Tíminn - 06.03.1990, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 6. mars 1990
Tíminn 5
Húsið við Laugaveg 178 leikur á reiðiskjálfi:
Hræringar vegna
kólnandi bergs?
„Ástæða þessa gæti verið sú að heitt grunnvatn sé á þrotum
og kalt vatn flæði inn í þess stað. Hræringarnar gætu þess
vegna orðið vegna þess að heitt bergið neðanjarðar kólnar
ört og skreppur saman,“ sagði Eysteinn Tryggvason jarðeð-
lisfræðingur hjá Norrænu eldfjallastöðinni.
Talsverðar jarðhræringar hafa
fundist í húsinu að Laugavegi 178 í
Reykjavík að undanförnu og hefur
hræringanna einkum gætt í austur-
enda hússins. „Það er ein hrinan
nýgengin yfir,“ sagði Skúli Nielsen
rakari í Rakarastofu Austurbæjar í
gær en hann sagði að þeirra yrði vart
meira og minna á hverjum degi og
hefði svo verið allt síðan í ágústmán-
uði s.l.
Þegar hrinurnar ganga yfir skjálfa
hillur með snyrtivörum og glamur
heyrist þegar flöskurnar skrölta
saman. Bæði verða smáskjálftahrin-
ur og eins koma þungir dynkir og
snöggir kippir verða samtímis þeim
að sögn Skúla Nielsen. Hann sagði
að komið hefði fyrir að undanförnu
að snyrtivörur hefðu fallið úr hillum
og hefðu þeir komið að brotnum
rakspíraflöskum á gólfinu á mánu-
dagsmorgnum að undanförnu.
Eysteinn Tryggvason setti jarð-
skjálftamæli upp í einu herbergi á
jarðhæð hússins að Laugavegi 178 í
austurendanum aðfararnótt 1. mars
s.l. Á honum komu greinilega fram
hræringar; bæði var um að ræða
hreyfingar í norður-suður, austur-
vestur og upp og niður.
Eysteinn var spurður að því gær
hvort ástæða þessara hræringa væri
hugsanlega sú að búið væri að þurr-
ausa allt vatn undir Reykjavík.
Hann taldi það ólíklegt. Fremur
gæti hér verið að um það að ræða að
kalt grunnvatn flóði inn í meira mæli
en heitt vatn bærist að, enda væri
búið að dæla heitu vatni upp um
borholur í Reykjavík í áratugi.
Jarðvatn er það vatn sem berst frá
yfirborðinu og inn í jarðlögin. Þar
sem sjór er í grennd og stendur
hærra en grunnvatnsborðið er jarð-
vatn salt eins og t.d. á Reykjanesi og
víðar. Síðan fer það eftir vatnsleiðni
bergsins, eða hversu gljúpt það er,
[SHOT;
1000
STÁHT
TIME,
0ó0;07;IJ;J:j.0
IME
Skúli Nielsen rakari segir kippina verða á degi hverjum. Timamynd Pjetur
hve mikið vatn berst til að halda
grunnvatnsyfirborðinu í horfinu
jafnframt því sem dælt er úr borhol-
um.
Vitað er að saltinnihald heita
vatnsins í borholum í Reykjavík
Svona leit einn skjalftinn að Lauga-
vegi 178 út á mæli Norrænu Eld-
fjallastöövarinnar. Skjálftinn varð
laust fyrir miðnætti aðfararnótt s.l.
fimmtudags og það er austur-vestur
hreyfingin sem hér sést
hefur stigið síðustu ár eða áratugi og
gæti það verið merki um að heita
vatnið undir Reykjavík sé að
klárast? Einar Gunnlaugsson jarð-
fræðingur hjá Hitaveitu Reykjavík-
ur:
„Nei, þaðerekki að verða búiðog
ég hef enga trú á að skjálftarnir á
Laugavegi séu vegna þess að berg
þar undir sé að dragast saman vegna
kælingar því að hitastig á því vatni
sem við dælum upp þar í grenndinni
hefur ekkert lækkað eða breyst.
