Tíminn - 04.01.1990, Page 5

Fimmtudagur 4. janúar 1990
Tíminn 5
Háskólakarlar nær allir í „hnappelduna“ upp úr tvítugu:
Háskólakonur vilja
helst háskólakarla
Háskólamenntaðar konur virðast lítið gefnar fyrir að
giftast „niður fyrir“ sig. Af þeim sem á annað borð hafa
játast manni eru um fjórar af hverjum fimm (78%) giftar
háskólaborgurum og vart nokkur gift manni með minna en
sæmilega menntun úr framhaldsskóla, sem oftast er þá í
hópi sjálfstæðra atvinnurekanda. Á hinn bóginn á um
fímmti hver háskólakarl eiginkonu sem aðeins hefur lokið
skyldunámi eða lítið umfram það, en innan við helmingur
er kvæntur konum með háskólanám að baki. Aðeins um
fímmti hver þessara karla á konu í fullu starfí utan heimUis,
en fjórðungur á konu sem eingöngu sinnir heimilishaldi
fyrir þá. Þessar upplýsingar er m.a. að fínna í viðamikilli
jafnréttiskönnun sem gerð var á vegum Bandalags há-
skólamanna meðal félagsmanna.
Margar „ólofaðar“?
t*á vekur athygli hve hlutfalls-
lega miklu fleiri háskólamenntaðir
karlar eru í hjúskap heldur en
jafnaldrar þeirra í landinu
almennt. Þegar milli tvítugs og
þrítugs eru aðeins 14% enn ólofað-
ir, þótt Hagtíðindi segi okkur að
66% allra 25-30 ára karla í landinu
séu enn ógiftir. Af háskólakörlum
yfir þrítugt eru aðeins 5% enn „á
lausu“, en það eru hins vegar um
30% allra 30-40 ára karla í landinu
í heild.
Ólofaðar háskólakonur eru aftur
á móti hlutfallslega 3 til 4 sinnum
fleiri en karlar, sem er þver öfugt
við þjóðfélagið í heild. Hagtíðindi
segja ógiftar konur eru um þriðj-
ungi til helmingi færri en karla í
hverjum aldursflokki. Af háskóla-
konum milli fertugs og fimmtugs
eru t.d. 14% ógiftar, en aðeins
tæplega 8% af öllum íslenskum
konum á sama aldri.
Fimmta hver bamlaus
Mikill munur er sömuleiðis á
bamafjölda háskólafólks eftir
kynjum. Rúmlega fimmta hver
háskólakona er barnlaus en fleiri
eiga aðeins eitt barn, sem eru
helmingi hærri hlutföll en meðal
karlanna. Fjögur börn eða fleiri
eru aftur á móti fjórfalt algengari á
heimilum háskólakarla (19% á
móti 5%).
Enda kemur í ljós að nær fjórð-
ungur háskólakvenna kveðst hafa
takmarkað barneignir vegna at-
vinnu eða möguleikum á starfs-
frama. Slíkt játaði aðeins 10. hver
karl. Þetta dugði þó ekki til, því
hátt í helmingur kvennanna hafði
afþakkað vinnu eða ekki sótt um af
fjölskylduástæðum og þriðjungur
kvaðst hafa hætt við lengra nám af
sömu sökum. Öll hlutföll voru
þarna miklu hærri en meðal há-
skólakarla, en í þeirra hópi eru nær
allir eiginmenn háskólakvenna sem
áður segir. Yfir 60% háskóla-
kvennanna hafði einhverntíma
verið í hlutastarfi, þar af helming-
urinn þegar könnunin var gerð.
Fæstum mun koma á óvart að
hlutastörf eru fremur fátíð hjá
körlunum.
Vilja konur ekki stjóma?
