Tíminn - 04.12.1990, Síða 5
Þriðjudagur 4. desember 1990
Tíminn 5
Hjörleifur Guttormsson alþingismaður ákvað í gær að sitja hjá við afgreiðslu
bráðabirgðalaganna. Þar með er Ijóst að kosið verður í vor en ekki í janúar:
Hjörleifur Guttormsson, alþingismaður Alþýðubandalagsins, batt
enda á það óvissuástand sem ríkt hefur í íslenskum stjómmálunum
síðustu daga þegar hann lýsti því yfir við upphaf þingfundar í gær að
hann ætlaði að sitja hjá við afgreiðslu bráðabirgðalaganna. Þar með
eru líkur á að 20 greiði atkvæði með lögunum, 19 á móti og einn
sitji hjá. Geir Gunnarsson og Stefán Valgeirsson hafa lýst því yfir að
þeir ætli að greiða atkvæði gegn lögunum líkt og Sjálfstæðisfiokk-
urinn og Kvennalistinn ætla að gera.
„Ég fagna mjög þessari niðurstöðu og
tel að ríkisstjómin hafi unnið mikinn
sigur. Þjóðin mætti hins vegar minn-
ast þess hversu óábyrgir sjálfstæðis-
menn eru. Ég vona að það gleymist
ekki strax,“ sagði Steingrímur Her-
mannsson forsætisráðherra eftir að
ákvörðun Hjörleifs lá fyrir.
Um helgina voru mikil fundarhöld f
herbúðum stjórnarliða. Rætt var um
hvemig bregðast ætti við þeirri stöðu
sem upp kom eftir samþykkt þing-
flokks sjálfstæðismanna. Forsætisráð-
herra mun hafa haft það í huga að
rjúfa þing og boða til kosninga 19.
janúar. „Ég var ákveðinn í því að verja
þessa þjóðarsátt með öllum ráðum,“
sagði Steingrímur í samtali við Tím-
ann.
Þing hefði að öllum líkindum verið
rofið í dag og ríkisstjómin setið fram
yfir kosningar. Reiknað var með að
sett yrðu ný og breytt bráðabirgðalög
til að koma í veg fyrir kollsteypu í
efnahagsmálum.
Steingrímur átti fund með forustu-
mönnum Sjálfstæðisflokksins í gær-
morgun. Hann sagðist hafa óskað eftir
að þessi fundur færi fram, þar sem
upplýsingar hefðu komið fram um að
flokkurinn myndi hugsanlega endur-
skoða afstöðu sína til bráðabirgðalag-
anna. Það hefði hins vegar ekki reynst
rétt.
Tíminn hefur heimildir fyrir því að
mikil óeining hafi verið í þingflokki
sjálfstæðismanna vegna þessa máls.
Matthías Bjarnason, Ingi Björn Al-
bertsson, Guðmundur H. Garðarsson
og Eyjólfur Konráð Jónsson voru allir
með það í huga að sitja hjá við af-
greiðslu málsins á þingi. Þorsteinn
Pálsson bar sig hins vegar vel í gær-
morgun og sagðist fagna því ef kosið
verður um þjóðarsáttina í vetur.
Hjörleifur sagðist hafa tekið þessa
ákvörðun í framhaldi af ákvörðun
Sjálfstæðisflokksins að greiða atkvæði
gegn bráðabirgðalögunum. Hann
sagðist telja mjög óskynsamlegt að
fara út í kosningar um hávetur í þeim
tilgangi að greiða atkvæði um hina
svokölluðu þjóðarsátt. „Ég tel að al-
þingiskosningar um þetta einstaka
mál hefðu verið kosningar í blindgötu.
Það er mitt mat að þessi þjóðarsátt rísi
ekki undir nafni, því að þátttakendur í
henni eru bara hluti af samfélaginu.
Hún er skammtímaaðgerð. Gatan hef-
ur ekki verið vörðuð til framtíðar eins
og þarf að gera, heldur þvert á móti.
Menn eru hér að undirbúa aðgerðir í
efnahagsmálum, sem munu sprengja
þessa þjóðarsátt f tætlur, en ég á þar
við byggingu nýs álvers.“.
Hjörleifur tók fram að hann hefði
ekki verið beittur þrýstingi af hálfu
stuðningsmanna stjórnarinnar. Hann
sagðist hafa tekið þessa ákvörðun sjálf-
ur, en hann sagðist gera sér grein fyrir
að hún væri umdeilanleg. Hjörleifur
neitaði því að kjósendur Alþýðubanda-
lagsins í Austurlandskjördæmi hefðu
beitt sig þrýstingi.
Ekki eru allir sammála þessari síð-
ustu fullyrðingu Hjörleifs. Björn Grét-
ar Sveinsson, formaður verkalýðsfé-
lagsins Jökuls á Höfn í Homafirði og
framámaður í Alþýðubandalaginu í
Austurlandskjördæmi, sagði í samtali
við Tímann að mikil óánægja væri fyr-
ir austan með fyrri afstöðu Hjörleifs til
bráðabirgðalaganna.
