Tíminn - 22.10.1988, Blaðsíða 16

-* *\r* >■ • *
OO «i ir».-íSi^ni i *i i
16 Tíminn
Laugardagur 22. október 1988
SJ
1ANDSVIRKJDM
Blönduvirkjun
Útboð
Landsvirkjun óskar hér með eftir tilboðum í
jarðstíflugerð, gröft veituskurða og byggingu til-
heyrandi veituvirkja. Verkinu er skipt í tvo sjálf-
stæða verkhluta og heimilt er að bjóða í annan
hvorn verkhlutann eða báða.
Útboð 9512: Verkið felur í sér byggingu Gilsár-
stíflu ásamt veituvirkjum að meðtöldum
frárennslisskurði.
Helstu magntölur eru:
Gröfturogsprengingar 1.100.000 m3
Fyllingar 1.100.000 -
Steypa 8.000 -
Útboð 9515: Verkið felur í sér byggingu Blöndu-
stíflu og Kolkustíflu ásamt veituvirkjum.
Helstu magntölur eru:
Gröftur og sprengingar 1.000.000 m3
Fyllingar 1.400.000 -
Steypa 4.000 -
Verktakar sem hafa hug á að kynna sér aðstæður
á virkjunarstað eru hvattir til að hafa samband við
skrifstofu Landsvirkjunar sem fyrst.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu Landsvirkj-
unar, Háaleitisbraut 68,103 Reykjavík, fráog með
3. nóvember 1988 gegn óafturkræfu gjaldi að
upphæð kr. 10.000,- fyrir fyrsta eintak, en kr.
3.000,- fyrir hvert eintak þar til viðbótar af hvorum
útboðsgögnum fyrir sig.
Tilboðum skal skila á skrifstofu Landsvirkjunar í
Reykjavík fyrir kl. 14.00 föstudaginn 13. janúar
1989, en þar verða þau opnuð opinberlega sama
dag kl. 15.00.
Reykjavík, 20. október 1988
LANDSVIRKJUN
Garðtætarar
Garðyrkjuvélar
Fáum beint frá Kína úrvals garðtætara.
Tætararnir eru dísilknúnir, 4-10 hö.
Afbragðs tæki á einstöku verði.
Hafíð samband við Konráð í síma 91-45482, eða Stefán
í 91-23271.
Austurvegur h.f.
Pósthólf 8692, 128 Reykjavík
Massey Ferguson
240-dráttarvél
m/húsi, árg. 84, verð aðeins 450.000. Upplýsingar
í síma 91-84880.
Illlllll1 aðutan ^
Spánverjar búa
sig undir 1992
Spænska efnahagsundrið krefst fórna
- 40% 17-24 ára atvinnulaus
Spánverjar eru nú í óða önn að
undirbúa sig undir hið mikilvæga
ár 1992, þegar stefnumál Evrópu-
bandalagsins eiga að taka fullt
gildi. Það verður þó stærra stökk
fyrir Spánverja en aðra meðlimi
bandalagsins og ekki eru allir á
einu máli um ágæti þátttöku þeirra
í bandalaginu. Hagvöxtur hefur að
vísu verið mikill í landinu undan-
farin ár en það hefur haft sínar
skuggahliðar. T.d. er atvinnuleysi
nú 20%, þar af í aldurshópnum
17-24 ára heil 40% og margir óttast
að það ástand sé viðvarandi.
Blaðamaður The Sunday Times
ræðir um undirbúningsaðgerðirnar
og veltir vöngum yfir framtíðar-
horfunum.
Kaupsýslumenn
og spekúlantar hetjur
nútímans
Spánverjar eru orðnir svo vanir
því að vera skussar í fjármálum að
þar til fyrir skemmstu hafa þeir
verið stoltir af fátækt sinni og sagt
hana stafa af tillitssemi við sálina.
Þá hafa þeir ekkert tækifæri látið
ónotað til að hæðast að hinum
peningagírugu nágrönnum sínum
hinum megin við Pýreneafjöllin.
Þessi göfuga afstaða, sem minnir
á fyrirlitningu gamalgróinna Breta
á viðskiptum, er nú farin sömu leið
og fasistaeinræði Francos hers-
höfðingja. Nú á dögum eru Spán-
verjar eins uppteknir af því að
fylgjast með fjármálaþróun og aðr-
ar þjóðir, og skáni fjárhagur lands-
ins svo að aðeins nemi einu prós-
entustigi er þeim árangri fagnað
rétt eins og gullverðlaunahafa á
Ólympfuleikunum.