Vel yfir helmingur háskóla-
kvenna (55%) kvaðst ekki hafa
áhuga á yfirmannsstörfum, en rúm-
lega þriðjungur karlanna var sama
sinnis. Þegar þessir hópar voru
spurðir nánar sagðist mikill meiri-
hluti hafa meiri áhuga á sérfræði-
kunnáttu heldur en stjórnun og
störfum yfirmanns. Meira en helm-
ingur kváðust áhægðar/ir með nú-
verandi störf og nær helmingur
kvennanna taldi stjórnunarstörf of
tímafrek á kostnað fjölskyldulífs-
ins.
Mikill meirihluti bæði kvenna og
karla reyndust líka ánægð í núver-
andi starfi, nema hvað kaupið
mætti vera hærra. Lang flestir töldu
þekkingu sína nýtast vel og að þeir
njóti álits á vinnustað (en meiri-
hlutinn taldi það ekki eiga við um
þjóðfélagið í heild). Stórmeirihluti
var líka ánægður með starfsframa
sinn til þessa og lýsti ánægju með
andrúmsloft og mannleg samskipti
á vinnustað.
Ríkið þá „gott“ eftir allt?
Þessi góði vitnisburður háskóla-
fólks um vinnuveita sinn hlýtur að
eiga við um ríki og bæjarfélög, því
yfirgnæfandi meirihluti allra þátt-
takenda eru opinberir starfsmenn.
Um 85% kvennanna eru í þeim
hópi og en um 2 af hverjum þrem
körlum.
Athygli vekur hve fáar háskóla-
konur ráðast í störf hjá einkafyrir-
tækjum, eða aðeins um 8% þeirra
sem könnunin náði til, en hins
vegar nær fjórðung karlanna.
Varðandi rekstur eigin fyrirtækja
var munurinn miklu minni þegar
kom að rekstri eigin fyrirtækja
(8% og 5%). Ekki kemur hins
vegar fram hvort fyrirtækin ráða
síður háskólakonur en karla, eða
hvort þær sækja bara síður um
störf á almenna vinnumarkaðnum.
Kannski er þetta fyrst og fremst
af þvf að konurnar mennta sig
miklu fremur til starfa sem varla
bjóðast nema hjá hinu opinbera.
En samkvæmt aðild þeirra að
BHM-félögum eru um 60% há-
skólakvenna; í bókasöfnum, við
kennslu eða lækningar, hjúkrun og
aðra umönnun sjúkra. - HEI
Ólafía Hrönn Jónsdóttir leikkona:
Hlaut styrk úr
minningarsjóði
Styrkur úr Minningarsjóði Gunn-
ars Thoroddsen var veittur í fjórða
sinn 29. desember sl. Að þessu sinni
var hlaut styrkinn Ólafía Hrönn
Jónsdóttir, leikkona.
Tilgangur sjóðsins er að veita
styrki til einstaklinga eða hópa,
stofnana eða félaga, eða veita verð-
laun eða lán í sambandi við rann-
sóknir, tilraunir eða skylda starfsemi
á sviði mannúðarmála, heilbrigðis-
mála eða menningarmála.
Sjóðurinn var stofnaður af hjón-
unum Bentu og Valgarði Briem, en
er í vörslu borgarstjórans í Reykja-
vík.
Frú Vala Thoroddsen afhenti
styrkinn, sem að þessu sinni var að
fjárhæð 200 þúsund krónur.
Nítján kindur finnast í V-Barðastrandar-
sýslu, þar af nokkrar ómarkaðar:
Uti um árabil
Skömmu fyrir jól fundust nítján
kindur í svokölluðum Kópahlíðum
fyrir utan Krossárdal í V-Barða-
strandarsýslu sem bersýnilega hafa
gengið úti nokkur umliðin ár. Hluti
af ánum var ómarkaður en þar var
m.a. um að ræða eina tveggja vetra
kind. Magnús Guðmundsson
bóndi á Kvígindisfelli í Vestur-
Barðastrandarsýslu segir að það sé
ekki óalgengt að ær gangi úti í
nokkur ár samfellt á þessum
slóðum.
