Tíminn - 16.08.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 16. ágúst 1990
AÐ UTAN

Saddam Hussein hefur reynst seigari og skynsamari en nokkurn óraði fyrir:
SADDAM SEMUR
VI
IRANI
Saddam Hussein bauð í gær írönum frið og gekk að öllum helstu
skilyrðum írana. Hann bauðst til afhenda Irönum aftur land, sem
hann hefur haldið frá lokum stríðsins við írani, að virða landmæra-
samning um sameiginleg yfirráð yfir einu siglingaleið íraka út í
Persaflóa og hefur boðisttil að láta lausa alla íranska stríðsfanga.
íranir fögnuðu samstundis þessu
boði Saddams og sögðu að það gæti
leitt til varanlegs friðar á milli land-
anna. Tilboði Saddams var vel tekið
víðast hvar í heiminum og þeir, sem
geta unnt honum sannmælis, viður-
kenna að hann hefur sýnt meiri Iipurð
og útsjónarsemi í deilunni um Kúvæt
en nokkum óraði fyrir. Aðalritari
Sameinuðu þjóðanna kallaði tilboð
Iraka merkan viðburð og sagði það
vera góð tíðindi. Utanrikisráðherra
Italíu sagði að Israelsmenn mættu
gjaman taka sér Hussein til fyrir-
myndar og reyna að sýna álíka hug-
myndaauðgi í deilunni við Palestínu-
menn. Saddam virðist hafa tekist að
beina athygli heimsins að deilu ísra-
els og Palestínumanna með því að
tengja yfirráð sín á Kúvæt við her-
nám Israels á vesturbakkanum og
Gasa. Saddam hefúr hvatt til þess að
arabískar liðsveitir leysi af hólmi
herlið Bandaríkjamanna í Saúdí-Ar-
abíu en herflutningar Bandarikja-
manna til Saúdí-Arabíu hafa espað
marga múslima til reiði þar sem þeir
telja það margir vera vanhelgun við
Mekka og heilagt land að hafa þar
hersveitir heiðingja. . Með þessum
síðustu útspilum sínum virðist Sadd-
am bæði hafa tekist að vinna sér tíma
og eignast bandamenn. Hussein kon-
ungur Jórdaníu fór í gær í Washing-
ton og sagði sendifúlltrúi íraka hjá
Sameinuðu þjóðunum að Hussein
hefðu í fórum sínum bréf ffá Saddam
um leiðir til lausnar á deilunni.
Walther Romberg undirritaði samning þýsku ríkjanna um gjaldmiðilssamruna. Hann hefur nú veríð rekinn úr
ríkisstjóm A- Þýskalands. Hér stendur hann á milli á milli v-þýska kanslarans og fiármálaráðherra V-Þýska-
lands og fagnar samningnum sem hann segir nú að sé að valda hruni a-þýsks efnahags.
Ráðherrar reknir en
aðrir segja af sér
Forsætisráðherra Austur- Þýska-
lands, Lothar de Maiziere rak tvo ráð-
herra úr ríkisstjóm sinni í gær og
samþykkti lausnarbeiðni tveggja ann-
arra. Ríkisstjóm hans hefúr verið
gagnrýnd fyrir að eiga sök á efna-
hagslegu hmni Austur- Þýskalands
og benda þessar aðgcrðir til þess að
Austur-Þjóðveijar hyggist taka á
vandanum fremur en að bíða þess að
bræður þeirra í vestri taki við stjóm
landsins. De Maiziere sagði á blaða-
mannafundi í gær að fjármálaráðherr-
ann Walther Romberg hefði verið
rekinn úr ríkisstjóminni vegna
ágreinings um notlcun skattpeninga
eftir sammna þýsku ríkjanna. Rom-
berg hafði líka espað vestur-þýska
kanslarann Helmut Kohl til reiði fyrir
að krefjast stöðugt meiri fjárveitinga
til bjargar úreltum austur-þýskum
iðnfyrirtækjum og velferðarkerfi A-
Þýskalands. Landbúnaðarráðherrann
Peter Pollac var sakaður um að hafa
farið illa með opinbert fé og sagður
hafa gripið til ráðstafanna sem heföu
gagnast heildsölum í stað bænda sem
margir væm að verða gjaldþrota.
De Maizere sagðist að auki hafa
samþykkt afsagnarbeiðnir hagfræði-
ráðherra síns og dómsmálaráðherra.
Hann nefndi ekki hverjir myndu taka
við þessum fjóram ráðherraembætt-
um en sagði að ráðuneytisstjórar
myndu gegna embættunum um
stundar sakir.
14. október talinn líklegasti fullveldisdagur Þýskalands:
BORGARSTJÓRAR í BONN
Borgarstjórar Austur- og Vestur- Berl-
ínar komu til Bonnborgar í gær til að
andmæla því að kostnaður við að gera
Berlín að höfuðborg sé of hár. Sam-
kvæmt drögum að sameiningarsáttmála
þýsku rikjanna á Berlín að verða höfuð-
borg og aðsetur forseta landsins en nýtt
þing á að skera úr um hvar þing verður
haldið og hvar ríkisstjómin hefur aðset-
ur. Þeir sem hafa viljað ríkisstjóm og
þing áffam í Bonn, hafa bent á að með
þvi sparist miklir fjármunir. Fjármála-
ráðherra Vestur-Þjóðveija Theo Waigel
sagði á sunnudag að hann vildi ekki
færa ríkisstofhanir til Berlínar og sagð-
ist heldur vilja veija fjármunum til að
styðja efnahag Austur-Þýskalands.
