Tíminn - 09.11.1989, Blaðsíða 7

Tíminn 7
Fimmtudagur 9. nóvember 1989
VETTVANGUR
Guðmundur P. Va
geirsson:
n
III var þín fyrsta ganga
II
Þessi tilvitnuðu orð komu mér í hug þegar ég hafði séð
og heyrt nokkrar fréttaglefsur af þátttöku Davíðs Oddsson-
ar borgarstjóra á fundi á Selfossi ásamt Þorsteini Pálssyni,
formanni Sjálfstæðisflokksins.
Varla verður með sanni sagt að
aðför Davíðs Oddssonar að Frið-
riki Sóphussyni, fyrrverandi vara-
formanni Sjálfstæðisflokksins, hafi
verið alls kostar drengileg. - Ann-
að verður ekki ráðið af því sem
fram hefur komið við Friðrik og
aðra um það mál og aðdragandann
að kjöri Davíðs. - Margir hafa líkt
þeirri aðför sem rýtingsstungu í
bak Friðriks, á líkingamáli talað.
Og einn af áberandi talsmönnum
Sjálfstæðisflokksins hefur í blaða-
grein nýlega nefnt þá atburði sem
dæmi um vinnubrögð Sjálfstæðis-
flokksins og þann klíkuskap sem
foringjaval Sjálfstæðisflokksins
hafi einkennst af og geri enn.
Þannig klóast þeir við í Sjálfstæðis-
flokknum og er það þeirra mál. -
En kosning Davíðs fór fram með
glæsibrag, var sagt á þeim bæ.
Enda nálgaðist fylgi hans það sem
berst gerðist í Austantjaldslöndun-
um allt fram til síðustu tíma.
Eftir að Davíð hafði tryggt sér
sæti sem varaformaður Sjálfstæðis-
flokksins lét hann það vera sitt
fyrsta verk að fara austur á Selfoss
í fylgd með Þorsteini Pálssyni,
fyrsta þingmanni Suðurlandskjör-
dæmis og formanni Sjálfstæðis-
flokksins, sem ekki þótti annað
hlýða en að kynna „goðið“ fyrir
kjósendum sínum og launa með
því það göfuglyndi sem Davíð
hafði sýnt honum með því að fresta
pólitískri „aftöku" Þorsteins um
tvö ár, ef Þorsteinn yrði góða
barnið svo lengi. - Um leið fékk
þessi nýi sjálfumglaði forystumað-
ur flokksins tækifæri til að láta ljós
sitt skína og finna dýrðarljómann
leika um sig í nýju hlutverki.
Davíð er sagður góður leikari. í
borgarstjóm Reykjavíkur hefur
hann leikið einleik hins sjálfum-
glaða forystumanns með fullar
hendur fjár (að verulegu leyti söfn-
uðu saman af landsbyggðinni) og
þar með möguleika til að fram-
kvæma það sem honum sýnist. 1
því hlutverki hefur hann fátt annað
séð en sjálfan sig í sviðsljósinu og
ekki taiið sig þurfa að hlusta á tal
samstarfsmanna sinna, sem ráða
má af orðum hans sjálfs, að ræðuna
sem hann átti að flytja við opnun
Borgarleikhússins nýja ætlaði hann
að semja meðan borgarfulitrúamir
væm að tala á borgarstjórnarfundi.
Það hefur nú sýnt sig að Davíð
nægir ekki lengur að leika „þann
stóra“ á því leiksviði, heldur ætlar
hann sér stærra hlutverk á leikferli
sínum. Það hlutverk hefur hann
hafið sem einhvers konar
„Shékspír“ leikpersóna þar sem
hin goðboma persóna mikilleikans
vílar fátt fyrir sér til að skapa sér
frama, en gætir þess ekki sem
skyldi hve ísinn getur verið háll.
Á þessum Selfossfundi lét borg-
arstjórinn ljós sitt skína svo sem
efni stóðu til. Þar reyndist hann
trúr því hlutverki, sem nú er efst á
blaði í umfjöllun vissra blaða og
annarra fjölmiðla alls konar, og
talið er að runnið sé undan rótum
Sjálfstæðisflokksins. Það er að
koma af stað og halda uppi per-
sónuníði um Steingrím Hermanns-
son forsætisráðherra í þeim tilgangi
að rakka niður það álit sem hann
hefur notið í augum almennings.