Kaupsýslumenn og spekúlantar,
sem áður fyrr var litið niður á, eru
nú í þann veginn að verða hetjur
þessarar nýju menningar og afrek
þeirra eru tíunduð á síðum blað-
anna, við hliðina á frásögnum af
nautabönum og söngvurum.
Greindir ungir Spánverjar
stunda ekki lengur nám í presta-
skólum, í staðinn sækja þeir skóla
í Harvard og leitast eftir dýrmætri
mastersgráðu í hagfræði, að því
tilskiidu auðvitað að foreldrar
þeirra hafi ráð á því. Núna nýtur
enskunám mikilla vinsælda á Spáni
og er skýringin miklu frekar sú
sannfæring að enskukunnáttu fylgi
hærri laun en aðdáun á Shake-
speare eða T.S. Eliot.
Hugarfarsbreytingin
undir
sósíalistastjóm
Það má teljast undarlegt að þessi
hugarfarsbreyting, sem hörmuð
eru af ýmsum óforbetranlegum
íhaldsmönnum, mörgum þeirra
vinstri sinnuðum, gerist undir
handarjaðri ríkisstjórnar sem kall-
ar sig sósíaliska.
Þó að nú sé hlegið að því þegar
því er haldið fram að Sósíaiiski
verkamannaflokkurinn, sem nú sit-
ur í ríkisstjórn, sé hreyfing verk-
smiðjufólks og bænda, fullyrða
bæði Felipe González forsætisráð-
herra og nánasti aðstoðarmaður
hans, Alfonso Guerra, að þeir
stjórni bara nýrri útfærslu á gömlu
hugsjónum flokksins og að það sé
ekkert smáborgaralegt við einka-
væðingu, eða það að hvetja stóra
banka til að sameinast og verða
jafnvel enn stærri, eða sýna óhagg-
anlega andstöðu við kröfur um
hærri laun.
Nú hvergi meiri
hagvöxtur í Evrópu
Hvað sem um það má segja
hefur uppskriftin þeirra, þar sem
blandað er saman sósíalisku orði
og algerum Thatcherisma á borði,
tekist akaflega vel. Undir dugmik-
illi leiðsögn þeirra hefur Spánn
komist heill á húfi út úr nýlegum
efnahagskreppum og um þessar
mundir er hagvöxtur þar meiri en
í nokkru öðru landi í Evrópu.
Spenningurinn liggur í loftinu.
Þeir sem nú hafa töglin og hagldirn-
ar á Spáni, þ.e. þeir sem hafa
lifibrauð sitt af ríkisstjórninni, fyrr-
verandi marxistar sem gerst hafa
ný-íhaldsmenn, og margfaldir
milljónamæringar í stétt athafna-
manna, hafa sannfært sjálfa sig um
að því fari víðs fjarri að Spánn sé
dæmdur til ævarandi fátæktar. Með
smáheppni geti Spánn farið í fót-
spor Ítalíu og orðið evrópska svar-
ið við Kaliforníu.
Jafnframt því sem gamlir hleypi-
dómar hafa verið rifnir niður og
erlent fjármagn hefur streymt til
Spánar stríðum straumum hefur
myndast einhvers konar landnema-
andrúmsloft þar sem ekkert er
verið að grufla í smámunum sem
setja blett á myndina, eins og því
að næstum því 20% atvinnuleysi er
í landinu og þar eru stór landsvæði
sem ættu betur heima í þróunar-
löndunum.
Upphaf breytinganna
má rekja til Francos
Þessi mikla breyting hófst löngu
áður en Spánn sagði skilið við
hefðbundna einangrunarstefnu og
slóst í félagsskap með Evrópu-
bandalaginu, en þar með bundu
Spánverjar ævarandi trúss við aðr-
ar þjóðir sem þeir hafa öldum
saman álitið uppsprettu alls ills nú
á tímum.
Breytingin á rætur að rekja til
áranna upp úr 1960 þegar Franco
setti tungulipra teknókrata úr
Opus Dei, leynilegum og vaida-
miklum kaþólskum samtökum, yfir
stjóm efnahagsmála og leyfði þeim
að hefja þann feril í átt til frelsis
sem enn stendur yfir. En þessi
landnemaandi styrktist vemlega
við inngönguna í Evrópubandalag-
ið.
Nú gera Spánverjar sér vel ijóst
að landið þeirra er tiltölulega lítill
hluti af mjög stórri efnahagslegri
einingu og á enn langt í land að
standa jafnfætis öðmm þjóðum í
þeirri einingu. Hvernig bregðast
skuli við öllum þeim hindmnum
sem á þeim vegi verða eru brýnasta
viðfangsefni þeirra.
