Tíminn - 19.02.1994, Blaðsíða 3

Laugardagur 19. febrúar 1994
3
Konur á vinnumarkabi:
Atvinnuleysi
og lág laun
Elsa S. Þorkelsdóttir, firam-
kvæmdastjóri Jafnréttisráös,
telur af> baráttan fyrir jafnrétti
kynjanna til vinnu hafi ekki
mistekist, þó svo ab atvinnu-
leysi sé mun meira meöal
kvenna en karla. Hinsvegar
sýna atvinnuleysistölur vel
hver staba kvenna sé á vinnu-
markabinum, auk þess sem
það séu konur sem fylli lág-
launahópana.
„Menntun kvenna hefur aukist
verulega á undanfömum árum
og einnig áhrif kvenna í samfé-
laginú. Þau em þó langt frá því
aö vera sambærileg viö áhrif og
menntun karla. Það má hinsveg-
ar spyrja hvort viö höfum verið
nægjanlega vel á verði og hvort
stjómvöld hafi gert nóg, þótt
þau hafi gert margt," segir fram-
kvæmdastjóri Jafnréttisráðs.
í yfirliti vinnumálaskrifstofu fé-
lagsmálaráöuneytisins um at-
vinnuástandið í sl. mánuði kem-
ur fram aö atvinnuleysi meðal
kvenna var mun meira en hjá
körium í öllum landsfjórðimg-
um. Skráö atvinnuleysi skiptist
þannig eftir kynjum og lands-
svæðtnn að á höfuðborgarsvæö-
inu vom 6,7% kvenna án at-
vinnu en 5,2% karla. Á Vestur-
landi vom tæp 14% kvenna at-
vinnulaus en 6,3% karlar. Á
Vestfjörðum 3,7% hjá konum en
2,8% meðal karla, á Norðurlandi
vestra 19,1% hjá konum en
9,3% karlar, á Norðurlandi
eystra 16,8% hjá konum en
10,1% karlar, á Austuriandi var
atvinnuleysi meöal kvenna alis
21,7% en 10,1% meðal karla, á
Suðurlandi var skráð atvinnu-
leysi meðal kvenna 11,3% en
6,7% hjá körium og á Suðumesj-
um vom 13,1% kvenna án at-
vinnu og 5,7% atvinnuleysi hjá
körlum. -grh
Nauðsyn ab lækka
húshitunarkostnab
Stjóm Hitaveitu Akraness og
Borgarfjarðar hefur sent frá sér
álykmn þar sem lýst er von-
brigbum yfir þeim töfum sem
orðið hafa á störfum nefndar
sem ibnaðarráðherra skipaði til
að gera tiUögiu um lækkun hús-
hitunarkostnaðar. Stjómin tel-
ur að tafarlaust verði ab grípa til
abgeröa sem leiba til lækkunar á
húshitunarkostnaði þeirra sem
hafa mestan kostnab í dag.
Orkuverð hjá Hitaveitu Akra-
ness og Borgarfjarðar er með því
hæsta sem gerist á landinu.
Stjóm veitunnar telur að ekki
verði lengur við þetta tmað, en
orkuverö veitunnar hefur verið
óbreytt að raungUdi frá árinu
1987. Stjómin telur að hátt
orkuverð á veitusvæðinu snerti
ekki abeins afkomu almennings
og atvinnulíf á starfssvæðinu
heldur hamJi starfsemi hitaveit-
unnar í ýmsu tilliti.
-EÓ
Sigríöi Dúnu
boöin þátttaka
Dr. Sigríður Dúna Krist-
mundsdóttir, lektor í mann-
fræbi vib Háskóla íslands, hef-
ur verib bebin um ab taka sæti
í nefnd til ab endurskoba
stefnu UNESCO, Menningar-
stofnunar Sameinubu þjób-
anna, í málefnum kvenna.
Þaö er Federico Mayor, fram-
kvæmdastjóri UNESCO, sem
hefur boðið Sigríði Dúnu að
taka þátt í því aö endurskoða
hugmyndafræðilegar áherslur
UNESCO í þessum málaflokki
og gera tillögur um nýja fram-
kvæmdaáætlun fyrir stofnun-
ina. Meöal kunnra kvenna sem
starfa í nefndinni er Isabella
Allende rithöfundur.
Nefndin mun starfa undir for-
sæti framkvæmdastjórans og
skila tillögum sínum fyrir
Kvennaráöstefnu Sameinuðu
þjóðanna sem haldin verður í
Beijing haustið 1995.
Háskóli íslands:
Námsstyrkir í
Styrkjum úr rannsóknamáms-
sjóði Háskóla íslands var í fyrsta
skipti úthlutaö í vetur. Mark-
mið sjóðsins er að styrkja nem-
endur sem leggja stund á rann-
sóknartengt meistaranám viö
skólann. Sérstök fjárveiting
rennur í rannsóknamámssjób-
inn ár hvert og nam hún 21
milljón króna í vetur sem skipt-
ist á milli 24 verkefna.
