Tíminn - 02.02.1988, Blaðsíða 8

Tíminn - 02.02.1988, Blaðsíða 8
8 Tíminn Þriðjudagur 2. febrúar 1988 Tímiim MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og Framsóknarfélögin í Reykjavík Framkvæmdastjóri Ritstjórar: Aöstoðarritstjóri: Fréttastjórar: Auglýsingastjóri: Kristinn Finnbogason Indriöi G. Þorsteinsson ábm. IngvarGíslason OddurÓlafsson Birgir Guömundsson EggertSkúlason SteingrímurGíslason Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og urnbrot:, Tæknideild Timans. Prentun: Blaöaprent h.f. Auglýsingaverð kr. 400 prdálk- sentimetri. Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 600.- Samningamálin Eins og ljóst mátti verða strax eftir að samningar höfðu tekist milli Alþýðusambands Vestfjarða og vinnuveitenda á Vestfjörðum, hlutu þessir samn- ingar að hafa áhrif á að almennar viðræður hæfust milli forystumanna Verkamannasambands íslands og atvinnurekenda. Því var spáð hér í Tímanum um leið og Vestfjarðasamningarnir lágu fyrir, að þeir myndu losa stífluna úr almennum samninga- umræðum, og það hefur gengið eftir. Vestfjarðasamningarnir eru um tvennt athygl- isverðir. í fyrsta lagi marka sjálf kaupgjaldsákvæði samninganna nánast tímamót, að því leyti að þar er gert upp við gamla bónuskerfið í fiskvinnslunni og gerðar á því tímabærar lagfæringar. f»ví ber að fagna að fiskvinnslufólk og atvinnurekendur hafa sýnt frumkvæði og kjark til þess að endurmeta vinnu- og kaupgjaldsfyrirkomulag í fiskvinnslunni. Fiskiðjuverin eru einhverjir hinir mikilvægustu vinnustaðir í íslensku þjóðfélagi. Fiskvinnslufólkið innir af höndum einhver hin mikilvægustu störf sem unnin verða hér á landi. Fað er þvf frumskylda í atvinnumálum, að vel sé að fiskvinnslufólki búið hvað varðar starfsumhverfi, vinnufyrirkomulag og kaupgjald. í öðru lagi er það um Vestfjarðasamningana að segja, að þar er lögð áhersla á að samningarnir leiði ekki til aukinnar verðbólgu. Það hefur komið mjög skýrt í ljós af hálfu fyrirsvarsmanna Alþýðusam- bands Vestfjarða, að þeir telja verðbólgu háska- lega hagsmunum launþega ekki síður en rekstri þeirra fyrirtækja sem þeir vinna við. Að ýmsu leyti er það nýtt að heyra kappsfulla samningamenn leiða hugann að efnahagslegum afleiðingum samninga eða áhrifum þeirra á rekstr- arstöðu fyrirtækja. Jafnvel hefur viljað við brenna að forystumenn launþega hafa horft fram hjá þeirri staðreynd að verðbólga er mesti ógnvaldur heimil- isrekstrar og afkomumöguleika alls almennings þegar til lengdar lætur. Jákvætt fordæmi Vestfjarðasamninganna liggur þannig í því tvennu, að fiskvinnslufólk hvar sem er á landinu getur tekið þá sér til fyrirmyndar um kaupgjaldsþáttinn og svo hitt að leitast er við að ná fram raunverulegum kjarabótum fyrir verkafólk án þess að auka verðbólgu eða óviðráðanlegar kostnaðarhækkanir við rekstur útflutningsfyrir- tækja. Þess verður að vænta að þau sjónarmið, sem hér hafa verið rakin og kenna má við Vestfjarðasamn- ingana, fái að njóta sín í hinum almennu samning- um sem nú er verið að ræða á víðtækari grundvelli. Enginn gerir kröfu til þess að Vestfjarðasamning- arnir verði endurprentaðir frá orði til orðs í nýbyrjaðri samningalotu. En þessir samningar eru um margt nýtileg viðmiðun, ekki síst í málefnum fiskvinnslufólks, hvað sem öðrum starfshópum kann að líða. GARRI iiliiiiiiiiiiiniii llllliiniii IIIIIH ■ llllllllilllllllllllllllilllllllllllllll Bragð er að Davíö Scheving Thorsteinsson ræðir við Alþýðublaðið á laugar- dag í löngu viötali. Það keniur margt fróðlegt fram í þessu samtali við einn helsta frammámann einka- framtaks og frjálshyggju hér á landi. Meðal annars ræðir hann um gengismál og segir að það geti ekki veriö raunhæft að halda gengi föstu á sama tíma og aliur tilkostn- aður vex, og af þeim sökum sc gjaldeyririnn nú á útsölu. Orðrétt segir Davíð: „Við virðumst enn hafa láns- traust í útlöndum, kannski ekki af þvíað við erum svo góðir heldur af því að hinir, sem eru að falast eftir lánum eins og við, eru svo miklu verri. En vegna gengisins eru út- flutningsatvinnuvegirnir reknir í dag með dúndrandi tapi. Og það gengur ekki lengur. Þegar ég byrj- aði að flytja Svala út til Englands í júlí 19S6 fékk ég 63 krónur fyrir sterlingspund. Ætli ég fái ekki 65 krónur í dag. Á sama tíma hefur kaupið líklega hækkað um helm- ing.