Nú, þegar hillir undir hið örlaga-
ríka ár 1992 vinna þeir í kapphlaupi
við tímann til að vera reiðubúnir
daginn þann þegar úreltur iðnaður
þeirra og gamaldags fjármálastofn-
anir verða að takast á við erlenda
keppinauta, án þeirra varnarmúra
sem þeir hafa getað skýlt sér á bak
við um langa hríð.
En þó að sumum finnist ríkis-
stjórnin flýta sér um of og að
aðgerðir eins og að skella pesetan-
um í evrópska gjaldeyriskerfið
þegar á næsta ári gæti haft ákaflega
óþægilegar hliðarverkanir, virðast
flestir Spánverjar hafa þá trú að
umskiptin takist vel og hafi gott
eitt í för með sér.
Aldagamalli sérstöðu
Spánverja varpað
fyrir róða
Spánverjar, sem öldum saman
hafa gert að þjóðareinkenni sér-
stöðu sína og kosið að líta á sjálfa
sig sem „andlegan varasjóð Vestur-
landa“, eins og það var orðað á
valdadögum Francos, og „að láta
aðra um að finna upp nýjungar"
svo að vitnað sé til orða rithöf-
undarins Miguel de Unamuno, áttu
ekki auðvelt með að taka ákvörðun
um að slást í bandalag með öðrum
Evrópuþjóðum.
En Spánverjar eru alltaf fúsir að
taka áhættu. Meira en 10% af
einkaneyslu fer til kaupa á dóti
eins og happdrættismiðum. í sam-
ræmi við þessa þjóðartrú freistar
meira ljóminn af mögulegum
ávinningi en tilhugsunin um að tap
geti orðið af ævintýrinu.
Ástæður Spánverja fyrir að stíga
þetta sögulega skref eru þær sömu
og t.d. Breta. Þeir óttuðust að ef
þeir stæðu utan bandalagsins
drægjust þeir enn frekar aftur úr
nágrönnum sínum og það yrði
frekar til að grafa undan hinu
dýrmæta sjálfstæði þeirra en að
láta sér lynda fyrirmælin frá
Brússel, sem svo sannarlega eru
þeim ekki alltaf að skapi.
En livað Spánverja varðar var
og er miklu meira í húfi en hvað
Breta snertir. Efnahagslífið á
Spáni er miklu smærra í sniðum en
í Bretlandi. Nýlegar hagtölur þar
um, sem vafamál er hvað mikið
mark er takandi á og þær taka ekki
með í reikninginn „svarta efna-
hagslífið" sem alls staðar fyrir-
finnst, gefa til kynna að það sé
varla nema um þriðjungur af efna-
hag Breta, og það þó að íbúafjöld-
inn sé u.þ.b. 70% af íbúum
Bretlands.
í ofanálag stendur spænskt efna-
hagslíf á brauðfótum. Iðnaður er
veikburða og hefur vanist því að
eiga heimamarkaðinn því sem næst
út af fyrir sig, þó að framleiðslan
sé oft í bágbomu ástandi. Ef frá
em taiin alþjóðleg fyrirtæki sem
reka verksmiðjur á Spáni em flest
fyrirtæki rekin af ríkinu. Ekkert
spænskt fyrirtæki er meðal 100
stærstu fyrirtækja í Evrópu.
Spænskir starfsmenn framleiða
20% minna en evrópskir starfs-
.bræður þeirra að meðaitali. Það er
lítið um tæknilega snilld í landinu.
Þau 6% landsmanna sem stunda
búskap em að mestum hluta smá-
bændur sem viðhafa úrelt vinnu-
brögð.
Of margir hafa sitt lifibrauð af
fjármálageiranum og em að
dmkkna í skriffinnsku. T.d. er eitt
bankaútibú á hverja 2.300 Spán-
verja, en til samanburðar má geta
þess að hlutfallið er 3.400 manns á
bankaútibú í Bretlandi. Bankarnir
standa hlið við hlið á aðalgötunum
og bjóða upp á vingjamlegt and-
rúmsloft frá liðinni öld. En þeireru
líka alræmdir fyrir lélega og sein-
virka þjónustu.
Spánverjar hafa upp á
fátt að bjóða framyfir
aðra nema einbeitnina
Spánverjar hafa því tekið stóra
skrefið inn í Evrópubandalagið
með fáa kosti framyfir aðra sem
gæfu þeim forskot í samkeppninni.
Nema það að þeir em harðákveðn-
ir að gera hvað sem teljast má