Boigarstjóramir frá Austur- og Vestur-
Berlín sögðu hins vegar í gær að áætl-
anir um kostnað við að gera Berlín að
aðsetri þings og ríkisstjómar væm allt
of háar. Þeir sögðu að kostnaðurinn
væri nálægt því að vera 5 milljarðar
marka en eldci 100 eins og vestur-
þýska rikisstjómin hefúr haldið ffam.
I lok þessa mánaðar er gert ráð fyrir að
sameiningarsáttmáli verði tilbúinn til
undirritunnar en Austur-Þjóðveijar ráða
þvi hvenær þeir sameinast formlega
Vestur- Þýskalandi. Nú er allt útlit fyrir
að kosningar verði í Þýskalandi öllu 2.
desember en í gær var haít eftir austur-
þýskum þingmönnum að líklegast
myndi sameiningin verða 14. október.
Þá myndu vestur-þýska ríkisstjómin
taka við stjóm alls landsins ffam að
kosningum en maigir telja það nauð-
synlegt vegna mikilla efnahagserfið-
leika í austri.
Bandaríkjadalur seldur á 1,553 þýsk mörk í Evrópu í gær:
BNA-dalur aldrei
jafn verölítill
Bandaríkjadalir voru skráðir á
1.5530 þýsk mörk á miðvikudag
og hefur verð þeirra aldrei veríð
lægra frá því að þýska markið
varð til 1948. Verð á gjaldmiðli
Bandaríkjanna er lágt vegna þess
að fjármálamenn sjá slæmar horf-
ur ffamundan í bandarískum
efnahagi og búast við að vextir
farí lækkandi. Venjulega hækkar
verð á dölum þegar ófríðarhætta
vex í heiminum, því að á tímum
óvissu telja margir að bandaríkja-
dalur sé tryggasti gjaldmiðilinn.
Ef til ffekari átaka kemur við Persa-
flóa gæti verð á dölum hækkað en
sumir gjaldeyriskaupendur segja að
ef ekki heföi komið til innrásar íraka
í Kúvæt væri dalurinn nú seldur á
1,52 mörk. Hagffæðitölur síðustu
mánaða hafa sýnt að hagvöxtur er lít-
ill í Bandaríkjunum og hækkun á ol-
íuverði mun leiða til aukinnar verð-
bólgu að dómi margra hagffæðinga.
Mikill halli er á fjárlögum Bandaríkj-
anna og stjómvöld hafa ekki virst fær
um að koma með raunhæfar tillögur
til úrbóta. Kostnaðurinn við að senda
hersveitir til Persaflóa mun enn auka
á þennan vanda og grafa undan verð-
gildi gjaldmiðilsins.
Miklar breytingar hafa orðið á verð-
mætahlutföllum dala og þýskra
marka á undanfömum áratugum eins
og eftirfarandi sýnir:
1944, 22. júlí - Eitt af fyrstu verk-
efnum Sameinuðu þjóðanna var að
endurskoða gjaldmiðilskerfi heims-
ins. Vegna stríðsins var verðgildi
þýska rikismarksins ekki fastákveð-
ið.
1948, 21. júní - Bandamenn stofna
nýjan þýskan gjaldmiðill, þýska
markið (DM). Verðgildi hans var
3,33 mörk fyrir einn dal. í striðinu
fengust 2.50 rikismörk fyrir hvem
dal.
1949, 19. sept.- V-Þjóðveijar fella
gengið. Dalurinn kostar 4,20 mörk.
1961, 6. mars - V-Þjóðveijar hækka
gengið um 5%. Dalurinn kostar 4,00
mörk.
1969, 27.okt. - V-Þjóðveijar hækka
gengið aftur, nú um 9.3%. Dalurinn
kostar 3,66 mörk.
1971, 21 .des. - Enn er gengið hækk-
að. Dalurinn fer í 3.22 mörk.
1973, 14.feb. - Fjórða gengishækk-
un. Dalurinn í 2.9003 mörk.
1973, 19.mars - Gjaldmiðlar taka að
„fljóta“. Dalurinn fer í 2.8210 mörk.
1980, 3.jan. - Dalurinn sígur niður í
1.7062 mörk, sem var nýtt met.
1984, 31 .júlí - Dalurinn hækkar upp
í 2.92 mörk og haföi ekki verið jaffi
verðmikill ffá 1973.
1985, 31. júlí - Leiðtogar 7 helstu
iðnríkja finnast og reyna að stemma
stigu við „of háum dali“. Hann fer í
2.8440 mörk.
1987, 23. feb. - Leiðtogar 6 helstu
iðnríkja finnast og reyna að stemma
stigu við „of lágum dali“. Hann fer í
1.8305 mörk.
1987, 19. okt. - Dalurinn fellur nið-
ur í 1.7740 mörk sama dag og verð-
bréfahmn varð í „Wall street“.
T\LAY OUTYDOLLAR.THS
1988,4. jan. - Vegna kvíða út afQár-
lagahalla Bandarikjanna fellur dalur-
inn í 1,5620 mörk.
1989, 22. maí - Dalurinn nær aftur
að komast í 2,00 mörk.
1990, 15. ágúst - í gær féll dalurinn
niður í 1.5530 mörk í Evrópu.
Borgarstjórar Vestur- og Austur- Berifnar halda á mlðum þar sem á stendur „Beri-
ín höfuðborg". Vinstra megin er Walter Momper (V-Beriín) en hægra megin Tlno
Schwiersina(A- Beriín). Þeir beijast báðir fyrir þvf að Beriín verði höfuöborg sam-
einaðs Þýskalands.