Tíminn - 31.03.1988, Blaðsíða 8

Tíminn - 31.03.1988, Blaðsíða 8
.8 Jíminn Fimmtudagur 31. mars 1988 Tíiiiinn MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog Framsóknarfélögin í Reykjavík Framkvæmdastjóri Ritstjórar: Aöstoöarritstjóri: Fréttastjórar: Auglýsingastjóri: Kristinn Finnbogason Indriöi G. Þorsteinsson ábm. IngvarGíslason OddurÓlafsson Birgir Guömundsson Eggert Skúlason SteingrímurGíslason Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverö kr. 465,- pr. dálksentimetri. Verð í lausasölu 60,- kr. og 70,- kr. um helgar. Áskrlft 700.- Vindhögg íhaldsins í utanríkismálum Enn einu sinni hefur íslenska þjóðin orðið vitni að því hvers kyns afturhald og siðblinda einkennir viðhorf Sjálfstæðis- flokksins í utanríkismálum. Forneskjuleg viðbrögð sjálfstæði- smanna við virkri og jákvæðri utanríkisstefnu Steingríms Hermannssonar eru með eindæmum í lýðræðisríki. Þeim íslendingum sem fylgst hafa með utanríkismálaum- ræðu sjálfstæðismanna þarf ekki að koma afstaða forsætisráð- herra og ungra skutulsveina hans á óvart. Úr þeim herbúðum heyrist aðeins halelúja þegar Reagan gefur línuna í utanríkis- málum. Svo rækilega hefur „Kaldastríðs-Móri“ náð tangar- haldi á forsætisráðherra að sá síðarnefndi lýsir því yfir með andakt í fjölmiðlum, að við fylgjum stefnu Bandaríkjanna í Palestínumálinu. Steingrímur Hermannsson utanríkisráðherra hefur gert það sem utanríkisráðherra lýðræðisríkis ber. Eftir að hafa orðið vitni, eins og aðrir íslendingar, að ofbeldisverkum ísraels- manna á hernámssvæðum sínum, hefur hann kynnt sér málið og mótað skýra afstöðu í því. Þetta er í raun í samræmi við stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Þorsteins Pálssonar, sem felur í sér að að tekin sé upp sjálfstæðari utanríkisstefna þar sem m.a. er lögð áhersla á baráttu gegn mannréttindabrotum og kúgun í heiminum. Stefna utanríkisráðherra í málefnum Palestínumanna er skýr og byggir á þremur megin stoðum; fordæmingu á hermdarverkum ísraelsmanna á hernámssvæðunum, kröfu um alþjóðlega ráðstefnu til að binda enda á átökin í Mið-Austurlöndum undir merkjum Sameinuðu þjóðanna og loks að sjálfsákvörðunarréttur palestínsku þjóðarinnar á hernámssvæðum ísraels verði virtur. Allt byggist þetta á tveimur samþykktum Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna nr. 242 og 338. Á sama tíma leggur utanríkisráðherra áherslu á að landamæri og tilvist Ísraelsríkis séu tryggð. Fátt er eðlilegra í stöðunni en að ráðherra kynni sér málstað Palestínumanna með því að eiga könnunarviðræður við PLO, því ekkert annað afl kemur fram fyrir hönd Palestínumanna í dag. Þetta hafa utanríkisráðherrar Norðurlanda viðurkennt. Þetta hefur Evrópubandalagið viðurkennt og þetta er sá hópur lýðræðisríkja sem Steingrímur Hermannsson utanríkisráð- herra vill skipa íslandi í en ekki eltast hugsunarlaust við einangraða afstöðu Bandaríkjanna í þessu máli. Vissulega eru hópar tengdir PLO sem framkvæma það sem kallað eru hryðjuverk og enn útilokar PLO ekki slíkar aðgerðir. Auðvitað ber að hafa það í huga við frekari meðferð málsins. En hvernig ber að skilgreina athafnir ísraelsmanna gegn íbúum landsvæðis sem þeir hafa hertekið þannig að eftir liggja í valnum barnshafandi konur og æskufólk, lamið til óbóta eða dauða. Ekki einu sinni bandarískir