Tíminn - 02.06.1993, Blaðsíða 16

Áskriftarsími
Tímans er
686300
NÝTTOG
FERSKT
DAGLEGA
kz/kJ reiðholtsbakarí
VÖLVUFELL113-SlMI 73655
Givarahlutir
Hamarshöfda 1
labriel
o-
DEYFAR
Verslið hjá fagmönnum
TVÖFALDUR1. vinningur
m
Tímiim
MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNl 1993
y Hætta steðjar að íslenskum nákuðungum:
Ófrjósemi gerir vart
við sig í kvendýrum
Vansköpunar í nákuöungum hefur oröið vart vegna mengunar af
efninu tríbútýltin sem notað er í botnmálningu á skipum.
Líffræðistofnun Háskólans gerði
könnun á magni efnisins í nákuð-
ungum við Suðvesturland af frum-
kvæði Mengunarvamardeildar
Siglingamálastofnunar og fannst
það á 23 af 28 sýnatökustöðum.
Kveður svo rammt að menguninni
að sums staðar var annað hvert
kvendýr vanskapað.
Vansköpunin lýsir sér í því að sáð-
rás vex fýrir kynop kvendýrsins og
það myndar karlkynskynfæri.
Þetta getur leitt til ófrjósemi.
Byijað var að nota tríbútýltin í
botnmálningu í kringum 1960 en
það gefur henni þann eiginleika að
hvorki dýr né gróður geti þrifist á
botni skipanna og draga þau þar af
leiðandi ekki úr ferð þess.
Helgi Jensson hjá siglingamála-
stofnun telur áhöld um það hvort
íslensk skip þurfi í raun að nota
botnmálningu sem inniheldur
efnið þar eð þau þurfa ekki að
komast á mikla ferð þegar þeir eru
að toga.
Erlendis hafa áhrif efnisins verið
uggvænleg og fyrir 13 árum var
það bannað á frönskum skemmti-
ferðaskipum eftir að ostruræktun
landsmanna hrundi í kjölfar
tríbútýltinmengunar. Víða við
strendur Bretlands hefur nákuð-
ungurinn horfið algerlega vegna
sömu mengunar og innan Evrópu-
bandalagsins og hefur verið rætt
um að banna notkun málningar
sem inniheldur tríbútýltin.
Jón Gunnar Ottósson, skrifstofu-
stjóri umhverfisráðuneytisins,
segir tríbútýltin vera eitt af hættu-
legustu efnunum sem maðurinn
hafi sett í sjóinn og gætu áhrif þess
aukist til muna: „Efnið hefur einn-
ig fundist í beitukóngi og kræk-
lingi en áhrifin þar hafa ekki enn
verið rannsökuð og því síður í
nytjafiski. Ekki má heldur gleyma
því að æður og tjaldur lifa á nák-
uðungnum."
Rannsókn verður haldið áfram á
áhrifum tríbýtýltins við strendur
íslands. -GKG.
Halldóra Skarphéðlnsdóttlr og Jör-
undur Svavarsson, sem unnu að
könnuninnl, meö fáelna vanskap-
aða nákuðunga.
Tfmamynd Áml Bjama
Niðurskurður á þorskveiðiheimildum og öðrum botnfisktegundum en ýsu og úthafskarfa mun
hafa alvarleg áhrif á atvinnustigið og framtíð sjávarplássa. ASÍ:
Fullvinnsla og innflutningur á hráefni
Gylfi Ambjömsson, hagfræöingur ASf, segir að bregöast verði viö
væntanlegum niöurskuröi aflaheimilda með fullvinnslu sjávaraf-
urða í enn meira mæli en gert er og frekarí aflanýtingu. Auk þess
þurfl að stórauka innflutning á hráefni til vinnslunnar og í því sam-
bandi bendir hann m.a. á að 70%-80% af hráefni danskra fisk-
„Menn þurfa að fara að hugsa
vinnsluna út frá því að hún sé ekki
einungis þjónustuaðili fyrir útgerð-
ina heldur sem sjálfstæða atvinnu-
grein sem fær hráefnið hvaðanæva
að.“
Að sögn Gylfa má einnig búast við
því að línumar skerpist meira í
átökunum um hráeftiið, á milli
landvinnslu, frystitogara og útflutn-
ings á óunnu hráefni. En útflutn-
ingur á ferskfiski hefur þegar dregist
verulega saman á liðnum misserum.
Væntanlegur niðurskurður þorsk-
veiðiheimilda auk aflaskerðingar í
öðmm botnfisktegundum en ýsu og
úthafskarfa, mun hafa alvarleg áhrif
á atvinnustigið og einnig á íramtíð-
arhorfur einstakra sjávarplássa.
Mesta ffamlegð hraðfrystihúsa af
vinnslu einstakra fisktegunda er í
þorski en einnig ýsu. Tálið er að
skerðing aflaheimilda þýði allt að
einn milljarð í tekjutap fýrir vinnsl-
una sem þegar er rekin með fimm
milljarða króna halla á ársgmnd-
velli.
Framkvæmdastjóri VSÍ, Þórarinn
V. Þórarinsson, segir að í ljósi vænt-
anlegs niðurskurðar aflaheimilda,
hljóti menn að horfast í augu við
það hvort nægjanlegt hráefni verði
til staðar fýrir öll sjávarpláss og
vinnslustöðvar. Ef ekki og ekkert
annað komi í staðinn, verði varla hjá
því komist að eitthvað Iáti undan
síga. Hann segir að öll uppbygging,
aðstaða og mannafli vinnslustöðva
miðist við vinnslu á mun meiri afla
og því sé það áleitin spuming hvort
afkomuvandi sjávarútvegarins sé
jafnvel byggðavandi fremur en
rekstrarvandi.