„Ég fagna því mjög að maðurinn hef-
ur útvegað sér afruglara,“ sagði Björn
Grétar. „Þingmaðurinn hefur fengið
upplýsingar um það hér í kjördæminu
að afstaða hans til bráðabirgðalaganna
nyti ekki fylgis. Hann hefur þess vegna
ákveðið að sjá að sér og ég fagna því
mjög. Ég túlka það svo að hann hafi
séð að ef hann ætlaði að ná einhverj-
um árangri í komandi kosningum yrði
hann að skipta um skoðun."
Bjöm Grétar sagðist ekki verða með á
lista flokksins ef Alþýðubandalagið fýr-
ir austan yrði í andstöðu við ríkis-
stjórnina. Björn Grétar lenti í þriðja
sæti í prófkjöri flokksins sem fram
fóru um helgina. Hann sagðist styðja
þessa ríkisstjórn og vilja reka kosn-
ingabaráttu í samræmi við þá stefnu.
Líklegt er talið að bráðabirgðalögin
verði afgreidd frá nefnd í dag og er bú-
ist við að þau komi á dagskrá fyrir ára-
mót. Forsætisráðherra sagði í gær að
Félag eldri borgara:
Aldraðir ókeypis með SVR
Félag eldri borgara ítrekaði áskor- sig á árinu 1991. Samkvæmt fjár-
un sína til Borgarráðs Reykjavík- lagagerð á að innheimta 350-370
ur um að ellilífeyrisþegar fái að milljónir kr. en framlag til Fram-
ferðast ókeypis með strætisvögn- kvæmdasjóðs aldraðra á að skerða
um SVR, á féiagsfundi félagsins um 1/3 þeirrar upphæðar eða
9. nóvember s.l. Þá fagnar félagið framlagið á að nema 240 miUjón-
þeirri samþykkt Borgarráðs um kr. til sjóðsins.
Reykjavíkur að veita 300 milljón- Félagsfundur hjá Félagi eldri
ir kr. til byggingar nýs hjúkrunar- borgara krefst þess að sú fjárhæð
heimilis fyrir aldraða. sem merkt er á skattseðli renni
Á fundinum kom fram að fram- óskert til sjóðsins. Einnig telur
lag til framkvæmdasjóðs aldraðra félagið það orka tvímælis að
átti að vera á árinu 1990 260 tekjutengja almennan ellilífeyri,
milijónir kr. og innheimt gegnum en verði það gert leggur félagið
skattakeríið. Þessi fjárhæð var áherslu á að skerðing byrji ekki
skert og fékk framkvæmdasjóður fyrr en aðrar tekjur hafl náð kr.
197 milljónir kr. á árinu. Að öllu 90.000 hjá einstaklingi.
óbreyttu endurtekur sama sagan khg.
hann vildi reyna að flýta afgreiðslu
laganna.
Forystumenn VSÍ hugðust ræða við
formenn stjórnarflokkanna og Stefán
Valgeirsson í dag, en fundunum hefur
verið aflýst í framhaldi af ákvörðun
Hjörleifs. Þórarinn V. Þórarinsson
framkvæmdastjóri VSÍ sagðist vera
ánægður með að nú væri útlit fyrir að
bráðabirgðalögunum hefði verið
tryggður meirihluti. Hann minnti á að
ríkisstjórnin hefði lofað því að gera sitt
ýtrasta til að tryggja framgang þeirra
efnahagsmarkmiða sem getið er um í
kjarasamningunum. Það hefði ríkis-
stjórnin gert og samþykkt bráða-
birgðalaganna skipti þar höfuðmáli.
Þorsteinn Pálsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, og Davíð Oddsson,
varaformaður flokksins, boðuðu í gær
til fundar á Hótel Borg til að ræða
bráðabirgðalög ríkisstjórnarinnar. Yf-
irskrift fundarins átti að vera „Nýja
ríkisstjóm til þjóðarsáttar." Eftir að
Hjörleifur tilkynnti ákvörðun sína á
Alþingi eftir hádegið í gær var þessum
fundi aflýst.
Fyrir hádegið héldu forustumenn
Sjálfstæðisflokksins og fulltrúar frá
VSÍ og VMS fund. Fundarefnið var
hvemig hægt væri að tryggja þjóðar-
sáttinni líf. Á fundinum gerðu fulltrú-
ar vinnuveitenda sjálfstæðismönnum
grein fyrir sínum sjónarmiðum. Engin
formleg niðurstaða varð af fundinum
enda ekki við því búist. Þorsteinn Páls-
son sagði að sú ákvörðun þingflokks-
ins að greiða atkvæði á móti lögunum
stæði óhögguð. Davíð Oddsson vara-
formaður flokksins sagðist vera sam-
mála þingflokknum í þessu máli. Sú
kenning hefur verið sett fram að Davíð
hafi átt stóran þátt í að þingflokkurinn
tók þessa óskynsamlegu ákvörðun
gegn bráðabirgðalögum. Víst er að for-
maður flokksins hefur verið í mikilli
vöm undanfarna daga.
