Tíminn - 07.09.1990, Blaðsíða 16
AUG LYSINGASIMAR: 680001 —686300
RÍKISSKIP
NUTÍMA FLUTNINGAR
Holnarhusinu v Tryggvogotu.
S 28822
SAMVINNUBANKINN
í BYGGÐUM LANDSINS
NISSAN
Réttur bíll á
réttum stað.
Ingvar
Helgason hf.
Sœvartiöföa 2
Sími 91-674000
>1
y, HÖGG-
> DEYFAR
Versltó hjá fagmönnum
GSvarahlutii
Iíniinn
FÖSTUDAGUR 7. SEPTEMBER1990
Guðmundur G. Þórarinsson, sem sæti á í álviðræðunefnd, segir að Ijóst sé orðið
___ að staðsetja verði nýtt álver á Keilisnesi:
Alver mun borga upp allar
nýjar virkjanir á 25 árum
,AHt fra þvi að Alusuisse dró sig út úr Atiantsál-hópnum hef
ég veríð því fylgjandi að álverínu verði fundinn staður úti á
landi og reyndar veríð talsmaður þess að það færí á Eyja-
fjarðarsvæðið. Ég tel hins vegar að nú sé að verða Ijóst að
það verður að staðsetja þetta álver á Keilisnesi. Þessir er-
lendu aðilar telja að Keilisnes hafi svo marga kosti fram yfir
hina staðina," sagði Guðmundur G. Þórarínsson alþingis-
maður í samtali við Tímann, en hann á sæti í íslensku álvið-
ræðunefhdinni.
Guðmundur sagði þetta mat hinna
erlendu aðila byggjast á mörgum
þáttum. Um væri að ræða heildar-
mat vegna gífurlegrar fjárfestingar.
Guðmundur sagði að þegar búið
væri að staðsetja álverið, yrðu
menn að snúa sér að því af krafti að
ljúka samningum. Hann sagði að
talsverð vinna væri eftir í sambandi
við samningsgerðina. Miðað er við
að þeirri vinnu verði að mestu lok-
ið um næstu mánaðamót. Ekki er
gert ráð fyrir að sjálfir samningam-
ir verði undirritaðir fyrr en í mars á
næsta ári. Þangað til gefst Alþingi
og stjómum álfyrirtækjanna tæki-
færi til að fjalla um samningana.
Guðmundur sagði að það lægju
■■raHHBBHH
tyrir ákveðnar tillögur um orku-
verð sem Landsvirkjun virtist vera
sátt við. „Miðað við þær hugmynd-
ir sem menn em að ræða um í sam-
bandi við orkuverð þá greiðir ál-
verið að fúllu Blönduvirkjun,
stækkun Búrfellsvirkjunar, Fljóts-
dalsvirkjun, allar línubyggingar og
stækkun Kvíslarveitu á 25-27 ár-
um. Eftir það ættu íslendingar þessi
mannvirki nánast skuldlaus. Þessar
virkjanir koma til með að mala gull
í a.m.k. hundrað ár eftir það.“
Álmáliö pólitískt
sprengiefni
Búast má við að á næstu vikum og
mánuðum verði tekist hart á um ál-
málið. Málið er pólitískt sprengi-
efni. Ekki bætir úr skák að málið
kemur upp á mjög viðkvæmum
tíma. Næsta vor verða alþingis-
kosningar og má búast við stjóm-
málafiokkamir leggi áherslu á að
marka sérstöðu sína i málinu. Síð-
ustu mánuðimir fyrir kosningar em
ekki taldir bestu mánuðimir til að
ná samkomulagi um pólitísk hita-
mál.
Enginn vafi er á að meirihluti er
fyrir því á Alþingi að reisa þetta ál-
ver. Jafnframt þykir ljóst að fram til
þessa hefur verið meirihluti fyrir
þvi að reisa það utan höfúðborgar-
svæðisins. Innan ríkisstjómarinnar
heyrast hins vegar gagnrýnisraddir,
einkum meðal alþýðubandalags-
manna. Ráðherrar flokksins hafa
lýst yfir óánægju sinni með það
orkuverð sem verið er að ræða um.
Hjörleifúr Guttormsson, alþingis-
maður og fyrrverandi iðnaðarráð-
herra, er óánægður með flesta þætti
þessa máls. Olíklegt er talið að
stjómarandstaðan geri nokkuð það
í þessu máli sem komi ríkisstjóm-
inni vel.