Amar Sigurmundson, formaður
Samtaka fiskvinnslustöðva, segist
búast við því að einhver grisjun
muni eiga sér stað og húsum muni
fækka en þó ekki í neinum stómm
stökkum. Hann segir að Þróunar-
sjóður sjávarútvegarins muni að öll-
um líkindum flýta eitthvað fýrir úr-
eldingu fiskvinnslustöðva. -grh
Vinningstölur
laugardaginn
VINNINGAR FJOLDI VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
1. 5a!5 0 2.261.496
2.4^ w 393.054
3. 4af5 79 8.582
4. 3al5 2.943 537
Heildarvir -»ngsupphæð þessa viku: kr. 4.912.919
UPPLYSINGAR símsvari 91 -681511 lukkulína991 002
...ERLENDAR FRÉTTIR...
SARAJEVO
11 drepnir — 99 særðir
viA fótboltaleik
Tvær sprengjur sprungu I gær innan
um leikmenn I fótbolta I höfúðborg
Bosnlu, Sarajevo, sem umsetin er af
Serbum. Þær uröu a.m.k. 11 manns
aö bana og særöu um 99 aö sögn
starfsmanna sjúkrahúsa I borginni.
Leikurinn fór fram á velli, geröum á
malbikuöu bflastæöi I úthverfinu Do-
brinja I vesturhluta borgarinnar sem
er á valdi stjómarhers múslima.
BELGRAD — Dobrica Cosic, forseti
leifanna af gömlu Júgóslavfu, hrökkl-
aöist úr embætti eftir aö þingiö haföi
samþykkt á hann vantraust. Þetta
eykur enn á óreiöu I landinu og styrkir
völd Serba.
VITEZ, Bosnlu — Þrír ökumenn S.þ.
vom drepnir og a.m.k. niu særöir þeg-
ar hjálpariest þeirra varð fyrir stór-
skotaárás i noröurhluta Bosnlu, að
þvl er heimildir innan hers S.þ. sögöu.
GORNJI VAKUF, Bosníu — Enn er
öriltill möguleiki á þvf aö einn eöa
fleiri af Itölunum þrem sem skotnir
voru niöur I miöhluta Bosnfu á laugar-
dag, kunni aö vera á lifi, aö sögn yfir-
manna S.þ. og EB.
PARlS - Frönsk og bresk yfirvöld
sögöust vonast til aö þrýsta I gegnum
Öryggisráð S.þ. I þessari viku ályktun
sem heimilar friöargæsluliöum aö
beita valdi til aö vemda griöasvæöi
múslima I Bosnlu.
MOSKVA
Rútskoj segir Jettsín lygara
Alexander Rútskoj, varaforseti Rúss-
lands, stimplaöi Bóris Jettsln lygara i
gær og sagöi aö þingiö yröi aö fjariægja
rikisstjóm hans innan tveggja mánaöa.
Atlagan var gerö þegar Jeltsln forseti
var að telja hug i þing sem hann hefur
kallaö saman til aö koma nýrri mynd á
Rússland.
BANGKOK
Rauðir kmerar til í strið á ný
Róttækir Rauöir kmerar I Kambódlu
eru tilbúnir aö hefja strfö á ný ef
stjómin I Phnom Penh hafnar niöur-
stöðunum úr fjötflokkakosningunum f
sföustu viku, var haft eftir háttsettum
heimildamanni I þessum armi hreyf-
ingarinnar i gær.
BONN
Óeirðir vegna eldsprengju-
dráps
Aöra nóttina I röð vom óeiröir I fyrrinótt i
Þýskalandi vegna dráps á fimm tyrk-
neskum innflytjendum með eldsprengju
og Helmut Kohl kanslari hvatö Tyrki, bú-
setta f Þýskalandi, til aö taka ekki lögin I
slnar hendur.
JERÚSALEM
Líbýumenn í pflagrímsför
Libýumenn sem komnir em I fordæm-
islausa pllagrlmsför til Jerúsalem,
kröföust I gær .frelsunar' helgra staöa
múslima undan hemámi fsraela.
„Héöan hvetjum viö múslima um allan
heim til aö leggja sitt af mörkum til aö
frelsa Jerúsalem sem verður að veröa
höfuöborg rlkis Palestfnumanna,”
sagöi Daw Tajouri, sem skipulagði
feröina.
JÓHANNESARBORG
ViAræAur viA PAC í sjálf-
heldu
Rlkisstjóm Suöur-Afrfku og róttæka AF
afriska ráöiö (PAC) virtust i gær vera
komin I sjátfheldu i viðræöum vegna
þess aö PAC neitar aö falla frá vopnaöri
baráttu.
VARSJÁ
Kosningar 12. septem-
ber?
Lech Walesa forseti sagöi I gær aö llk-
lega yröu almennar kosningar I Póllandi
12. september nk. og skoraöi á verka-
lýðsfélagiö Samstööu aö trufla ekki
kosningabaráttuna meö þvi aö stofna til
verkfalls um allt land.
BUJUMBURA
KosiA í Búrundi
Kjósendur i Búrundi mættu á kjörstaöi i
gær i fyrstu fjölflokka forsetakosningum
f þessu öriitla rlki I Miö-Afriku.
DENNI DÆMALAUSI
„Mamma sagði að ég hafi brotið ofoft afmér í dag og ekki
hlýtt stöðvunarskyldu.“