“ Og aðspurður hvers vegna hann streði saint í þessu áfram svarar Davíð: „Það er meira en að segja það að hætta, af því að þú tekur ekki svo auðveldlega upp þráðinn að nýju. Þetta erþað sem fiskvinnslan er að segja um markaðinn í Banda- ríkjunum. Ef þú glatar markaði labbar þú ekkert inn á hann aft- ur... Það eru framleiðslufyrirtæki að loka þessa daga. Þú sérð ekki mikið af heildsölum loka. Svona gengur ekki til lengdar. “ Nú er vitaskuld töluverður mun- ur á því hvort menn eru að fram- leiða vörur til útflutnings úr fiskin- um, sem öll afkoma þjóðarinnar stendur og fellur með, eða hvort menn eru að dunda við það eitt að búa til ropvatn ofan í unglingana hér heima, sem tönnum þeirra og holdafari kæmi kannski betur að þeir væru lausir við. Og skal þó ekki gert lítiö úr því að takist Davíð Scheving að selja Svalann sinn í einhverju magni til Bretlands þá er þar væntanlega um að ræða gjaldeyrisskapandi útflutning sem vitaskuld er þjóðarbúinu til hags- bóta. Of háir samningar En athygli vekur að Davíð kem- ur víðar við i viðtaiinu og m.a. kcnnir hann opinliera geiranum um það að hafa sprengt laun hér upp fyrir það sem útflutningsat- vinnuvcgirnir þola. Hann segir: „Heiftarlegustu átiikin á vinnu- markaðnum eru ekki í samningum við verkalýðshreyfínguna, heldur í samningum rtkisins og sveitarfé- laga við launþcga. Það eru þeir samningar sem eru farnir að sprengja grundvöll framleiðslu- starfseminnar. Þeir eru svo háir. Stærstu vinnustaðir víða úti á landi eru ekki frystiliúsið eða kaupfélag- ið heldur heilsugæslustöðin. Það geta orðið einkennilegar uppá- komur við samningagerð, þegar verkalýðsleiðtogi fer í pólitík og er kosinn í bæjarstjórn. Þá sest hann hinum megin við borðið til þess að semja við starfslið bæjarfélagsins. Sumir sjá sér þá leik á borði og gera mjög óraunhæfa samninga við bæjarstarfsfólk. Þeir ætla sér hvort eð er ekki að borga, þvíþeir ætla sér bara að leggja á hærri skatt. Þeir þurfa aldrei að standa fyrir því hvort fyrirtæki gengur eða ekki. Þeir bara semja og kannski ganga þeir samningar í gegnum allt í þjóðfélaginu. Þá hækka þessir sömu menn skattana og taka pen- ingana af fólki aftur.“ Háir vextir Og auk þess víkur Davíð þarna að vöxtunum. Hann ræðir þar um vaxtagreiðslur í sínu eigin fyrirtæki og segir: „Raunvextir hér eru hræðilega háir. Þetta ergott fyrir þá sem eiga fjármagn og mér skilst að það séu þó nokkrir sem liggja með miklar peningafúlgur á bönkum og verð- bréfum og þurfa ekkert að gera annað en að hirða þessa háu vexti. En fyrir framleiðslufyrirtæki eins og þetta, sem liggur með einn milljarð í cignum, hvílir sú skylda (svo) að ávaxta þá upphæð fyrir eigendur. Þú átt að greiða a.m.k. 100 milljónir í vexti til eigenda og til lánastofnana. “ Hér víkur Davíð Scheving ein- mitt að því sama og forsvarsmenn í sjávarútvegi og fiskiönaöi hafa verið að kvarta hvað eindregnast undan á undanförnum vikum og mánuðum. Að vísu verður að taka orð hans um opinbera geirann með nokkrum fyrirvara, því að ekki kannast Garri við annað en að einkafyrirtæki hafl reynst býsna drjúg við það veltu launahækkun- um af sér út í verðlagið. En Davíð er hér í rauninni sem útflytjandi að setja fram sömu umkvartanir og fiskfrystihúsin. Gengið hefur verið fast en kostnaðurinn hækkað, þar á meðal vextirnir sem hafa hækkað í kjölfar þess frjálsræðis sem ríkt hefur undanfarið ■ vaxtamálunum. Af því stafar vandinn. Garri llllllllllllllllllllll! Vinsældir og áhrif aleysi Ef eitthvað er að marka