Tíminn - 30.04.1987, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 30. apríl 1987
Tíminn 15
MINNING

Grímur
Guðbjörnsson
„Bognar uldrei, brotnar í bylnuni
stóra seinast."
Þriðjudaginn 31. mars s.i. gekk
yfir Norðausturland stórviðri álíka
vont og eldri menn muna verst.
Meðan á slíku veðri stendur, er mér
svo farið að ég fyllist kvíða, ekki
bara um hvort mín hús muni standast
ofsann, lieldur og líka hvort slæmar
fréttir komi á eftir. Og það stóð ekki
á því, - áður en kvöld var komið
barst sorgarfregn. Grímur á Alandi
varð bráðkvaddur milli húss og
bæjar. Þar var skaði orðinn sem ekki
fæst bættur.
Grímur Guðbjörnsson var fæddur
á Syðra-Álandi 1915 sonur hjónanna
Guðbjörns Grímssonar og Ólafar
Vigfúsdóttur og á Syðra-Álandi
starfaði Grímur æfina alla, nema tvo
vetur og eitt sumar sem hann var
nemandi á Hvanneyri.
Syðra-Áland er erfið jörð og
komst seint í vegasamband og enn
seinna í símasamband. Ég hef grun
um að það megi rekja til þess að
fólkið á bænum gerði harla litlar
kröfur til samfélagsins, sjálfum sér
til handa.
Líklega hefur það verið vegna
lélegs vegasambands að pósturinn, í
það minnsta vetrarpósturinn fór ekki
í Syðra-Áland og voru blöð og bréf
sem þangað áttu, skilin eftir í Lax-
árdal. Það man ég að þóttu ekki
góðar fréttir hér á bæ, þegar þessu
fyrirkomulagi skyldi breytt. - Því
meðan það varði áttum við tryggt að
fá Grím á Álandi í heimsókn viku-
lega. En því fylgdi gleði hjá öllum
ungum oggömlum. Oft kom Grímur
á hesti og þá gjarnan á Grána, hesti
sem lifði fram undir 1960 og var
ókrýndur konungur gæðinga hér-
aðsins um árabil.
Þegar ég var 11 ára, var nokkurra
daga námskeið í vélfræði haldið hér
í Dal, snemmsumars og vafalaust
verið unnið frammá kvöld. Ungir
menn töldu sig ómissandi á verk-
stæðinu, því var það að við kvöld-
matar-borðið þegar tilnefna átti kúa-
smala, að enginn vildi fara í það
verk. Grímur var nteð Grána sinn í
tjóðri við fjárhúsin og sagðist alveg
geta lánað kúasmalanum hest. Það
fór því svo að ég hlaut starfið, fór á
Grána berbakt og lifði dásamlega
stund. Er það minnisstæðast þegar
ég fór frá túnhliðinu hvað Gráni
herti ört á sér án þess þó að stökkva,
en ég notaði mér faxið. En þessi
horfni gæðingur hafði óvanalega
reisingu og var faxprúður. Auk ferða
Gríms til að sækja póstinn voru
vissar gestakomur þegar ærnar voru
vigtaðar í janúar og apríl. Og þá lá
nú vel á bændum og þar var Grímur
á sviði sem hann kunni við sig á. Því
af öllum verkum sem hann vann,
mun fjárgæslan og fjárræktin hafa
verið honum til mestrar ánægju,
enda náði hann langt á því sviði. Og
hefur það ræktunarstarf komið öðr-
um til góða í ríkum mæli. T.d. engin
hjörð ( þessu héraði sem finnst ekki
í kindur ættaðar frá Syðra-Álandi.
Það var fleira vel tamið hjá Grími
en hesturinn. Þegar fé var rekið hér
milli bæjanna var svarti forustusauð-
urinn hans Gríms ómissandi til að
vel gengi að koma hópnum í Hölkná.
Þegar ég kom á Hvanneyri haustið
’63 spurði Guðmundur ráðsmaður
mig eftir skólabróður sínum Grími,
og hvort hann byggi ekki vel með
konu og mörg börn. Ég sagði sem
var að konu ætti hann ekki né börn.
„Það er mikill skaði, því Grímur er
vel gerður maður," sagði þá ráðsi.
Þetta var ekkert ofsagt hjá þcim
kjarnyrta og mæta manni Guðmundi
Jóhannessyni.
Það var á svo kölluðum kalárum
að hingað í sveitir var keypt hey um
langa vegu. Snjóaveturinn ’66 kom
með skipi hey á Þórshöfn og var flutt
frá skipshlið á þá bæi sem hægt var
að gera bílfært á, en heyið var illa
bundið og var mikið af lausu heyi
eftir í húsi á Þórshöfn, þegar búið
var að aka því sem flutningsfært var.
Þórarinn í Holti bað mig að fara með
Grími til að binda þetta hey í reipi
upp á gamla mátann, en enginn
heybindivél var þá komin í héraðið.