Væri það sem þarna er um að ræða
samdráttur vegna þess að kalt vatn
streymir um heitan berggrunninn,
þá ættum við að fá upp kaldara vatn,
en svo er ekki,“ sagði Einar. - sá
Reglugerðumútflutningáflöttumferskumfiskirædd: gm n g|
viija tá lengri Aukin neysla
umþóttunartíma '
Tæplega þrjátíu aðilar sem selt
hafa ferskan flattan fisk á markað í
Evrópu, komu saman til fundar á
sunnudag. Niðurstaða fundarins var
sú að söng Jóns Ásbjörnssonar, að
harðlega var mótmælt setningu
reglugerðar um að óheimilt sé að
hausa, fletja eðá flaka fisk nema
hann fari tafarlaust til verkunar.
Að söng Jóns verður í öðru lagi
farið fram á að fá lengri umþóttunar-
tíma, því við höfum útflutningsleyfi
út mars fyrir þessa vöru, en ekki
leyfi til að framleiða vöruna sam-
kvæmt reglugerðinni. í þriðja lagi
ætlum við að hitta Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráðherra þar
sem farið verður fram á að hann gefi
leyfi til útflutnings á fullunnum salt-
fiski.
Jón Baldvin Hannibalsson utan-
ríkisráðherra fór utan í gærmorgun
og verður því einhver bið á að
gengið verði til viðræðna við hann.
Að sögn Jóns Ásbjörnssonar er
einnig ætlunin að ræða við Halldór
Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra
hvort mögulegt sé að fresta gildis-
töku reglugerðarinnar eða jafnvel
að gerðar verði einhverjar breyting-
aráhenni. - ABÓ
á hrossakjöti
Neysla á hrossakjöti jókst um
ríflega 10% á síðasta ári. Þrátt fyrir
þetta tókst landsmönnum ekki að
halda í við framleiðsluna því að hún
jókst um 52% á sama tíma. Þetta er
að hluta til vegna þess að útflutning-
ur á hrossum til slátrunar hefur
stöðvast. Búast má við aukinni slátr-
un á hrossum í framtíðinni því
hrossum hefur fjölgað gífurlega hér
á landi á síðustu árum.
Hrossabændur neyddust til að
hætta útflutningi á lifandi hrossum
til slátrunar á síðasta ári, en flutt
voru út um 400-500 hross árlega
þegar mest var. Hætta varð þessum
útflutningi vegna þcss að ekki tókst
að sannfæra erlenda kaupendur um
að hrossunum væri ekki gefnir vaxt-
arhormón. í staðinn var farið út í að
selja hross til Japans, en þeir vildu
eingöngu pístóluna þ.e. langan
Upplýsingahópur um kjarnorkumengun segir geislun kringum Dounreay vera mikla:
Mótmæla stækkun Dounreay-versins
Hér á landi voru nýlega staddir þrír fulltrúar frá umhverfishreyf-
ingu er nefnist Norður-Evrópski upplýsingahópurinn um kjarnork-
umál (MENING). Hópurinn hefur aðsetur á Leirvík á Hjaltlandi.
Hann hefur einkum beint kröftum sínum gegn byggingu endur-
vinnslustöðvar fyrir kjarnorkuúrgang í Dounreay í Skotlandi og
losun efnaúrgangs í Norðursjó.
Samtökin voru stofnuð 1987 að
lokinni ráðstefnu sem fjallaði um
hættuna sem lífríki hafsins stafar af
geislavirkum úrgangi frá Dounreay-
verinu.
Chris Bunyan, sem er einn þre-
menninganna, segir nauðsynlegt að
þjóðirnar við N-Atlantshaf standi
saman í baráttunni gegn losun geisla-
virkra efna í hafið. „Þessar þjóðir
búa við svipaðar aðstæður. Þetta eru
smá samfélög sem lifa meira og
minna á fiskveiðum. Hreint um-
hverfi skipti þessar þjóðir miklu
máli því fólk vill ekki kaupa fisk
nema að það telji hann koma úr
hreinu vatni. Það skiptir raunveru-
lega ekki máli hvort að vatnið er
hreint eða ekki. Það sem skiptir máli
er álit fólks. Við verðum að hafa það
í huga að neytendur í Evrópu eru
vanir því að velja á milli matvæla
sem eru annars vegar álitin heilnæm
og hins vegar matvæla sem eru álitin
óheilnæm.“
Bunyan segir að MENlNG-hóp-
urinn hafi fengið mikinn stuðning
frá Norðurlandaráði og ríkisstjórn-
um aðildarlanda þess, þá sérstaiclega
frá fslenskum, færeyskum og norsk-
um stjórnvöldum. Hann segir tilgang
sinn með heimsókninni nú vera að
minna fólk á að vandamálið er
ennþá fyrir hendi og að breska
ríkisstjórnin er ákveðin í að halda
áfram uppbyggingu kjarnorkuiðnað-
arins og endurvinnslustöðvarinnar í
Dounreay. Tilgangurinn sé að reyna
að fá almenning og ríkisstjórnir
Norðurlandanna til að þrýsta á bresk
stjórnvöld og gera þeim eins erfitt og
hægt er að halda óbreyttri stefnu í
Chrís Bunyan frá Hjaltlandi.
