Tíminn - 19.12.1990, Side 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 19. desember 1990
Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavik
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason
SkrtfstofurLyngháls 9,110 Reykjavfk. Sfmi: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsimar. Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1100,-, verð f lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Ástandið í Sovétríkjunum
Fulltrúaþing Sovétríkjanna var kallað saman til
fundar í fýrradag til þess að fjalla um og staðfesta
ýmsar stjómarfarsbreytingar, sem löggjafarþingið
hefur ákveðið samkvæmt tillögum Gorbatsjovs for-
seta.
Gorbatsjov á samkvæmt þessum breytingum að
hljóta mjög aukin völd sem forseti. Þessar nýju hug-
myndir eru að vissu leyti fráhvarf frá valddreifingar-
stefnu þeirri sem réð hinum víðtæku stjómkerfis-
breytingum, sem komið var á fyrr á þessu ári. En
fjarri fer því að verið sé að hverfa til hins gamla
skipulags leninismans, þar sem það var stjómarskrár-
bundið að Kommúnistaflokkurinn gegndi forystu-
hlutverki í stjómkerfí Sovétríkjanna. Einflokkskerfið
hefur verið lagt niður, a.m.k. að formi til, og ekki um
það að ræða að endurvekja það.
Hitt er þó ljóst að ætlunin er að auka forsetavaldið,
hvemig sem því annars verður beitt þegar þar að kem-
ur. Varla fer milli mála að aukningu forsetavalds
fylgja í raun aukin umsvif hers og öryggislögreglu,
þótt ástæðulaust sé að gera því skóna að verið sé að
undirbúa beina valdatöku hersins og lögreglunnar. En
þegar litið er til þess vanda sem forseti Sovétríkjanna
á við að stríða, liggur beinast við að telja að stjóm-
völdum sé nauðugur einn kostur að halla sér í auknum
mæli að her og lögreglu.
Eins og Gorbatsjov sjálfur gerði að umræðuefni í
ræðu sinni á fúlltrúaþinginu í fyrradag, hefur margt
farið úrskeiðis í ffamkvæmd umbótastefnunnar síð-
astliðin fimm ár. Þótt þessi stefna hefði endursköpun
framleiðslu- og efhahagskerfisins að aðalmarkmiði,
hefúr því á engan hátt verið náð. Þvert á móti ríkir
upplausnarástand í efnahagslífinu. í raun em lífskjör-
in í Sovétríkjunum á ýmsan hátt miklu verri en þau
vom fyrir daga Gorbatsjovs, ffamleiðslu- og sam-
göngukerfið er lamað, svartur markaður og brask hef-
ur náð fótfestu í stað fijálslegra viðskipta auk þess
sem önnur afbrot og glæpir. fara vaxandi. Öllu þessu
fylgir óróleiki, rask á almannafriði og reglu, sem ekki
aðeins vekur háværar kröfur um valdbeitingu, heldur
gerir valdamönnum það nauðsynlegt, ef ekki ljúft, að
taka til sinna ráða í því efhi.
Afdrifaríkasta afleiðing lýðræðis- og málffelsisbylt-
ingarinnar era sjálfstæðiskröfur margra þjóða í sovét-
samveldinu. Umbótamennimir með Gorbatsjov í
broddi fylkingar vom greinilega óviðbúnir því að
þjóðemisstefnan léti jafn mikið að sér kveða sem
raun ber vitni. Hvergi er sjálfstæðishreyfingin jafn
sterk sem í Eystrasaltslöndunum. Slíkt þarf raunar
engan að undra sem þekkir sögu þessara þjóða.
Eystrasaltsríkin vom neydd til að sameinast Sovét-
ríkjunum og misstu við það sjálfstæði sitt og full-
veldi. Krafa þeirra er að öðlast fyrri þjóðréttindi sín,
en hafa til þessa mætt algerri andstöðu Moskvuvalds-
ins. Því miður er allt í óvissu um að boðaðar stjóm-
kerfísbreytingar Gorbatsjovs breyti miklu í því efni.
Alþjóðlegur stuðningur við sjálfstæðishreyfingu
Eista, Letta og Litháa er auk þess lítill í reynd. Aðeins
íslendingar hafa sýnt þar sérstöðu sem sæmd er að.