Magnús sagði að féð hefði fund-
ist fyrir hreina tilviljun, en Magnús
fór við annan mann að leita að
hrútum. Tíu kindur voru reknar að
Kvígindisfelli en níu fóru niður í
Selárdal. Fjórar af þeim tíu sem
voru reknar að Kvígindisfelli voru
ómarkaðar, tvö lömb, ein vetur-
gömul og ein tvævetla. Magnús
sagði að ærnar hefðu verið feitar
eftir sumarið. Þeim var lógað eftir
að þær komu í hús og kjötið var
grafið.
Magnús sagði að það væri mjög
erfitt að smala á þessum slóðum.
Hann sagði að féð hefði það ekki
svo slæmt þarna og að dæmi væri
um að ær kæmu af fjalli eftir fjögur
ár með ómörkuð lömb. í Kópahlíð-
um, þar sem æmar fundust, er
alltaf snjólaust, en hins vegar er oft
mikill klagi þarna og því er mikil
hætta á að ærnar hrapi. Magnús
taldi að þessi fundur núna væri
ekki svo ýkja fréttnæmur þar eð
nokkuð algengt væri að þarna
lægju kindur úti í þrjú eða fjögur
ár. Fyrir fáum árum heimti Magnús
ellefu kindur af fjalli sem höfðu
gengið úti í fjóra vetur. Hreppur-
inn sá um að lóga þeim. - EÓ
Að lokinni afhendingu styrksins. Talið frá vinstri eru Valgarð Briem, Vala
Thoroddsen, Benta Briem, Ólafía Hrönn Jónsdóttir ásamt syni sínum og
Davíð Oddson borgarstjóri.
Kjartani
þakkað
Tímanum hefur borist eftirfarandi
fréttatilkynning frá Sambandi ís-
lenskra samvinnufélaga, undirrituð
af Guðjóni B. Ólafssyni, forstjóra.
„Framkvæmdastjóri Fjárhags-
deildar Sambandsins, Kjartan P.
Kjartansson, hefur sagt starfi sínu
lausu frá og með ármótum og hefur
þegar hætt störfum. Ekki hefur verið
ráðinn nýr framkvæmdastjóri Fjár-
hagsdeildar og mun Björn Ingimars-
son, forstöðumaður og staðgengill
framkvæmdastjóra, gegna störfum
hans þar til annað verður ákveðið.
Kjartan hefur starfað hjá Sam-
bandinu í rösklega 36 ár. Hann hóf
störf hjá Skipadeild 1. apríl 1953 og
tók við skirfstofu Sambandsins í
London í maí 1969. Hann varð
framkvæmdastjóri Skipulags- og
fræðsludeildar 1977 og fram-
kvæmdastjóri Fjárhagsdeildar í árs-
lok 1986.
Kjartan hefur reynst Sambandinu
einstaklega ötull og traustur starfs-
maður og hefur aldrei sparað tíma
eða erfiði í störfum sínum, sem hann
hefur sinnt af stakri trúmennsku.
Við starfslok eru honum þökkuð
mikil og óeigingjörn störf í þágu
Sambandsins."
Kjartan P. Kjartansson:
Athugasemd
Tímanum hefur borist eftirfarandi
athugasemd frá Kjartani P. Kjart-
anssyni:
í tilefni umfjöllunar fjölmiðla um
starfslok mín hjá Sambandinu um
þessi áramót skal upplýst að ég hef
gert forstjóra ítarlega grein fyrir
ástæðum þess að ég hef kosið að
víkja úr framkvæmdastjórninni.
Ein ástæðan er mat mitt á margra
mánaða samningagerð Sambandsins
við Landsbankann, þar sem undirrit-
aður taldi - öðru hverju - að nær
fullsamið væri, aðeins til að upp-
götva þegar á átti að herða, að
ókleift reyndist að ná samkomulag-
inu í höfn.