gyðingar, hörðustu stuðningsmenn ísraels hafa treyst sér til að réttlæta þær aðfarir. Öll minnumst við fjöldamorðanna á saklausum Palestínumönnum í flóttamannabúðum í Líbanon fyrir örfá- um árum og þau voru framin með vitund og vilja ísraelsmanna. Aðdragandinn að stofnun Ísraelsríkis einkenndist af hryðju verkum núverandi ísraelsmanna. Forsætisráðherra og þröng- sýnum ungliðasveitum hans yrði e.t.v. hollt af örlítilli sögukennslu. Eitt er víst: Ofbeldi getur aldrei verið réttlæting fyrir meira ofbeldi. Annars sýnir innræti íhaldsins sig vel þegar ungir sjálfstæðis- menn lýsa stuðningi við kynþáttastefnu stjórnar Suður- Afríku. Slíkt virðingarleysi fyrir kúguðu fólki og ítrekuðum samþykktum Sameinuðu þjóðanna er vafalaust einsdæmi í lýðræðisríki. Ungir sjálfstæðismenn hafa nú skipað sér í hóp með ýmsum öfgaöflum kenndum við nýfasisma. Utanríkisráðherra er ekki að bjóða sig fram í neitt sáttasemjarahlutverk í viðkvæmri deilu, heldur er hann fyrst og fremst að gera skyldu sína sem utanríkisráðherra iýðræðis- ríkis að fordæma ofbeldi og kúgun, hver svo sem formerki hennar kunna að vera. „Sá er vinur er til vamms segir“ og þannig hefur Steingrímur Hermannsson utanríkisráðherra komið fram gagnvart ísraelsmönnum. Fleiri mættu af því læra þó fyrr hefði verið. GARRI PASKAHATIÐIN Þegar þessi pistill kemur fyrir augu lesenda verður páskahátíðin gengin i garð. Landsmenn verða komnir ■ páskafrí, ýmist klæddir sparifötum eða ferðafötum, og allir vonandi í hátíðaskapi. Blöðin eiga líka sínar sjaldhafnarflíkur, sem þau klæðast þegar mikið stcndur til, og við slík tækifærí þykir naum- ast viðeigandi að halda áfram að bera á borð það efni sem þau færa lesendum sínum í önn hversdagsins á virkum dögum. í dag eru páskamir þó naumast lengur sú kirkjulega stórhátíð sem einu sinni var. Menn minnast vissu- lega krossfestingar og upprisu frelsarans, en fleiri nota þessa löngu helgi þó til að njóta þeirrar tilbreytingar sem ferðalög gefa, eða þá einfaldlega til hvíldar. Sannleikurinn er vitaskuld sá að páskahátíðin kemur líkt og kölluð til að gefa fólki kost á að rétta sig eilítið af eftir skammdegið. ís- lendingar em með réttu taldir vinnusöm og dugleg þjóð, og það leynist engum að skammdegið hér er bæði svart og langt. Um páska er hins vegar dimmasti árstiminn að baki, og þá em farín að sjást fyrstu merki þess að voríð sé fra- mundan með hlýja vinda, vaknandi' gróður, birtu og yl. Hávaxtastefnan En þrátt fyrir þetta vill Garri þó ekki láta hjá líða að minnast á skynsamlega skrífaða grein um há- vextina sem hann las í Tímanum í gær. Hún var eftir Gunnlaug M. Sigmundsson hagfræðing, og þar rekur hann á glöggan og skýran hátt með hverju móti hávaxtastefn- an hér er sameiginlegur bölvaldur jafnt atvinnuskapandi fyrirtækja sem heimilanna í landinu. Hér verður efni greinarínnar að öðra leyti ekki rakið, enda verður að gera ráð fyrír að hún sé lesend- um Tímans tiltæk. En hitt er annað mál að þess virðist í stöðugt ríkara mæli vera farið að gæta hér á landi að á togist tvenns konar hagsmun- ir, þeirra sem eiga aura á bók og hinna sem þurfa að fá aura lánaða. í verðbólgu liðinna áratuga hef- ur ástandið veríð þannig að hér á landi var það lengi hreint glapræði að eiga peninga liggjandi inni á banka. Ekki vegna þess að stofnan- irnar