Byggðastofnun sagt
til syndanna
Rikisstjómin tók álmálið til um-
ræðu á rikisstjómarfúndi í fyrra-
dag. Lögð var fram skýrsla um
gang viðræðnanna og skýrsla frá
Byggðastofnun um áhrif álvers á
vinnumarkað á þeim þremur stöð-
um sem taldir em koma til greina
fyrir nýtt álver. Fjölmiðlar hafa
ekki fengið aðgang að þessum
skýrslum. Fjármálaráðherra vitnaði
í skýrslu Byggðastofnunar eftir rík-
isstjómarfúndinn og sagði að þar
kæmi fram að einungis 10%, í
mesta lagi 30%, af þeim sem koma
til með að starfa við virkjunina
kæmu af Suðumesjum. Afgangur-
inn kæmi frá Reykjavik.
Timinn leitaði eftir áliti Byggða-
stofnunar á þessum ummælum en
þar á bæ sögðust menn ekki vilja
ræða efni skýrslunnar fyrr en búið
væri að dreifa henni til fjölmiðla.
Byggðastofnun mun hins vegar
ekki vera fyllilega sátt við túlkun
fjármálaráðherra á skýrslunni. Það
eru Suðumesjamenn ekki heldur.
í gær sendi starfshópur um stór-
iðjumál á Suðumesjum frá sér
fréttatilkynningu. Þar em Byggða-
stofnun ekki vandaðar kveðjumar.
Sagt er að stofriunin hafi i árs-
skýrslu sinni viðurkennt að hún sé
getulaus til að sinna þeim verkeíh-
um sem hún á eðli sinu samkvæmt
að sinna. I fréttatilkynningunni
segir orðrétt að stofhunin sé „lítið
annað en skammtímafyrirgreiðslu-
stoínun sem veiti lán til aðila sem
komnir em í vandræði á þeim hluta
landsbyggðarinnar sem stjóm
stofhunarinnar hefur velþóknun á“.
Þar segir jafnframt að ljóst sé að
Suðumesin njóti ekki velvilja
stjómar Byggðastofhunar. Stoíhun-
in sé þvi ekki hlutlaus í þessu máli.
Guðmundur Malmquist, forstjóri
Byggðastoftiunar, vildi ekki tjá sig
um þessa fféttatilkynningu þegar
eftir þvi var leitað í gær.
Niðurstöður kannana sýna fram á gífurlega aukningu áfengisneyslu eftir tilkomu bjórs:
UNGLINGSPILTAR NEYTA 63%
MEIRA AF ÁFENGI EN ÁÐUR
Áfengisneysla íslenskra unglinga á aldrinum 13-19 ára jókst um
rúm 43% á fyrstu sex mánuöunum eftir aö bjórínn var lögleiddur
í fýrra. Eftir kynjum var aukningin mun meirí meðal drengja, ein
63,3% á milli ára, en 6% meöal stúlkna. Þessar niðurstöður er
að finna í könnun sem Ása Guðmundsdóttir kynnti á ráðstefnu
um áfengisstefnu og þjóðfélagsbreytingar.
í erindi til kynningar niðurstöðun-
um segir að árið 1988 hafi meðaltals-
neysla unglinga á áfengi síðustu sex
mánuði áður en könnunin fór ffam
numið 0,81 lítra. Sex mánuðum eftir
lögleiðingu bjórsins hafi niðurstöður
aftur á móti bent til 1,17 lítra meðal-
talsneyslu sama aldurshóps. Þama er
ekki eingöngu um að ræða að bjórinn
hafi bæst við heldur hefúr neysla
sterkra áfengra drykkja aukist tölu-
vert.
Drykkja léttra vína minnkaði um
helming en neysla sterkra drykkja
jókst um rúm 23%.
Eftir lögleiðingu bjórs kom einnig í
ljós að aukinn íjöldi unglinga svaraði
því játandi að hafa neytt áfengis ein-
hvemtíma á ævinni en í könnuninni
sem var ffamkvæmd ári fyrr.
í erindi Ásu segir að mikil aukning
á neyslu sterkra drykkja meðal ung-
linga geri erfitt fyrir að segja til um
áhrif lögleiðingar bjórs einvörðungu.