Þegar (Jrímur tók til að leggja á
reipin og reyra baggana, fannst mér
sem ég væri bara áhorfandi, þó ég
gerði mitt besta, slík hamhleypa var
hann í erfiðsivinnu. Annað atvik
langar mig til að rifja upp frá sant-
vistunum við Grím heitinn.
Haustið 1967 fór ég í göngur á
Álandstungu og var gott veður er
riðið var frá bæ og lá svo vel á bónda
að unun var að vera nærri honum.
Næsta dag var rigning og þoka. Var
þá dokað við í kofa fram eftir
morgninum. Svo lyfti þokunni ofur-
lítið, var þá riðið til heiðamóta. Inn
á svokölluðum urðum (gróðurlitlir
melar) þurftu 4 menn að fara þvert
yfir frá Hölkná að Sandá. Þar reið
Grímur fyrir, og gátum viðhinirekki
skilið hvað hann hafði til að fara
eftir, nema ef vera skyldi norðangol-
una. En svo nákvæmlega fór hann
þá leið seem hann ætlaði sér, að ekki
hefur í annan tíma verið farið beinna
að Sjóla. Þennan dag var smalað
rösklega það land sem lægra lá og
þoka huldi ekki. Seinni smölunar-
daginn var farið í birtingu yfir Hafur-
staðafjöll því strangur dagur var
framundan, og strangt var mér að
fylgja Grími þegar við teymdum upp
að Hptthól þó að hann væri 30 árum
eldri. Þegar í bæinn kom og spurt
var hvort ekki hafi dimmt í gær,
svaraði Grímur að bragði: „Ekkert
dimmt en þokuvik á urðunum“,|
dæmigert svar hjá Grími, því þó
hann hefði minni svo gott að nánast
var óskiljanlegt öðrum og hefði gaman
af að rifja upp fortíðina var aldrei
hægt að standa hann að því að gera
mikið úr eigin frammistöðu.
Já, mikið var Grími gefið í vöggu-
gjöf, líkamshreysti, skapstilling, gáf-
ur og kærleiksríkt hjarta, og lifði
lífinu á þann hátt að vart mun nær
verða komist að breyta ávallt eftir
liinu gullna boðorði „allt sem þér
viljið að aðrir menn gjöri yður, það
skuluö þér og þeim gjöra", en út af
þcssum orðum lagði séra Ingimar í
hinni fallegu ræðu sem hann flutti er
hann jarðsöng Grím 9. apríl. Erfitt
er að sættast við örlögin þegar vinur
og næsti granni er horfinn svona
fyrirvaralaust. En það er fullt sam-
ræmi í skapadægri Gríms og lífs-
hlaupinu. Frá því móðir hans og
systir hjúkruðu honum í tvísýnni
brjósthimnubólgu 13 ára gömlum lét
hann engan hafa fyrir sér. Eins og
Klettafjallafuran bognaði aldrei en
brotnaði óvænt í bylnum stóra sein-
ast.
Stefán Eggertsson.
SAMVINNUMAL
Halli hiá FDB
Kaupfélögin gengu betur
Danska samvinnusambandið,
FDB, var gert upp með töluvert
miklum halla á síðasta ári. Frá þessu
var skýrt nú nýlega, en samtals var
rekstrarhallinn 42,8 miljónir
danskra króna. Þetta er verulega
miklu verri útkoma cn vænst hafði
verið, því að rekstraráætlun gerði
ráð fyrir 130 miljóna hagnaði, og
árið 1985 var hagnaður FDB 123
miljónir.
Ástæðurnar fyrir þessu tapi hjá
FDB eru margvíslegar. Aðgerðir
dönsku ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmálum ásíðasta ári, svo nefndur
páskapakki og kartöflukúr, höfðu
veruleg áhrif til að draga úr sölu á
mörgum vörutegundum á hinum al-
menna neysluvörumarkaði. Af innri
ástæðum hjá FDB er líka nefnt að
starfsmenn hafi verið of margir í
minni umsetningu en reiknað hafði
verið með. Ýmis vöruinnkaup hafa
einnig reynst óhagstæðari en búist
hafði verið við, sérstaklega á kaffi.
Irma og Anva
En það eru þó sérstaklega tvö
dótturfyrirtæki, sem eiga mestan
lilut í þessu, verslanakeðjan Irma og
verslunin Anva í Kaupmannahöfn
sem nú er framundan að loka. Til
versnandi afkomu þessara tveggja
fyrirtækja er að rekja um helminginn
af þeim 165 miljónum sem munar á
afkomu áranna 1985 og 1986.
Stjórnendur FDB leggja þó
áherslu á að danska samvinnusam-
bandið sé eftir sem áður efnahags-
lega traust fyrirtæki. Eigið fé þess er
um 1,4 miljarðar, sem er nánast
sama upphæð og árið á undan.