Þeim hefur sviðið að sjá það um
lengri tíma að Steingrímur væri
vinsælasti stjómmálamaður þjóð-
arinnar og honum best treystandi
til að leiða þjóðina og atvinnulíf
landsmanna út úr þeim ógöngum
sem ráðleysi og dáðleysi Þorsteins
Pálssonar hafði leitt hana út í, svo
hvarvetna blasti við hmn og
gjaldþrot. Sú staðreynd var hverj-
um manni augljós. Og margir af
ráðamönnum Sjálfstæðisflokksins
áttu ekki nógu sterk orð til að lýsa
afleiðingunum af ráðleysi Þorsteins
Pálssonar.
í þeim skoðanakönnunum urðu
sjálfstæðismenn að sætta sig við að
sjá grilla í formann sinn aftarlega á
halarófu þess vinsældalista. - Hér
voru góð ráð dýr og við svo búið
mátti ekki standa. -Mannjöfnuður
hefur oft leitt til vandræðaverka og
svo fór hér. - Gripið var til per-
sónuníðsins með nýjum sið og
nýjum hætti og ýmsir lögðu þar lið
sitt til. Sú alda hefur gengið yfir nú
um skeið og fátt eða ekkert til
sparað ef takast mætti að rægja
mannorð af Steingrími og öðmm
þeim sem em þeim óþægir ljáir í
þúfu. - Hendir þar margur steini úr
glerhúsi.
Eðlilega þurftu þessir höfðingjar
að kynna kjósendum Þorsteins
nýja stefnu flokksins að afstöðnum
landsfundi sem nú væri allt önnur
en hún var fyrir tveimur ámm, þar
sem „mottóið" var stöðugt og
óbreytt gengi íslensku krónunnar
og óheftir vextir á lánsfé til at-
vinnulífsins í eigu og umsjá fjár-
sterkra einstaklinga og fjármagns-
braskara í Ávöxtun hf. og „gráa
markaðarins" svokallaða. -Hvem-
ig sú fræðsla hefur tekist skal ósagt
látið, enda ekki áhersla lögð á það.
En líklega hefur áheyrendum orðið
hugsað til sögunnar um nýju fötin
keisarans, þar sem landsfundurinn
hafði hreinlega gefist upp við að
marka nokkra stefnu í höfuðat-
vinnuvegum þjóðarinnar, svo sem
best má sjá af greinargerð þriggja
frammámanna flokksins á Vest-
fjörðum í Vestfirska fréttablaðinu
nú eftir landsfund. - Því meiri
áhersla var lögð á annað.
Af þeim fréttum, sem borist
hafa af þessum Selfossfundi gegn-
um fréttastofur og blöð, er það
augljóst að megináherslan hefur
verið lögð á persónuníðið um
Steingrím Hermannsson í fram-
haldi af því sem áður var búið að
koma í munn fjölmiðla, alþingis-
manna flokksins og annarra hjálp-
arkokka og á hefur verið þrástagast
að undanfömu. Og á landsfundi
Sjálfstæðisflokksins þótti tilhlýði-
legt að hengja upp líkön af Stein-
grími og öðrum ráðherrum ríkis-
stjómarinnar, sem í eldlínunni
hafa staðið, til varnaðar óbreyttum
flokksmönnum í siðgæðislegu til-
liti. - Þar með lagðist þessi ný-
kjörni formaður svo lágt að ein-
sdæmi mun vera. Það þótti verð-
andi foringja flokksins tilhlýðileg-
ast.
Sá málflutningur, sem eftir
Davíð og Þorsteini er hafður í
þeim fréttaglefsum sem almenningi
hafa verið birtar, ber vott um
óvenjulegt virðingarleysi fyrir
fundargestum og áhengendum og
þaðan af minni sjálfsvirðingu. En
hafi sá málflutningur fallið í góðan
jarðveg hjá fundarmönnum er
meira en lítið bogið við dómgreind
og siðgæðisvitund almennings.
Hann var á svo lágu plani að hann
getur varla leitt til annars en álits-
hnekkis fyrir þá menn sem beittu
honum og þá jafnframt fyrir þann
flokk sem velur sér slíka menn til
forystu. Þetta sýnir betur en nokk-
uð annað málefnafátækt flokksfor-
ystunnar að grípa þurfi til slíkra
úrræða sér til framdráttar og flokki
sínum. Og það er varla til annars
gert en að dylja stefnu, eða öllu
heldur stefnuleysi, flokksins í öll-
um helstu málaflokkum atvinnu-
og efnahagslífs þjóðarinnar, en
reyna þó að bera sig borginmann-
lega.