-EÓ
Forusta og þingflokkur Sjálfstæðisflokksins lenti í þungum andróðrí með „einróma" samþykkt sína
um að greiða atkvæði gegn bráðabirgðalögunum. Myndin er tekin í Valhöil í gærmorgun er forustumenn
atvinnurekenda reyndu að tala formann, varaformann og formann þingflokks Sjálfstæðisflokksins til.
Hjörleifur Guttormsson bjargaði þeim síðamefndu í gærfrá því að éta andstöðu sína við bráðabirgðalög-
in ofan í sig. Tímamynd; Ámi Bjama
Er ógerilsneydd mjólk
hollari en gerilsneydd?
Nokkur umræða hefur verið um
það að undanfömu að mjólk sé
hollari fyrir gerilsneyðingu en eftir.
Halldór Magnússon Iæknir sagði í
viðtali við Tímann að hann teldi að
miðað við þær hreinlætiskröfur
sem gerðar eru og eru viðhafðar við
mjaltir, væri hollara aö drekka
mjólkina ógerilsneydda eða eins og
hún kemur úr kúnum.
Benti Halldór á könnun sem gerð
var í Danmörku á kálfum. Þar var
kálfunum skipt í tvo hópa: Nærðist
annar hópurinn á geriisneyddri
mjólk en hinn á ógerilsneyddri. Nið-
urstaðan var ótvíræð ógerilsneyddu
mjólkinni í hag. Hann benti einnig á
að mjólk væri seld bæði gerilsneydd
og ógerilsneydd í Þýskalandi. Hall-
dór sagði að til að koma í veg fyrir að
sýking bærist með kúnum sjálfum
væri hægt að hafa eftirlit með þeim
sem t.d. dýralæknir sæi um.
f fréttatilkynningu frá Landlæknis-
embættinu segir m.a.: „Mjólk og
mjólkurafurðir eru góð næring fyrir
sýkla. Sýklar geta borist í mjólkuraf-
urðir frá sýktum kúm og frá þeim
sem hugsa um þær. Þegar sýklar
berast í mjólk getur þeim fjölgað
verulega. Til að drepa sýkla og fækka
bakteríum, sem geta skemmt mjólk-
ina, er hún gerilsneydd. Gerilsneyð-
ing byggist á því að mjólkin er hituð
upp í hátt hitastig en síðan snögg-
kæld. Þessi meðferð drepur sjúk-
dómsvaldandi örverur, en hitaþoln-
ar bakteríur eins og ákveðnir keðju-
kokkar og mjólkursýrugerlar íifa
gerilsneyðinguna, enda súrnar ger-
ilsneydd mjólk og skemmist við
geymslu. G-mjólk er hins vegar hit-
uð nægjanlega til að drepa þessar
hitaþolnu bakteríur.
Það kemur því ekki á óvart að þar
sem ógerilsneyddrar mjólkur og
mjólkurafurða er neytt eru sýkingar
tengdar þeim vandamál. f Englandi
og Wales var til skamms tíma hægt
að kaupa ógerilsneydda mjólk í
verslunum, þótt langstærsti hlutinn
hafi verið gerilsneyddur. Á árunum
1951-1980 voru 233 smitsjúkdómar
tengdir mjóik og mjólkurafurðum í
þessum löndum og yeiktust í þeim
um 10.000 manns. í Skotlandi var
sala ógerilsneyddrar mjólkur bönn-
uð 1983, en þar hafði ógerilsneydd
mjólk valdið 50 salmonellufaröldr-
um 1970- 1980, sýkt 3518 og dregið
12 til dauða. Frá 1983 hafa sýkingar
tengdar mjólk hins vegar verið nán-
ast óþekktar í Skotlandi. Enn í dag
virðast nokkur brögð vera á því að
fólk sýkist á íslandi af völdum salm-
onellu og campylobacter eftir að
hafa neytt ógerilsneyddrar mjólkur.
Þrátt fyrir þessar staðreyndir er því
miður líklegt að áróðri fyrir ógeril-
sneyddri mjólk verði haldið á lofti,
en þau rök sem færð hafa verið fyrir
neyslu ógerilsneyddrar mjólkur eru
léttvæg miðað við þá hættu á sýk-
ingu tengdum neyslu á ógeril-
sneyddri mjólk, sem valdið getur
miklum veikindum, kostnaði og
stundum dauða".
Gerilsneyðing var fyrst tekin upp á
íslandi af Mjólkurfélagi Reykjavíkur
árið 1917, en var lögboðin árið 1934
með mjólkurlögunum svokölluðu.
Um tíma, eftir að lögin voru sett, var
heimilt að selja ógerilsneydda mjólk
beint frá kúabúum og enn eru óger-
ilsneyddar mjólkurafurðir nýttar til
sveita.
khg.