Tíminn - 28.10.1988, Blaðsíða 5

Föstudagur 28. október 1988
Tíminn 5
Vaxtagjöld aukast um 29% hjá ríkissjóði:
Hallinn helmingi meiri
en gert var ráð fyrir
Ólafur Ragnar Grímsson fjármálaráðherra óskaði eftir
utandagskrárumræðu á Alþingi í gær um afkomu ríkissjóðs
á þessu ári. Við upphaf máls síns lét ráðherrann dreifa til
þingmanna skýrslu um afkomu ríkissjóðs á fyrstu nín
mánuðum þessa árs. Þar kemur m.a. fram að rekstararaf-
koma ríkissjóðs var neikvæð um 5250 m.kr. á tímabilinu
jan.-sept. 1988, en það er mun meiri halli en gert hafði
verið ráð fyrir.
Helstu ástæður þess eru minni
tekjur af veltusköttum en spáð
hafði verið. Á gjaldahlið eru frá-
vikin minni eða tæpleg^ 500 m. kr.
Þyngst vegur hækkun vaxtagjalda
af yfirdrætti í Seðlabanka en hún
nam um 1900 m. kr. en það er 29%
raungildishækkun. Á lánahlið fjár-
laga er hallinn á sama tíma 1670
m.kr. samanborið við 290 m.kr
áætlun í júlí. Þar vega þyngst
frávik í innlendri lánsfjáröflun,
sölu spariskírteina og fjáröflun
bankakerfisins, en hún var tæpum
1200 m.kr. minni en áætlað var.
Þannig felur samanlagður rekstrar-
halli og halli á lánahlið í sér að
greiðsluafkoma ríkissjóðs var nei-
kvæð um 6920 m.kr., eða sem
nemur 15% af tekjum. Áætlanir í
júní gerðu hins vegar ráð fyrir að
hallinn væri tæplega helmingi
minm.
Sé reynt að leggja mat á afkomu
ársins í heild á grundvelli upplýs-
inga um afkomu fyrstu níu mánuði
ársins verður að hafa í huga að
síðustu mánuðir hvers árs skila að
jafnaði meiri tekjum en útgjöldum.
Þó verður að reikna með þeim
fyrirvara að sá samdráttur sem
hefur verið í þjóðfélaginu haldi
áfram og skerði þannig tekjumögu-
leika ríkissjóðs. Niðurstaða Ólafs
Ragnars var því sú að halli ríkis-
sjóðs gæti verið á bilinu 3-4 milj-
arðar og væri það alvarleg þróun
sem krefðist þess að gripið yrði til
aðgerða sem fyrst. Þetta hefði
einnig víðtæk áhrif á undirbúning
fjárlaga fycir næsta ár sem lagt
verður fram á Alþingi í byrjun
næstu viku. ág
Sjálfstæðismenn halda því fram að Jón Baldvin hafi
haldið leyndum fyrir þeim upplýsingum um stöðu ríkissjóðs
Hvort vissi Jón
eða vissi ekki?
„Mér líður eins og gesti í pólitískri erfídrykkju“ sagði
Ólafur Ragnar Grímsson fjármálaháðherra meðal annars
við utandagskrárumræður á Alþingi í gær.
Tilefnið var umræða um afkomu
ríkissjóðs á yfirstandandi ári og
viðskilnaður Jóns Baldvins Hanni-
balssonar fyrrverandi fjármálaráð-
herra, en þar kom fram að hallinn
í árslok er áætlaður 3-4 milljarðar.
Fyrrverandi fjármálaráðherra sætti
þar harðri gagnrýni sérstaklega af
hendi sjálfstæðismamanna, en þó
ekki eingöngu.
Trúnaðarbrestur?
Ólafur Ragnar skýrði út stöðuna
í ríkisfjármálum og minntist sér-
staklega á að æskilegt væri að
ríkisendurskoðun gerði með reglu-
legu millibili endurskoðun á stöðu
ríkisfjármála til þess að menn
hefðu sem best yfirlit yfir gang
mála. Þetta sagði hann í framhaldi
af deilum ráðherra Sjálfstæðis-
flokksins og Jóns Baldvins Hanni-
balssonar fráfarandi fjármálaráð-
herra um það hvort að hann hefði
haldið vaxandi halla ríkissjóðs
leyndum fyrir samráðherrum sín-
um eða ekki. Varðandi það sagði
Ólafur Ragnar það alveg Ijóst að
þingménn og ráðherrar gætu ekki
korpið inn á Alþingi og veifað
skýrslum héðan og þaðan sér til
afsökunar og að þeir hefðu ekki
vitað betur. Menn ættu að geta
fylgst með stöðu mála á hverjum
tíma og meira að segja hann sem
ekki hefði setið á Alþingi hefði
alltaf séð hvert stefndi. Með þess-
um orðum gaf hann í raun og veru
í skyn að Jón Baldvin hefði í raun
og veru átt að vita betur.