GARRI

lagafntmvarp, sem heimllar Skák-
bandi flugbjörgunarsveita a ö
koma á fót happdrætti. Koma á
slysavamafélaganna myndi hvcrt
f einhvcrjum mæli. Um happ-
drætti glldir annaö. Mörgum kann
að flnnast aö nóg sc komiö af
ar fært þykir veröa vinningar
dregnir meö titvifjanakenndum
hætti úr sjóönum. Allt cr þetta
lega til aö cfla slysavamir í iand-
inu. Bcr þar
hæst aö hluta þess sem safnast
veröur varlö til kaupa á björgunar-
þyrlu. Tvær öflugar slysavama- og
hjálparsvcitir cru utan viÓ þessa
áætlun um happdrætti. Þaö eru
Siysavamafélag fsiands og Hjálp-
arsveit skáta. Leikmönnum utan
þessara björgunarmála hcföi
fundist viö hæfl aö SVFÍ og hjálp-
arsveitin hcföu vcrið haföar með.
fengi nú ieyfl tii þátttöku í happ-
drætti meö þann mörguleika op-
inn aö mikill meirihluti slysa-
happdrætti handa $ér. Slfk tvð
drætö, er Hjálparsvclt skáta,
Þessar sveltir cru tuttugu og tvær
aó tölu og starfa dreift um landið.
Hjálparsveit skáta kom miklu
seinna tii sögunnar cn Slysa-
vamafélagið. Kngu aó síóur hcfur
hún með slarfl sínu sýnt að hún
og hcfur oftsinnis tekiö þátt í
stórum björgunaraögeröum á
í fyrstu þyrlu
happdrætti var gerö. Hcfur lfka
heyrst aö unniö væri aö því aö
inu, bæöi í lyrra og í ár og því
verki miðað sæmilega áfram.
Einn aöili taidi þó aó hann ætti
ekki erindi f slíka sameiningu.
enda á vonir manna um sameinaö-
ar slysavamir. Þá hefur ahæg ver-
iö sieppt þeim réttindum, sem fel-
ast i stæröum einstakra sveita,
sem hljóta að koma til umræðu,
þcgar iagt er af staö meö happ-
drætti til styrktar slysavömum.
92 sveitir
níutfu og tvær björgunarsveitir
víös vegar um land. Þar af eru í
landinu um 60 björgunanmiö-
stöövar. Mikill mannafli er tengd-
ur þessum fjölda björgunarsveila.
ir ráö fyrir aö safnað vcröi fé til
þyrlukaupa. Þyrlur hafa hvaö eftir
annaö sannað ágæti sitt bæói þeg-
ar slys ber að höndum og viö
ur snemma grein fyrir því aö þyrl-
an var tæki scm hentaöi sérstak-
lega vei í flöllóttu og torfæru
landi. Þcss vegna fóku
unarsveita

unnið margt þarft verkið, enda
notiö almennrar velvildar og til-
Sameining slysavarna
vömum almennt er þörf fram-
kvæmd. Þessar stofnanir hafa
fláröflunarstarfsemi f s
við flöimarga aðiia, scm líka flár-
öflun stunda. Ilappdræti em líka
nokkur í landinu, og ekki vió ööru
nokkur. Verði úr sameiningu
Haflö og
elnkum veriö uppeldisstöövar
þessara sveita. Af þessum sökum
væri ekki óeðlilegt, þegar iagt er
fram fmmvarp á Alþingi, sem
m.a. á að miöa að því aö efla slysa-
vamir, aö þeirra sem starfa f níu-
tíu björgunarsvcitum víðs vegar
um landiö veröi minnst. Hin
hjálparsveitin, sem vkki er höfó
tíma og keyptu í sameiningu
fyrstu björgunarþyrluna tii lands-
ins. Meö tih'ist hennar sannaöist
aö viö höföum engin efni á því aö
vera án björgunarþyrlu.
Landssamband flughjörgunar-
sveita samanstendur af sex sveit-
um. Þijár cru fyrir norðan og
þrjár fyrir sunnan. Þær em einn
þátturinn í slysavömum landsins,
og ekki þýöingarminni en aðrir.
Samcining ailra þessara aðila væri
æskileg frá sjónarmiói siysavama.
Þáttur í þvf aö koma þessari sam-
varnafélögin jafna þátttakendur í
happdrætti til eflingar siysavöra-
um. Garri
VITT OG BREITT
LÝÐRÆÐISÁST
Allt þjóðskipulag sem byggir á
hugmyndafræði róttækra vinstri
manna, það er kommúnista hvaða
nafni sem þeir gegna, er í upp-
lausn og veit enginn hvert það
stefnir. Uppdráttarsýkin nær eðli-
lega til flokka og hreyfinga sem
játast undir marxískar bábiljur og
skilja ekki að þeirra tími er liðinn
og fortíð þeirra er öll í ösku og að
enginn Fönix mun rísa upp úr
þeim haugi.
