Tíminn - 04.02.1989, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Laugardagur 4. febrúar 1989
Ferðaskrifstofurog Visa ísland komafram meðfjórðagreiðslukortiðá fslandi:
FARKORT SEM NOTA
MÁ UM ALLAN HEIM
A mánudaginn mun líta dagsins Ijós fjórða greiðslukortið
á Islandi og ber það heitið Farkort. Samkvæmt áreiðanlegum
heimildum Tímans verður það gefið út af íslenskum ferða-
skrifstofum í samvinnu við Visa ísland. Ekki hefur enn fengist
staðfest hvernig samningurinn milli ferðaskrifstofanna og
Visa mun líta út, enda verður ekki gengið frá honum til
undirritunar fyrr en nú um helgina. Það sem þó hefur verið
hægt að hlcra varðandi Farkortið er að gert er ráð fyrir að
það verði alþjóðlegt og gjaldgengt á öllum þeim stöðum þar
sem á annað borð er tekið við greiðslum með greiðslukortinu
Visa innanlands sem utan.
Ekki hefur ncinn viljað staðfesta
annað en að gengið verði frá sanin-
ingum fyrir kynningu sem hefjast
mun á mánudag. Samkvæmt hei-
mildum innan Visa og ferðaskrifstof-
anna er Farkortið niðurstaða í langri
umræðu milli korthafa þar sem rætt
hefur verið um hvernig hægt verði
að losna við 5% kostnað ferðaskrif-
stofanna af greiðslukortaviðskipt-
um. f haust lá það í loftinu að
nokkrar ferðaskrifstofur rnyndu
stofna eigið greiðslukortafyrirtæki,
en þær hugmyndir virðast hafa náð
landi í Farkortinu. Þar með hlýtur
að liggja í loftinu að samið verði um
lækkun þessa kostnaðar eða jafnvel
að hann verði gerður að engu.
Það sem lokka á fólk til að sjá sér
hag í því að bæta við sig fjórða
kortinu, eða skipta úr Visa-korti yfir
í Farkort, hefur ekki allt komið fram
ennþá. Talað hefur verið um að í
fyrstu verði um að ræða víðtækari
ferðatryggingar og einnig komi ann-
að til sem sniðið verður sérstaklega
að þeim sem ferðast eitthvað að
ráði. Stærsta þröskuldinum, árgjald-
inu og stofngjaldinu, verður trúlega
rutt úr vegi með því að sá sem er
þegar með Visa-kort, getur skipt yfir
í Farkort án aukakostnaðar.
Þeir sem Tíminn hefur rætt við
vegna aðdraganda Farkortsins, voru
sammála um að með Farkortinu
verður komið á fót vísi að klúbbi
sem njóti sérstakra kjara og jafnvel
forgangs hjá þeim þremur til fjórum
ferðaskrifstofum sem að þessu
standa. Einnig hefur verið gælt við
þá hugmynd að hægt verði að bjóða
upp á sérstakan afslátt víða um
heim, þar sem viðkomandi ferða-
skrifstofur hafa viðskiptasambönd.
Þannig ætti að vera hægt í framtíð-
inni að fá t.d. afslátt í fríhöfninni á
Heathrow, eða sjóskíðaleigu á Flór-
ída, svo skiljanleg dæmi séu tekin.
Fulltrúar ITC í Kringlunni í gær.
Tímamynd: Árni Bjarna
ITC hér á landi
I dag verða í Kringlunni full-
trúar ITC á íslandi þar sem þeir
munu taka á móti umsóknum um
aðild að samtökunum.
ITC eða „International Train-
ing in Communications" eru
þjálfunarsamtök sem ætlað er að
veita þjáifun f mannlegum sam-
skiptun og örva forystuhæfileika.
Markmið samtakanna er að
hvetja til umræðna um hvers
kyns málefni hvort sem þau eru
stjórnmála-, efnahags-, kynþátta-
eða trúarlegs eðlis.
Samtökin eru ætluð bæði kon-
um og körlum án tillits til litar-
háttar, skoðana eða uppruna.
Félagar greiða mánaðarlega þús-
und krónur í sjóð sem notaður er
til að fjármagna starfsemina.