■ Friðrik Sóphusson fyrrverandi
iðnaðarráðherra sagði að í byrjun
september hefðu legið fyrir upplýs-
ingar um að halli ríkissjóðs væri
rúmlega einn milljarður og Matt-
hias Á. Matthisen fráfarandi sam-
gönguráðherra tók í sama streng.
Hann kvaðst þess fullviss að Jón
Baldvin hefði gert sér grein fyrir
því að staða ríkissjóðs var mun
verri en áætlað var strax í septem-
ber og þegar menn settu á stofn
heila upplýsingadeild til viðbótar
þeirri sem fyrir væri ættu menn að
vera með býsna gott yfirlit yfir
ríkisfjármálin. Átti hann þar við
hagdeild fjármálaráðuneytisins
sem Jón Baldvin stofnaði á sínum
tíma.
Jón Baldvin segist ekki
hafa haldið neinu leyndu
„Ég trúi því ekki fyrr en að ég
heyri það upp í opið geðið á mér
að menn segi að ég hafi blekkt einn
eða neinn“, voru orð Jóns Baldvins
um þessar ásakanir. Hann benti
jafnframt á að þær tölur sem lægju
fyrir hverju sinni væru tveggja
mánaða gamlar og að ekki hefði
verið ljóst fyrr en svo til á síðustu
stundu að úr þenslunni dró svo
snögglega. Það væri rangt að hann
hefði haldið upplýsingum leyndum
og fyrir hefði legið að hallinn í lok
september hefði verið rúmar 1900
m.kr. Hann sagðist ekki skorast
undan ábyrgð, en hann bæri
ábyrgðina ekki einn. Að sumu
leyti væri að ræða afleiðingar
tveggja gengisfellinga sem koll-
varpað hefðu áætlun fjárlaga um
halía lausann ríkisbúskap. Og fyrr-
verandi fjármálaráðherra miðlaði
núverandi fjármálaráðherra af
reynslu sinni og sagði: „Við höfum
ekki lengur efni á þessum flottræf-
ilshætti, við höfum ekki lengur efni
á sjálfvirkri löggjöf um landbúnað,
ekki efni á þrem til fjórum hátækni-
sjúkrahúsum og við höfum ekki
efni á einu gjafmildasta og örlát-
asta námslánakerfi í heimi.“ Jón
Baldvin sagði við Ólaf Ragnar að
lokum: „ Vertu harður, miklu
haraðri en ég gagnvart þeim sem
lifa í draumaveröld og halda að
aldrei komi að skuldadögum".
Fleiri tóku til máls, þar á meðal
Málmfríður Sigurðardóttir og taldi
hún það undarlegt að samráðherr-
ar í síðustu ríkisstjórn þyrftu að
hafa uppi svo alvarlegar ásakanir á
hendur hver öðrum. - áe.
Ostabúð í Kringluna
Osta- og smjörsalan sf. hefur opn-
að nýja búð í Kringlunni sem ber
nafnið „Ostabúðin". f búðinni verðu
boðið upp á svipaða þjónustu og
tíðkast hefur undanfarin ár í Osta-
t úðunum við Snorrabraut og Bitru-
háls.
í Ostabúðinni í Kringlunni verður
auk ostasölu, hægt að smakka á osti,
þar verður upplýsingamiðstöð um
nýtingarmöguleika osta og einnig
veisluþjónusta. Þá verður einnig
hægt að fá matarbakka með tilbún-
um smáréttum af ýmsu tagi.
Nýlega voru settar á markaðinn
þrjár nýjar ostategundir, þ.e. Inn-
bakaður Brie, framleiddur af Mjólk-
ursamlaginu í Búðardal, ísbúi, fram-
leiddur af Mjólkursamlagi KEA Ak-
ureyri og Ábóti sem er framleiddur
af Osta- og smjörsölunni sf. í
Reykjavík.
f dag eru framleiddar flestar af
meginostategundum heims og árið
1987 voru Islendingar í 4. sæti af
þjóðum heims hvað varðar osta-
neyslu.
Auk þriggja ostabúða í Reykja-
vík, eru einnig starfræktar ostabúðir
í Búðardal, á Selfossi og í Borgar-
nesi. . - ABÓ
Frá opnun Ostabúðarinnar í Kringlunni. Óskar H. Gunnarsson framkvæmdastjóri OSS, Sigurður Rúnar Friðjónsson
mjólkúrsamlagsstjóri í Búðardal og Ásta Benný Hjaltadóttir verslunarstjóri Ostabúðanna í Kringlunni og
Snorrabraut, með sýnishorn af því sem boðið er uppá í verslununum. . Timamynd Qunnar