Eins og gefur að skilja er Alþýðu-
bandalagið, afkvæmi Kommún-
istaflokks íslands, í uppnámi og
sýnist helst að vesalings allaball-
arnir geti geti hvorki skilið né af-
neitað fortíð sinni, nútíð eða
framtíð. Sjálfsupphafning dugir
ekki lengur til að halda söfnuðin-
um saman.
Naflaskoðun og og hreinskiptnar
umræður um félagana leiða ekki
til annars en að auka enn á ring-
ulreiðina og efla upp úlfúð, sem
er kannski það sem heldur liðinu
helst saman þegar allt kemur til
alls.
í flokki hér og flokki þar
Allaballar í Reykjavík héldu einn
af þessum venjulegu dellufundum
sínum í fyrrakvöld til að gera út
um það hvort prófkjör ætti að fara
fram að hætti allaballa eða að
hætti Birtingar.
Birting er félagsskapur sem er í
Alþýðubandalaginu, að því er
næst verður komist, en hins vegar
munu allaballar ekki vera í Birt-
ingu. Svo er Birting í Nýjum vett-
vangi og Nýr vettvangur er í Al-
þýðuflokknum. En Alþýðuflokk-
urinn er ekki í Nýjum vettvangi.
Einfalt og hentugt, ekki satt?
í Reykjavík er A"- ''‘■uflokkurinn
búinn að draga si, úr pólitík og
er lentur inni í Nýjum vettvangi. I
síðustu kosningum var lagt blátt
bann við því að nokkur Alþýðu-
flokksmaður kæmist í umtalsvert
sæti á lista Nýs vettvangs. Hins
vegar var gráupplagt að Birtingar-
kona færi í öruggt sæti og á sá
óbeint kjörni fulltrúi Alþýðu-
flokksins sæti í miðstjórn Alþýðu-
bandalagsins. Annar kjörinn full-
trúi Nýs vettvangs gekk síðar
sjálfviljugur inn í Alþýðuflokkinn,
en er jafnframt í Nýjum vettvangi,
sem er í Birtingu, sem eðlilega er
í Alþýðubandalaginu.
Ekki nema von að allaballar séu
ruglaðir. Kommúnisminn farinn
fjandans til, Nató orðið helsta
friðaraflið og óútreiknanlegt Birt-
ingarlið að taka sér stöðu hægra
megin við Sjálfstæðisflokkinn.
Sigurvegarinn
Fundurinn í fyrrakvöld ákvað
hvernig haga ætti forvali Alþýðu-
bandalagsins í Reykjavík. Niður-
staðan var sú að Alþýðubandalag-
ið ætlar að bjóða fram og Birting-
armenn eru æfir út af því að þeir
verða að taka þátt í prófkjörinu
sem allaballar en ekki lausbeisluð
allraflokkakvikindi.
Svavar kúltúrtröll segist hafa
lagt allt undir og sigrað á fundin-
um. En hvað hann sigraði er öðr-
um en innvígðum óskiljanlegt.
En Svavar er reyndar alltaf að
sigra og er Ijúft að minnast vím-
unnar sem ríkisfréttastofan
komst í þegar hún gerði hrun
Berlínarmúrsins að sérstökum
sigurvinningi félaga menningar-
ráðherra.
Ef einhver sigrar á fundi þegar
fylkingum lýstur saman hlýtur
einhver að hafa tapað. Það mun þá
helst vera Birting sem er í Alþýðu-
bandalaginu, Nýjum vettvangi og
Alþýðuflokknum, en ef rétt er
skilið er Alþýðubandalagið ekki í
neinu af þessum samtökum.
Birtingin heldur fram að alla-
ballar hafi svikið allt það sem
hægt er að svíkja á fundinum um
forvalið og komið i veg fyrir allt
samstarf í framtíðinni.
Hvað Birting er að gera í Alþýðu-
bandalaginu er með öllu óljóst.
Birtingarnir segja fullum fetum
að þeir séu Alþýðubandalagsmenn
og þar vilji þeir vera af hugsjóna-
ástæðum. Svo vilja þeir líka vera í
nokkrum öðrum stjórnmálasam-
tökum.
Lýðræðisást þessa fólks er svo rík
að það vill vera í mörgum flokk-
um samtímis og hafa áhrif í þeim
öllum. Jafnframt telur það sig
vera alþýðubandalagsfólk og
krossbindur trúss sitt við alræðis-
sinna sem hvorki skilja fortíð sína
né framtíð.
Allt hefur fólk þetta. tekið út
þroska sinn undir ægishjálmi
dægurlagahremmingarinnar og
átt ídól hennar að leiðarljósi.
OÓ