Þátttaka Davíðs Oddssonar í
þessum fundi var fyrsta skref hans
á landsmálabrautinni. Ekki tókst
betur til með það skref en svo að
mörgum munu hafa komið í hug
hin fomkveðnu orð sem gerð eru
að yfirskrift þessa greinarkoms. Sú
lágkúra er kom fram í málflutningi
hans er honum ekki sæmandi. Og
hún bendir ekki til þess að hann
verði heillaþúfa f stjórn Sjálf-
stæðisflokksins eða í lands-
málapólitíkinni. Túlkun hans á
hinu nýja leikhlutverki, sem hann
hefur nú valið sér, bendir til að
hann verði að gæta meiri varúðar
framvegis ef framhald þeirrar spá-
sagnar, sem vitnað er til, á ekki að
rætast á honum. - Vonandi ber
hann gæfu til að gæta sín betur. -
Þau vamaðarorð mættu hann og
fleiri festa sér vel í minni, jafnt
innan Sjálfstæðisflokksins sem
utan, og hafa það víti til vamaðar.
Guðmundur P. Valgeirsson
Eftirmáli:
Nokkru eftir að ég hafði fest
ofanritað á þessi blöð, óráðinn í
hvað ég gerði við það, settist ég
fyrir framan sjónvarpið á sunnu-
dagskvöldi til að horfa á fréttir og
Kastljós um menn og málefni. I
Kastljósi var brugðið upp myndum
af fundinum á Selfossi þar sem þeir
Þorsteinn og Davíð stóðu í ræðu-
stóli og brugðið var upp köflum úr
ræðura þeirra og tilburðum. Og
mér brá. - Ljót var sú mynd sem
ég og aðrir höfðum áður fengið af
þessu í fréttum. En það sem þama
kom fram gaf enn verri mynd af
orðum þessara manna en ég hafði
áður gert mér fulla grein fyrir. - Sú
sýn og heyrn leiddi fram í huga mér
aðra mynd, þá frá Alþingi þegar
aðförin eftirminnilega var gerð að
Ólafi Jóhannessyni, þáverandi
forsætisráðherra, og ætlunin var
að ryðja honum úr vegi, rúnum
mannorði. Baksviðið er að vísu
nokkuð annað. En Ijóst er að í
báðum tilfellum er tilgangurinn sá
sami, að ryðja pólitískum and-
stæðingi úr vegi með viðurstyggi-
legum iUmælum og tyUisökum í
þeirri von að það gæti tryggt frama-
braut þeirra sem þessum vopnum
beittu.
Sú mynd, sem þama var brugðið
upp, réð úrsUtum um að ég læt
þetta greinarkorn frá mér fara í
þeirri von að það mætti opna augu
þessara manna og annarra fyrir út
í hvaða ógöngur er verið að ana
verði haldið áfram á sömu braut.
G.P.V.
LESENDUR SKRIFA
„VOND STJÓRN"
Nú um stundir hefur það kveðið
við úr ýmsum áttum, að ríkisstjóm
íslands eigi að segja af sér tafarlaust.
Burt, burt, burt, með stjómina og
ekki getið um hvað muni takka við
eða hvað eigi að taka við. Ég minnist
ekki að hafa heyrt slík ramakvein
margendurtekin síðan á dögum Jón-
asar frá Hriflu. Mér skilst á umræðu
í blöðum að ef stjómin færi yrði það
líkt og þegar Guð frelsaði ísraels-
menn úr ánauðinni í Egyptalandi.
Stjómarandstaðan er nauðsynleg
og réttmæt. Ef hún lætur ekki frá sér
heyra er hún „núll og nix“. Það er
ekki nót að stjómarandstaðan máli
djöfulinn á vegginn. Það verður að
vera hægt að taka trúanlegt það sem
hún heldur fram. Eða hver trúir því
að sú ríkisstjóm sem nú er við völd
sé verri en allar aðrar ríkisstjómir
um marga áratugi.
Ég held að núverandi ríkisstjórn
sé hvorki betri eða verri en aðrar
ríkisstjórnir á undan henni. Hún
hefur verk að vinna og þær hafa haft
það allar.
Ég er sannfærður um að þeir
menn sem nú sitja á Alþingi em
góðviljaðir upp til hópa og vilja
vinna þjóð sinni gagn, en oft em
fleiri en ein leið að sama marki og
um það er deilt.
Að flytja mál er íþrótt sem alltaf
hefur þótt góð á landi vom. Að
berjast með orðsins brandi er svo
góð íþrótt að málafylgjumaðurgetur
talið sjálfum sér og öðmm trú um að
hálfur sannleikur sé allur sannleikur-
inn.