væru óáreiðanlegar, heldur þvert á móti vegna þess að verð- bólgan brenndi slíka peninga upp og gerði þá smám saman að engu. Þetta ástand hefur nú til allrar hamingju tekist að lagfæra, og nú getur fólk ávaxtað fé sitt með fullri verðtryggingu, þannig að verðmæti þess viðhelst. En aftur á móti er að því að gæta að það em lántakend- urnir sem borga brúsann. Og þessir sömu lántakendur era að stóram hluta til fyrírtækin sem skapa at- vinnu í landinu. Frumskógalögmálin Og á fjármagnsmarkaðnum hér á landi má meir en vera að frum- skógalögmálin séu allt of mikið ráðandi. Frelsi er gott og nauðsyn- legt, en hjá fámennri þjóð norður undir heimskautsbaug má þó vera að stjómvöld þurfi að beita öllu meiri forsjá og aðhaldssemi í fjár- málum en ríkisstjórnir stóru þjóð- anna. Ef markaðslögmálin, sem kennd eru við framboð og eftirspurn, eiga ein að ráða ávöxtunarprósentunni þá verður vitaskuld jafnframt að gæta þess að allar aðrar ytri að- stæður séu í fullu samræmi við það, með öðram orðum frjálsar líka. Það gengur þannig ekki að láta vexti ákvarðast af framboði og eftirspurn annars vegar, en halda svo til dæmis gengi föstu hins vegar og láta frelsi fyrirtækja til að taka lán erlendis á betri kjöram en fást innanlands vera háð sérstökum opinberum takmörkunum. Svo dæmi sé tekið af frystihúsum þá segir það sig sjálft að meðan þau era bundin af föstu verði eriendra gjaldmiðla, sem aftur setur sjálf- krafa þak á tckjur þeirra, þá þýðir ekki að ætla þeim að taka líka þátt í kapphlaupi innanlands um lánsfé og vinnuafl. AUra síst þó ef þau era á sama tíma í samkeppni við fyrir- tæki í þjónustu og verslun sem ákveða sjálf hvemig þau verðleg- ' gja vörur sínar og þá þjónustu sem þau veita. Það dæmi gengur ein- faldlega ekki upp og endar með því að setja frystihúsin á hausinn. Með öðrum orðum, frelsi er gott, en það verður að ná jafnt til allra. Það dugar ekki að menn reyni hesta sína með þeim hætti að sumir þeirra hoppi í hafti en aðrir hlaupi Iausir og liðugir. Þá ganga þeir ekki jafnir til leiks heldur er sumum þeirra gefið forskot fram yfir hina. Þess vegna er óhjá- kvæmilegt að taka annað hvort öU höft af öUum eða hefta alla jafnt. Ef frumskógalögmál eiga að gilda við vaxtaákvörðun í þjóðfélaginu verða aUir að hafa sömu aðstöðu. Að þeim töluðum orðum sendir Garri lesendum sínum bestu óskir um ánægjulega páska. Garrí. VÍTTOG BREITT Ofan jarðar og neðan Mikið mæðir á vesalings gamla Miðbænum. Til hans eða gegnum hann liggja allar leiðir og er þar nú ekkert rúm lengur fyrir fólk, hús né bíla. Samt hrúgast allt þetta látlaust ofan í Langafortov, hafnar- bakkann og Tjörnina. Einu skipu- lagsmálin á landinu sem einhver gaumur er gefinn er hvernig Mið- bærinn er, á að vera eða getur orðið. Um það er látlaust deilt og sýnist sitt hverjum eins og vera ber meðal þjóðar sem aldrei kýs sér sátt og samlyndi ef ófriður er í boði. Torfusamtökin eru mikill áhrifa- valdur í skipulagi Miðbæjarins og hafa komið mörgu góðu til leiðar. Þau vernda hús við Bakarabrekk- una, umsmíða þau og mála í torfu- litunum, en þeir eru vísbending um hvernig önnur hús á landinu eiga að vera á litinn. Samtökin eru líka dugleg að smíða fornminjar, sem falla einkar vel að verndunar- sjónarmiðum. Arðbær jarðgöng Nú hafa Torfusamtökin fundið upp