Hver félagsmaður fær vinnubók
sem í er handbók, ræðubók og
bók um hæfnismat. Þá gefur ITC
út tímarit annan hvern mánuð.
jkb
Ingi Björn
vill matar-
skattinn út
Ingi Björn Albertsson, þingmaður
Borgaraflokksins, hefur lýst yfir
mikilli óánægju með þann umræðu-
grundvöll sem Steingrímur Her-
mannsson forsætisráðherra lagði
fram í gær fyrir formlegum samn-
ingaviðræðum stjórnarflokkanna og
borgara. Segir Ingi Björn að afnám
söluskatts á matvæli sé algert for-
gangsatriði af sinni hálfu og sú
staðreynd að málin hafi ekki komist
lengra í könnunarviðræðunum sem
staðið hafa í 3 vikur sé í raun
móðgandi fyrir Borgaraflokkinn.
Áherslumunur virðist milli þing-
manna borgara í þessu efni sbr.
viðtal við Júlíus Sólnes á bls. 6-7.
KB
Átak gegn heilahimnubólgu:
ÖLL UNGBÖRN BÓLUSETT
„Þetta bóluefni er nýtt og því dýrt. En takist að koma í
veg fyrir heilaskaða á einu barni sparar það öll útgjöld
vegna þessara bólusetninga - auk þess að koma í veg fyrir
tjón sem aldrei verður metið til fjár“.
Þetta sagði landlæknir á frétta-
mannafundi í gær þar sem heil-
brigðisráðherra kynnti ákvörðun
um að frá I. maí n.k. vor verði
hafin bólusetning allra smábarna í
landinu gegn heilahimnubólgu sem
smitast með bakteríu er nefnist
„hemofilus influcnse b“. Umfangs-
miklar tilraunir með bóluefnið hafa
farið fram í nokkrum löndum en
íslendingar munu verða fyrstir til
að taka ákvörðun um bólusetningu
allra landsins barna. Ákveðin hef-
ur verið 7 milljóna króna aukafjár-
veiting í þessu skyni.
Fyrrnefnd baktería er ein af
þeim sem valda tiltölulega oft
hcilahimnubólgu, einkum hjá ung-
börnum, auk þess að geta valdið
lífshættulegum bólgum og oftast er
svo blóðsýking samfara. Tekið skal
fram að nafn bakteríunnar er mjög
villandi þar sem hún veldur alls
ekki inflúensu og gengur ekki í
faröldrum eins og flensa.
Hemofilus influensa heila-
himnubólga greindist hjá 129 börn-
um hér á landi á árunum 1974-
1987, nær öll innan 5 ára aldurs.
Auk þess greindust 65 börn með
blóðsýkingu. Eitt þessara barna
lést, eitt fékk mikla heilaskemmd
og tvö börn væga. Eitt barn missti
heyrn algerlega og finnn börn að
hluta. Eitt barn varð flogaveikt.
Og a.m.k. 47 börn hlutu minnihátt-
ar skaða bæði hvað varðar líkam-
lega getu og á andlegum þroska.
Fáum þessara barna hefur verið
fylgt eftir fram á skólagöngualdur
og því talið mögulegt að fleiri séu
andlega skert en að framan greinir.
Börn fæðast venjulega með mót-
efni gegn bakteríunni og fá sýkjast
því sjaldan af þessari hcilahimnu-
bólgu innan 6 mánaða aldurs. Þau
mótefni dvína hins vegar á fyrstu
mánuðunum og því cr mest hætta
á sýkingu á aldrinum 6 mánaða til
2ja ára. Um 5 ára aldur hafa flest
„Bólusetningin stendur til boða fólki að kostnaðarlausu, en er ekki
skylda,“ sögðu Guðmundur Bjarnason heilbrigðisráðherra og Ólafur
Ólafsson landlæknir. Auk þeirra sjáum við hér Krístínu Jónsdóttur lækni
Og Pál Sigurðsson ráðuneytisstjóra. Tímamynd: Pjelur
börnum verður einnig gefinn kost-
ur á þessuu bóluefni, en þeim
nægir einn skammtur. Talið er að
bólusetning veiti 90% vernd gegn
sýkingu. Að sögn landlæknis hafa
ekki fundist aukaverkanir af bólu-
setningunni þar sem tilraunir hafa
verið gerðar á bóluefninu, sem
hafa verið hvað mestar í Finnlandi,
Kanada og Sviss. -HEI
börn síðan myndað sín eigin mót-
efni sem vernda þau gegn innrás
bakteríunnar.