skoð- anakönnun DV um flokkafylgi virðist svo sem að pólitíkin sé á undanhaldi í stjórnmálalegri af- stöðu háttvirtra kjósenda. í niður- stöðum könnunar sem birt var í gær kemur í ljós að Kvennalistinn er í stórsókn en sigurvegarinn í könnuninni eru þeir óákveðnu, en sléttur þriðjungur þeirra sem spurðir voru höfðu ekki hugmynd um hvað þeir myndu kjósa núna ef kosningar væru í boði. 12.3% sögðust mundu kjósa Kvennalistaog7.8% svöruðuekki. Miðað við könnun sem gerð var í nóvember s.l. jókst hlutfall þeirra óákveðnu langmest og er Kvenna- listinn í öðru sæti hvað varðar hlutfallsaukningu. Þeir sem ekki svara eru heldur á niðurleið. Séu lagðar saman hlutfallstölur óákveðinna, femínista og þögulla kemur út að afstöðuleysið til stjórnmála er 53.4%, sem ætti að vera stjórnmálamönnum áhyggju- efni ef þeir rugla saman skoðana- könnunum og kosningum eins og mörgum er tamt. Vilji kjósenda Kvennalistinn er því marki brenndur að höfuðtilgangur hans er að taka þátt í kosningum en ekki stjórnmálum. Vill ekki einu sinni láta kalla sig stjórnmálaflokk og enn síður starfa að innri málefnum eins og flokkur með tiltekin mark- mið sem vill láta að sér kveða við stefnumörkun þjóðmála. Algjört stefnuleysi gefst vel í atkvæðaveiðum og þingmanna- söfnun og fer þeim kjósendum fjölgandi sem virðast álíta að best sé að hafa sem flesta þingmenn án markmiðs og áhrifa. Enginn efast um heilindi þing- manna Kvennalistans þegar þeir lýsa svo fjálglega yfir að þeir vilja að allir hafi það gott og að ekki verði nú farið að skjóta atómbomb- um út og suður, að konur geti lifað af laununum sínum og að börn njóti sæmilegs atlætis. Það vill bara svo til að allir þingmenn, líka þeir sem eru í alvöru stjórnmálaflokkum, geta vafalaust tekið undir allar þessar frómu óskir með góðri samvisku. Þeim hefur bara ekki tekist að einskorða málflutning sinn ein- vörðungu við góðu og mjúku málin og slegið sig til riddara með síbylju um að þeir séu hinir einu og sönnu handhafar mannkærleika og rétt- lætis. Mannúð og velvilji Allur málflutningur Kvennalist- ans er mannúðlegur og oft sköru- lega fram settur. En einu ákvarð- animar sem konurnar taka er að taka ekki ákvörðun. Berlegast kom þetta fram í síðustu stjórnarmynd- unarviðræðum. Þá gekk hver stjórnmálaleiðtoginn á fætur öðr- um með grasið í skónum á eftir femínistunum og bauð upp á stjórnarsamstarf, enda hafði listi þeirra unnið góðan kosningasigur. En öllum bónorðum var hafnað. í stjórn þarf nefnilega að taka ákvarðanir, líka þær sem varða tekjuöflun og þar með skattlagn- ingu og viðlíka leiðindi. Það er ekki stíll Kvennalistans að afla, aðeins vita í hvað á að eyða. Það var því rökrétt að hafna allri ábyrgð og þeim skyldum sem stjórnmálamenn taka á sig, oft við lítinn fögnuð kjósenda. Kvennalistinn er því á fullu ( vinsældakeppninni og vegnar þar vel án þess að taka þátt í stjórnmál- um. Þetta sýnir að vænlegast til að ná hylli kjósenda er að vera ekkert að burðast við að komast til áhrifa á hinu pólitíska sviði. Leiðin til að ná lýðhylli og auka hana er að vera stikkfrí í pólitík og gera sig elsku- lega í framan og lýsa því yfir að maður vildi að öllum liði vel. Ef heldur sem horfir hlýtur að koma að því að stjórnmálaflokkar átti sig á að æ fleiri kjósendur eru því fráhverfir að þeir sinni póli- tísku starfi og sækist eftir valdi. Þá munu þeir valhoppa inn á hina breiðu braut mjúku málanna og dansa þar í fögnuði og fullvissu um eigin mannúð og réttsýni og láta alla stjórnsemi lönd og leið. Stórsókn óákveðinna og Kvennalistans sýnir að stjórnmálin eiga nú í vök að verjast og að vænlegasta leiðin til að ná vinsæld- um og kjörfylgi er að stjórnmála- menn láti aldrei reyna á að þeir hafi uppburði til að ná fram stefnu- mörkum sínum. Viljayfirlýsingar eru allt sem þarf. Það er að segja ef aldrei þarf að standa við þær. OÓ

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.