Mér finnst að persónulegar
skammir um alþingismenn séu minni
en fyrir 50 til 60 ámm, en þó kvartar
Stefán Valgeirsson. Auðvitað em
alþingismenn misjafnlega af guði
gerðir eins og annað fólk. Það er
ekkert yfirþyrmandi þótt einn og
einn alþingismaður sé hallur undir
mammon. Það er bara mannlegt
eðli, sem er óbreytt frá því á dögum
Móse.
Skemmtilegustu ræðumenn á Al-
þingi nú em fyrir minn smekk þeir
Ólafur Ragnar Grímsson og Þor-
steinn Pálsson. Þeir em báðir stutt-
orðir og gagnorðir, hafa góðan mál-
róm og flytja vel. Sumir flokksbræð-
ur Þorsteins segja að hann vandi
reynslu, en veri þeir bara rólegir,
reynslan kemur.
Ólafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra þótti ekki lamb að
leika sér við þegar hann var í
stjómarandstöðu en nú er sagt að
hann geti ekki lagt saman tvo og tvo.
Steingrímur Hermannsson er
sagður allt of málgefinn. Mér finnst
það ekki ljóður á hans ráði, því
sjálfur er ég málgefinn. Á líðandi
stund er það stundum betra að hafa
leynd um það sem er að gerast, en
„þjóð veit þá þrír vita“ er gamalt
orðtak og þess vegna geta engin
leyndarmál verið hjá ríkisstjóminni
svo fjölmenn sem hún er.
Þorleifur Kolbeinsson á Háeyri
var einhver ríkasti maður Ámes-
sýslu á 19. öld. Þegar hann var
orðinn gamall var hann spurður að
því á hverju hann hefði grætt. Á því
Kæm landar. Ég er með kveðju
og þökk frá Child Care International
og sérstaklega til þeirra sem bmgð-
ust vel við fyrri kveðju samtakanna.
Það bætast alltaf fleiri börn við sem
þarf að hjálpa og er hætt við að þessi
börn verði götulýður. Þess vegna er
best að þau komist sem fyrst inn á
barnaheimili þar sem þeim er sýndur
kærleikur og þau læra trú og siðgæði,
sem er uppistaða þess að þau verði
að nýtum mönnum og að þegar þau
verða eldri geti þau hjálpað löndum
sínum sjálf.
Ég ætla að segja ykkur frá litlu
dæmi um það, sem Child Care er að
reyna að bjarga börnunum frá. Ung-
ur maður frá Kaupmannahöfn réði
að leysa hnútana, svaraði hann.
Tilefnið var það að sjómenn Þorleifs
vildu skera á hnútana þegar veiðar-
færi voru flækt, í hnút var það kallað.
sig í hjálparsveit mannvinarins Móð-
ur Teresu. Hann átti að vinna í
borginni Kalkútta á Indlandi. Þegar
þangað kom ætlaði hann ekki að
komast út úr flugstöðinni fyrir betl-
andi höndum. Hann sá að ef hann
gæfi einni hönd, þó ekki væri nema
smáaura, yrði hann að gefa þeim
öllum. En svo mikil auraráð hafði
hann ekki. Hann komst nú áfalla-
laust til hjálparstöðvarinnar. Næsta
morgun er hann vakinn kl. 05 og
honum fengið hjól til að fara á milli
sjúkraskýlanna. Þar vinnur hann
langt fram á kvöld við að þvo
fólkinu, binda um sár þess, og gefa
sjúklingum mat og meðul. Það finnst
honum allt í lagi. En gráturinn og
Sú ríkisstjóm, sem nú er við völd,
vill græða á því að leysa hnúta eins
og Þorleifur á Háeyri. Ef henni tekst
það er það gott. En hins vegar gerir
það ekkert til þótt hún skilji eftir
einn eða tvo hnúta handa næstu
ríkisstjórn að glíma við.
Erfiðismaður öðlast lífsfyllingu í
starfi sínu, jafnvel þótt sjáanlegur
árangur sé lítill eða enginn.
Björn Einarsson
frá Sveinsstöðum
óhljóðin í börnunum og að sjá önnur
stara tómt út í loftið fannst honum
hræðilegt. Næsta morgun átti hann
að hirða upp svangt og veikt fólk á
götum úti og bera það inn í sjúkra-
• skýlin. Þá ætlaði hann alveg að falla
saman af hryggð. Hann hafði ætlað
sér að vera þarna í eitt ár, en fór
heim til sín eftir sjö mánuði. Hann
ætlar að hvíla sig heima í mánuð og
fara svo aftur.
Það er frá svona götulífi, sem
Child Care er að reyna að forða
börnunum.
Með kveðju og þökk,
Elsa Kristjánsdóttir
s. 82194
Forðum fátækum börnum
frá hræðilegu götulífi