Þessar bólusetningar verða
tengdar ungbarnaeftirlitinu sem
fram fer á heilsugæslustöðvum og
Heilsuverndarstöðinni í Reykja-
vík. Börnin verða bólusett fjórum
sinnum; 3, 4, 6 og 14 mánaða
gömul. Tveggja og þriggja ára
Fiskeldisfyrirtæki eiga í erfiöleikum meö fjármögnun fóðurkaupa meöan stjórn tryggingarsjóðs hefur ekki verið skipuö:
Vatnið kælt í kerjum til að draga
úr vaxtarhraða þar til lausn fæst
Staðið hefur á skipun stjórnar tryggingarsjóðs fiskeldisins. Af því
leiðir að við fjölmörgum fyrirtækjanna blasa við miklar fjárhags-
þrengingar. Hafa sum hver jafnvel gripið til þess ráðs að reyna að
hefta vöxt seiðanna með því að kæla vatnið í kerjunum. Atvinnu-
^SS'H^sjóður segist ekki geta leyst úr vanda þeirra fyrr en stjórn
hins nýja tryggingarsjóðs hefur verið skipuð. Við allt þetta bætist
síðan að endurgreiðsla söluskatts er að dómi fiskeldismanna í hæsta
máta ófullnægjandi.
Allsherjar gjaldþrot blasir við
fiskeldi í landinu og má að miklu
leyti kenna seinagangi ríkisstjórnar-
innar um.
Lagt var fyrir Alþingi frumvarp
um stofnun sérstaks tryggingarsjóðs
fiskeldisins sem deild í stofnlána-
deild landbúnaðarins. Sjóðurinn
mun veita ábyrgð á afurðalánum
hraðað eftir föngum.
Landssamband fiskeldis- og haf-
beitarstöðva tilnefndi strax tvo menn
til setu í tryggingarsjóði, þá Friðrik
Sigurðsson framkvæmdastjóra sam-
takanna og Jón Þórðarson náms-
brautarstjóra í sjávarútvegsfræðum
fiskeldisstöðvanna. Þótti ijjálið það
brýnt að samþykkt frumvarpsins var
við Háskólann á Akureyri.
Fyrir rúmri viku tilnefndi Stofn-
lánasjóður Stefán Valgeirsson sem
sinn fulltrúa.
Jón Höskuldsson deildarstjóri í
landbúnaðarráðuneytinu sagði í
samtali við Tímann í gær að fjár-
málaráðherra hefði ekki ennþá lagt
fram tilnefningu. Hann bjóst við að
það yrði ef til vill gert í dag, eða í
síðasta lagi á mánudaginn kemur.
Þá mun landbúnaðarráðherra leggja
fram sína tilnefningu og skipa stjórn-
ina.
Skipun stjórnarinnlii má að sögn
Friðriks Sigurðssonar ekki dragast
lengur. „Mörg fyrirtækjanna rétt
hanga á horriminni. Ég veit um tvö
til þrjú tilfelli þar sem l.ekkað hefur
verið niður í hitun fiskeldiskerjanna
til að hægja á efnaskiptum fisksins
og þar nteð draga úr exti hans.“
Hann sagði að því si'i r væri fjár-
magn til fyrir launagieiðsiunt en
fóðri. Hirðingu seiðe. na er því
þannig komið í mörgum tilvikum að
menn líta inn í fiskeldisstöðvarnar á
kvöldin af einskærum áhuga til að
fylgjast með hvort allt sé í lagi.
Fiskeldisfyrirtækin lögðu flest inn
umsóknir um lán úr Atvinnutrygg-
ingarsjóði fyrir áramótin. Vegna
þess hve dregist hefur að skipa
stjórn tryggingarsjóðs hafa umsókn-
ir þeirra ekki fengið afgreiðslu
ennþá.
Forsvarsmenn Atvinnutryg-
gingarsjóðs segjast ekki hafa þá
sérfræðiþekkingu sem til þurfi við
mat á lánshæfni einstakra fyrirtækja
innan fiskeldisins. Bíða þessar um-
sóknir því afgreiðslu þar til stjórnin
hefur verið skipuð en umsóknum
verður væntanlega vísað til hennar.
„Ennfremur er endurgreiðsla
söluskatts, sem samkvæmt loforðum
ríkisstjórnarinnar átti að vera for-
gangsverkefni, rétt nýkomin,“ sagði
Friðrik.
Endurgreiðslan nemur alls um 35
milljónum sem skiptast á milli fimm-
tíu fyrirtækja. „Við teljum að grein-
in eigi kröfu um 52 milljónir fyrir
árin '86 og '87. Okkur er sagt að
fjármálaráðuneytið telji að þessi
greiðsla eigi að duga fyrir árin '86-88.
Við viljum vitaskuld ekki hlusta á
það frekar en landbúnaðarráðuneyt-
ið. 52 milljóna beiðnin er byggð á
ársreikningum allra fyrirtækjnna.
Fyrir árið 1988 teljum við okkur
síðan eiga inni um 70 milljónir,"
sagði Friðrik Sigurðsson.
jkb