nýtt baráttumál til að fegra Miðbæinn og það mannlíf sem er á sífelldum æðibunugangi gegnum hann. Hugmyndin er einföld og snjöll, bara bora jarðgöng fyrir bíla og bílastæði frá Sætúni út á Hringbraut. Fyrir utan að forða Torfunni frá að á hana sé horft út um bílglugga vinnst það að hægt verður að stækka Tjörnina upp að Fríkirkjutröppum og framlengja garða góðborgaranna við Frí- kirkjuveginn út í Hljómskálagarð. Talsmaður Torfusamtakanna telur að jarðgöng undir Reykjavík séu miklu hagkvæmari en gatabor- anir í fjöll fyrir vestan, norðan og austan þar sem miklu fleiri muni aka um Reykjavíkurgöngin en til að mynda Vestfjarðagöng. Hér hafa þingmenn Reykvíkinga allt í einu fengið baráttumál upp í hendurnar sem fallið getur undir kjördæmamál. Þeim hefur löngum verið legið á hálsi fyrir að sinna ekki kjördæmi sínu eins og alvöru- landsbyggðarinnar en Reykvík- inga. Fjölmargt fleira mælir með jarð- gangagerð í Reykjavík. Hægt verð- ur að stækka Tjörnina verulega og þingmennirnir úti á landi. En nú er tækifærið til að láta til sín taka og skara eld að sinni köku. Reykja- víkurþingmenn geta nú loks farið að taka þátt í skæklatogi og heimt- að ríkisframlög til jarðgangnagerð- ar á kostnað jarðgangna í öðrum kjördæmum. Enginn vandi er að sýna fram á að borun undir Reykj- avík er arðsamari en að potast gegnum fjöll í fámenninu fyrir vestan og austan. Þótt gatnagerð heyri undir sveit- arfélög hefur enn engum dottið annað í hug en að jarðgöng eigi að bora á kostnað ríkisins. Jarðgöng undir Reykjavík eru þar engin undantekning. Tveggja hæða miðbær Reykjavíkurgöngin koma sveit- arstólpum landsbyggðarinnar ekki síður vel en öðrum. Þegar þau komast í gagnið eiga þeir auðveld- an aðgang að stjómsýslustöðvun- um í höfuðborginni, sem þeir segj- ast þurfa að sækja allt til. Flug- völlurinn er nánast í Miðbænum og þegar þar að kemur geta þeir stigið beint út úr flugvél og stungið sér ofan í göngin og komið upp hjá höfuðstöðvum bankavaldsins eða við Stjórnarráðið og farið sömu leið til baka með úrlausnirnar upp á vasann. Göng Torfusamtakanna eru því ekki síður hagsmunamál þar með byggja ráðhúsið enn lengra út í hana en skipulagið telur nú fært. Torfufólkið telur einsýnt að bílastæði verði í tengslum við göngin neðanjarðar og þar með verður hrundið í framkvæmd gömlu hugmyndinni um bílageym-. slu undir Tjöminni og þá mun rætast sá draumur að andalífið verður forgengilegum stundar- verðmætum ofar. En fyrst farið er að ræða að flytja hluta Miðbæjarins undir yftrborð jarðar, því ekki að stíga skrefið til fulls og byggja annan miðbæ undir þeim gamla. Eins og margoft hefur komið fram er ekkert rúm fyrir alla þá athafnasemi sem verið er að hrúga í gömlu kvosina. En ef borað er vítt og breitt undir kamb- inn milli hafnar og Tjarnar mætti sem best koma þar fyrir annarri miðbæjarbyggð til að létta á fram- kvæmdaseminni ofan jarðar. Með því fæst Miðbær á tveim hæðum; sem verður talsvert rúmbetri en gamaldags bær á aðeins einni hæð eins og allir hljóta að sjá. í öllu því landleysi sem hrjáir Reykjavík hlýtur lausn skipulags- málanna að liggja í því að hafa samgönguæðamar og byggðina bæði ofan jarðar og neðan. En þá verður heldur ekki rúm fyrir nema einnkjallaraundirráðhúsinu. OÓ

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.