Timamynd Pjetur
kj arnorkumálum.
Hann segir skiptar skoðanir vera
meðal almennings í Bretlandi um
þetta mál. Almenningur í Skotlandi
sé hins vegar nokkuð ákveðinn á
móti kjarnorkuiðnaði.
„Kjarnorkuiðnaðurinn hefur orð-
ið fyrir áföllum upp á síðkastið.
Loksins hefur verið viðurkennt opin-
berlega að kostnaður við að byggja
kjarnorkuver er mun hærri en látið
hefur verið í veðri vaka. Það á m.a.
þátt í að breska stjórnin hefur hætt
við áform sín um að selja kjarn-
orkuverin til einkaaðila."
Bunyan segir krabbameinstilfelli
vera tíu sinnum algengari í nágrenni
við Dounreay en annars staðar.
Mælingar sýni mjög mikla geislun
við verið. Það sama gildi um Sella-
field. „Það er engin tilviljun að þessi
kjarnorkuvcr eru staðsett nyrst í
Skotlandi. Sjónarmið bresku stjórn-
arinnar er: Eins langt frá London og
hægt er. Sama sjónarmið er ráðandi
þegar verið er að henda kjarnorku-
úrgangi í hafið. Reynt er að setja
úrganginn þar sem enginn sér hann
í von um að vandamálið gleymist.
Það er ekki hægt að fela þetta
vandamál. Það sorglega við þetta er
að veruleg hætta er á að afkomendur
okkar þurfi að súpa seiði af gjörðum
okkar,“ sagði Bunyan að lokum.
- EÓ
afturpart sem búið er að skera slögin
frá. Við það féll til talsvert af
frampörtum sem voru seldir á lágu
verði innanlands. íslenskir neytend-
ur virðast hafa kunnað vel að meta
þetta því neysla á hrossakjöti jókst
um 10%.
Þrátt fyrir aukna sölu jukust birgð-
ir af hrossakjöti um 19% á síðasta
ári. Gísli Karlsson framkvæmda-
stjóri Framleiðsluráðs landbúnaðar-
ins segir að hrossastofninn í landinu
sé orðinn það stór að landsmenn gcti
ekki torgað öllu því kjöti sem fellur
til á hverju ári.
Neysla á nautakjöti (þar með talið
kýrkjöt) minnkaði um 12% á síðasta
ári. Gísli segir að skýringin á því sé
að minna hafi fallið til af kýrkjöti á
síðasta ári en t' fyrra. Kýrkjöt er
mikið notað í vinnslu og því er núna
notað meira af ærkjöti í vinnslukjöt.
Neysla á alifuglakjöti minnkaði
um 9,6% í fyrra og neysla á eggjum
minnkaði um 8,4%. Söluaukning
varð hins vegar á svínakjöti og
hrossakjöti. Sala á kindakjöti stóð
nánast í stað á síðasta ár, jókst um
0,12% frá fyrra ári. í heild jókst
kjötneysla um 1,68% á árinu 1989.
- EÓ
Yfirlýsing
Af gefnu tilefni vill Kristinn Finn-
bogason framkvæmdastjóri Tím-
ans taka eftirfarandi fram:
„Ummæli mín í fréttaskýringa-
þætti Stöðvar 2 um málefni
Blaðaprents hafa valdið misskiln-
ingi. Þegarégræddiumverktaka,
átti það eingöngu við Persíu hf en
ckki Kristinn Sveinsson bygg-
ingaverktaka, sem stóð sig með
stakri prýði við bygginguna.“
Krístinn Finnbogason