Vegna brýnna sameiginlegra
framtíðarhagsmuna Landsbankans
og Sambandsins, taldi ég rétt að
víkja þessum samskipta-kapítula til
hliðar með því að þoka úr starfi.
Verð þjón-
ustu hækkar
Ýmis opinber þjónusta hefur
hækkað verulega. Þinglýsingargjald
hækkaði úr 280 krónum í 600
krónur, eða um 114%. Veðbókar-
vottorð kostaði 200 krónur fyrir
áramót en kostar nú 500 krónur.
Fyrir skráningu kaupmála þarf að
greiðá 2500 krónur í stað 900 króna
áður og nemur hækkunin 150%.
SSH
Skrifstofustjóri Alþingis um bankaráðsmann Kvennalista:
Telur kjörið óeðlilegt
Samkvæmt mati skrifstofustjóra
Alþingis, er það talið óeðlilegt að
Kristín Sigurðardóttir, fulltrúi
Kvennalistans í bankaráði Lands-
bankans, sitji í bankaráði jafnframt
því að gegna starfi deildarstjóra hjá
Kaupþingi hf. I áliti þessu felst ekki
neinn dómur um hæfni Kristínar eða
trúnað, heldur er einungis bent á að
sú aðstaða að hafa möguleika á að
miðla upplýsingum, milli fyrirtækja
í samkeppni, sé varhugarverð.
Það var þingflokkur Kvennalist-
ans, sem bað um álit sérfræðinga á
kjöri deildarstjórans hjá Kaupþingi
í bankaráðið. Forsetar Alþingis
héldu fund um málið í gær, þegar
fyrir lá álitsgerð Friðriks Olafssonar,
skirfstofustjóra þingsins. Sigurður
Líndal, lagaprófessor, hefur einnig
verið beðinn um lögfræðilegt álit á
setu Kristínar í bankaráði, jafnhliða
því sem hún gegni starfi deildar-
stjóra hjá Kaupþingi hf. Hann mun
væntanlega skila því af sér í dag eða
á morgun. Úttekt skrifstofustjóra
Alþingis endar á áliti, þar sem
dregin er í efa að eðlilegt sé að
fulltrúi Kvennalistans sitji bæði í
bankaráði Landsbankans og starfi
sem deildarstjóri hjá Kaupþingi.
Orðrétt segir í áliti Friðriks:
„Með skírskotun til þess sem að
framan er rakið verður svar undirrit-
aðs við erindi Kvennalistans þetta:
Seta Kristínar Sigurðardóttur í
bankaráði Landsbankans getur að
mínu mati ekki talist andstæð lögum
nr. 86 frá 1985, um viðskiptabanka,
enda skortir þar bein lagaákvæði um
almennt hæfi til setu í bankaráðum,
svo sem áður er lýst. Það verður hins
vegar að teljast óeðlilegt Þegar virt
eru almenn laga rök og þær reglur
sem taldar eru gilda um þessi efni
hér á landi, að starf Kristínar hjá
Kaupþingi geti samrýmst setu henn-
ar í bankaráði Landsbankans. Ein-
ungis sú staðreynd að vera í aðstöðu
til að miðla upplýsingum, enda þótt
ekki séu bomar brigður á trúnaðinn,
hlýtur að vega þyngst í þessum
efnum.“
Þingflokkur Kvennalistans fund-
aði í gær, þar sem þetta mál var
meðal annarra tekið fyrir. Engin
ákvörðun var þó tekin á fundinum,
en kvennalistakonur vonast til þess
að álitsgerð Sigurðar Líndal verði
tilbúin á morgun; þá mun haldinn
almennur fundur flokksins vegna
bankaráðsmálsins og tekin ákvörðun
um hvort Kristín muni sitja, eða
standa upp fyrir varamanni sínum.
-ÁG