Hins vegar bendir hún á að þó aukn-
ing neyslu fúllorðinna á neyslu
áfengra drykkja eftir lögleiðingu
bjórs hafi ekki aukist jafh mikið og
neysla þeirra sem yngri em, sé aukn-
ing vel merkjanleg og dregur hún af
því þá ályktun að bömin læra það
sem fyrir þeim er haft. En í niður-
stöðum sem Hildigunnur Ólafsdóttir
lagði fram á ráðstefhunni kemur ffam
að aukning á neyslu áfengis fúllorð-
inna nam samtals tæpum 9%. Karl-
menn juku drykkju um ein 18,8% en
kvenfólk um 2,7%. Þar var hins veg-
ar sá munur á að eingöngu neysla
bjórs jókst á meðan neysla léttra vína
og sterkara áfengis dróst saman.
í erindi sínu bendir Ása á þann
möguleika að mikil umræða um
áfengi í tjölmiðlum í tengslum við
lögleiðingu bjórs geti hafa beint
áhuga unglinga að drykkju í meira
mæli en undir eðlilegum kringum-
stæðum.
Aldursmörk virðast ekki hafa breyst
með tilkomu bjórs en þar svöruðu
flestir því til að unglingar hæfú að
neyta áfengis um 14 ára aldur. Á hinn
bóginn er vel merkjanleg aukning á
magni sem unglingamir innbyrða í
hvert skipti er þeir á annað borð
drekka áfengi.
Fyrir lögleiðingu bjórs sögðust nær
engir ungir strákar hafa drukkið
meira en tvo bjóra í einu en eftir lög-
leiðinguna virðist mikil bjórdrykkja
fljótlega verða töluvert algeng, því þá
svöruðu 20% drengja á aldrinum 13-
15 ára því til að þeir hefðu drukkið
fleiri en tvo bjóra í einu. Hliðstæðar
spumingar lagðar fyrir drengi á aldr-
inum 16-19 ára sýndu aukningu ffá
11 upp í 40 af hundraði. Mun fleiri
þeirra síðamefndu drekka nú einnig
umtalsvert oftar, allt að þrisvar í
viku, en fyrir 1. mars 1989.
Þá sagist aukinn fjöldi hafa dmkkið
heila flösku af sterku áfengi i einu.
Aukning virðist mest hjá yngri stúlk-
um, þar sem helmingi fleiri segjast
hafa dmkkið heila flösku í einu en
fyrir lögleiðingu bjórsins.
Fjöldi annarra erinda var fluttur á
ráðstefnunni sem hófst síðastliðinn
mánudag. í gær vora teknar til um-
ræðu hugmyndir um áfengi og tengsl
þess við þjóðfélagið í ljósi sögunnar.
Sömuleiðis flutti Bretinn Alan
Maynard erindi og lagði fram niður-
stöður kannana ffá Bretlandi. Þar
kemur m.a. fram að á tíu ára tímabili
hefúr aukning á heildameyslu áfeng-
is í Bretlandi numið um 60%. Mest er
aukning á neyslu léttra vína, í kjölfar-
ið fylgja sterkir drykkir en neysla á
bjór hefur minnkað og síðan aukist
smátt og smátt aftur.
Maynard kom einnig inn á kostnað
þjóðfélagsins vegna neyslu áfengis í
Bretlandi. Hann segir að þar í landi
hafi árið 1985 verið áætlað að dauðs-
foll vegna áfengisneyslu væra 5-8
þúsund árlega. Aðrar áætlanir geri
aftur á móti ráð fyrir að um allt frá 4
upp í 40 þúsund dauðsfoll sé að ræða
árlega. Arið 1987 hafi kostnaður
bresks þjóðfélags vegna áfengis-
neyslu numið rúmum 1100 milljón-
um punda ef atvinnuleysi og dauðs-
foll vegna áfengisneyslu em undan-
skilin. Séu þeir þættir aftur á móti
teknir með í reikninginn nemi áætluð
upphæð tæpum 2000 milljónum
punda.
Ráðstefnunni lauk í gær og ráð-
stefnugestir halda heim á leið í
dag. jkb
Samtök sunnlenskra sveitarfélaga:
Atvinnumál í brennidepli
Frá Slguröf Boga Sævarssyni, Wttarttara honum m.a. velt upp þeirri
Timarw á Selfossl: spurningu hvernig nýta megi þá
Aðalfundur Samtaka sunn- uppsveifiu sem atvinnusýningin
lenskra sveitarfélaga var sett í Bergsveinn veitti, en atvinnuinál
gær, fimmtudag, á Selfossi og verða aðalmál fundarins. Milli
stendur fundurinn í tvo daga. 60-70 fúlltrúar munu sitja fund-
„Betrí tímar bœttur hagur“ er yf- inn, þ.e. fulltrúar sveitarfélaga
irskrift fundarins og verður á kjördæmisins.