Starfsfólki fækkað
Þessu rekstrartapi verður mætt
fyrst og fremst með hagræðingu og
með því að reyna með öllum ráðum
að gjörnýta alla rekstrarþætti. Meðal
annars verður starfsfólki fækkað
með því að endurráða ekki í störf
sem losna. Stefnan er sú að ná
tckjuafgangi sem ávaxti eigið féð
með sem næst markaðsvöxtum, sem
þýðir í dag um 140 miljóna danskra
króna hagnað á ári.
Kaupfélögin í FDB skiluðu hins
vegar samanlögð um 90 ntiljóna
hagnaði á síðasta ári, samanborið
við 140 miljóna hagnað árið á undan.
Samanlögð heildarvelta kaupfélag-
anna og FDB með söluskatti var
27,0 miljarðar á árinu sem leið, en
var 25,8 miljarðar 1985. Það þýðir
að markaðshlutdeild þeirra á danska
smásölumarkaðnum var 32%, sem
er nánast það sama og árið á undan.
í árslok 1986 var starfsmanna-
fjöldi dönsku samvinnuhreyfingar-
innar 22.400. Búðafjöldi hennar var
1.600 og sölusvæði í búðum samtals
rúmlega 736 þúsund fermetrar.
—esig
Dvöl í orlofs-
húsum Iðju
Iðjufélagar sem óska eftir að dvelja í orlofshúsum
félagsins í Svignaskarði og orlofsíbúð á Akureyri,
sumarið 1987, verða að hafa sótt um eigi síðar en
föstudaginn 15. maí n.k.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á skrifstofu fé-
lagsins, Skólavörðustíg 16. Einnig er hægt að
sækja um símleiðis (símar 13082 og 12537).
Dregið verður úr umsóknum á skrifstofu félagsins,
mánudaginn 18. maí kl. 17.00 og hafa umsækj-
endur rétt til að vera viðstaddir.
Þeir Iðjufélagar, sem dvalist hafa í húsunum að
sumarlagi á undanförnum 3 árum, koma aðeins til
greina ef ekki er fullbókað.
Leigugjald verður kr. 4.000,- á viku.
Sjúkrasjóður Iðju hefur eitt hús til ráðstöfunar
handa Iðjufélögum, sem eru frá vinnu vegna
veikinda eða fötlunar, og verður það leigt án
endurgjalds gegn framvísun læknisvottorðs.
Stjórn Iðju.
* mm%
W
Bæjarfógetaskrifstofa
í Vestmannaeyjum
Tilboð óskast í framkvæmdir við Heiðarveg 15 í Vestmannaeyjum.
Innifalið í verkinu eru ýmiss konar breytingar og endurbygging bæði
utan og innan húss.
Verktaki tekur við húsinu í núverandi ástandi og skilar því fullbúnu til
notkunar.
Húsið er kjallari og þrjár hæðir, grunnflötur alls um 1070 m2.
Verkinu skal skila fullgerðu 25. mars 1988.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri Borgartúni 7, Rvk., og á
teiknistofu Páls Zoþhoníassonar í Vestmannaeyjum gegn 5000 kr.
skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð á skrifstofu vorri miðvikudaginn 20. maí n.k. kl.
11.00.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS
BORGARTÚNI 7 SÍMI 26844 PÓSTHÓLF 1441 TELEX 2006
Opið hús
1. maí
Myndlistarsýning
Að lokinni 1. maí göngunni verður opið hús hjá
Verzlunarmannafélagi Reykjavíkur í Húsi verslun-
arinnar 9. hæð fyrir félagsmenn og fjölskyldur
þeirra.
Frístundamálarar í V.R. munu sýna verk sín í
fundarsal félagsins.
Verslunar- og skrifstofufólk!
Lítið við, þiggið kaffiveitingarog skoðið myndlistar-
sýninguna.
Verzlunarfélag Reykjavíkur
Frá menntamálaráðuneytinu:
Lausar kennarastöður
við framhaldsskóla:
Við Menntaskólann á (safirði kennarastöður í íslensku, stærðfræði
og þýsku, heilar stöður, og hálfar stöður í efnafræði og frönsku.
Við Menntaskólann í Kópavogi kennarastöður í stærðfræði og
viðskiptagreinum.
Við Menntaskólann að Laugarvatni kennarastöður í stærðfræði og
raungreinum.
Við Fjölbrautaskóla Vesturlands á Akranesi hálf kennarastaða í
tónlist og kórstjórn.
Við Fjölbrautaskóla Suðurnesja í Keflavik, kennarastöður í faggrein-
um rafiðna, faggreinum hársnyrtigreina, efnafræði, ensku, íslensku,
líffræði, stærðfræði og viðskiptagreinum.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og fyrri störf sendist
menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu 6, 150 Reykjavík fyrir 22. maí
næstkomandi.
Menntamálaráðuneytið. . „ .