ríMINN Síðumúla 15
Eskihlíð Kvisthagi Tómasarhagi Fálkagata Fagrabrekka 25 og út
Mjóahlíð Fornhagi Ægissíða 60-76 Lynghagi Alfhólsv. 54-135
Hjarðarh. 45-út Þrastargata Starhagi
Skerjafjörður og 54-út Þrastargata Grímshagi
Hofsvallagata f rá 49 Ægissíða78-100 Smyrilsvegur Ægissíða 50-58
DJÖÐVILJINN
S.681333
Timiim
S.686300
Blaðburður
BESTA TRIMMID
S.681866