Þóröur Kristinsson, kennslu-
stjóri Háskólans, segir að allar
deildir skólans hafi heimild til
aö bjóba upp á framhaldsnám
þótt það sé misvel á veg komið
milli deilda. Skilyrbi þess að
stunda rannsóknartengt meist-
aranám við Háskólann er ab
hafa BA- eða BS- próf og sumar
deildir gera kröfu um fyrstu
einkunn. Einnig verður vib-
komandi deild ab samþykkja
rannsóknarverkefnið sem ætl-
unin er ab vinna að. Þórður seg-
ir aö mörg rannsóknarverkefni
séu styrkt af fyrirtækjum eða
stofnunum utan Háskólans en
aðrir geti sótt um styrk úr rann-
sóknamámssjóðnum.
Hver styrkur úr sjóðnum felst í
launum til nemendans sem nú
t&miw
Hrossaeign tvöfaldast á íslandi en fer ár 1,5 milljónum í 175 þás.
annars staöar á Noröurlöndunum:
Eigum þriöjung hrossa
á Norðurlöndunum
íslendingar eru óskorabir
hrossakóngar Norburland-
anna. íslendingar áttu orbib
um 30% allra hrossa á Norbur-
löndunum árib 1991, en run
fjórum ártaugum ábur áttu
þeir minna en 3%. Hrossaeign
allra hinna Norburlandaþjób-
anna hefur hrapaö frá því um
mibja öldina og er nú víbast
abeins kringum 1/10 hluti af
því sem þá var. Frá árinu 1950
hefur hrossum í hinum lönd-
unum fjórum fækkab úr rúm-
lega 1,5 milljónum nibur í
175 þúsund. Heiri hross mun
ab finna á íslandi en nokkurs
annars stabar á Norburlönd-
unum.
Fjöldi húsdýra, og þróunin frá
1950 til 1991, er meðal upplýs-
inga sem finnast í Norrænu töl-
fræðihandbókinni. Sá munur er
þó á íslensku tölunum og öðr-
um, að þær miðast við búfjár-
eign í byrjun nóvember, þ.e.
dýr sett á vetur, þegar þau em
hvað fæst yfir árið. Fjöldatölur
frá hinum löndunum miöast
við mitt ár. Má því telja líklegt,
að íslendingar hafi átt eins
mörg eða fleiri hross en Svíar,
jafnvel þótt tölumar sýni þrjú
þúsund fleiri hross í Svíþjóö á
miðju sumri.
Breyting á hrossaeign í hverju
landi frá 1950 til 1991 var
þannig:
Þróirn hrossafjölda á Noröur-
löndum
Danmörk Svíþjóð Finnland Noregur 1950 Þús. 502 419 409 191 1970 Þús. 45 61 90 35 1991 Þús. 32 77 45 21
AUs 1.521 231 175
ísland 42 33 74
ísland % = 3% 13% 30%
Tölurnar sýna vel algera sér-
stöðu íslands í þróun hrossa-
fjölda. Hross urðu raimar fæst
hér á landi í kringum 1960, að-
eins um 30 þúsund og fjölgaði
því um nærri 150% á næstu
þrem áratugunum. í Danmörku
vom hross færri 1991 en
nokkm sinni eftir miðja öldina.
í hinum löndunum urðu hross
aftur á móti fæst um 1980 en
hefur síðan fjölgað talsvert á ný,
langmest í Svíþjóð um 50% (úr
51 þúsundi í 77 þúsirnd).
-HEI
Bifreiöastjórafélagiö Sleipnir:
Kjarasamningur felld-
ur me6 83,4% atkvæða
Á félagsfundi í bifreiðastjórafé-
laginu Sleipni í fyrrakvöld var
kjarasamningur aðila vinnu-
markaöarins frá því í maí sl.
felldur meb þorra greiddra at-
kvæöa, eða 83,4%. Jafnframt
var stjóm og trúnaöarmanna-
ráði veitt heímild til verkfalls-
boöunar.
Óskar Stefánsson, formaður fé-
lagins, segir félagsmenn ekki
ima því misrétti að fá abeins 51
þúsund krónur í mánaðarlaun á
meðan bifreiðastjórar hjá hinu
opinbera séu með tíu þúsund
krónum hærri laun fyrir sams-
konar vinnu, mánaöarlaun
uppá 61 þúsund krónur.
„Ég held að menn geti aldrei
sætt sig vib ab vinna hlib við
hlib með svona fyrirkomulagi.
Inn í þessa afstöðu fundarins
endurspeglast auðvitað þetta
strætómál. Ég held ab menn
meistaranám
em sextíu þúsund7 krónur á
mánubi í allt að átján mánuði
og einnig getur hann borgað
hluta af launum leibbeinanda
ef þess þarf. Hámarksupphæð
þess liðar mibað við eitt ár (30
eininga nám) er 250 þúsimd
krónur og 375 þúsimd miðað
við eitt og hálft ár (45 einingar).
Flestir sem fengu úthlutað úr
sjóðnum við fyrstu úthlutun
leggja stimd á nám við raunvís-
indadeild en einnig vom veittir
styrkir til rannsóknarverkefna
nemenda í félagsvísindadeild,
heimspekideild, viðskipta- og
hagfræðideild, læknadefid og
verkfræðideUd.
Umsóknarfrestur um styrk úr
sjóbmnn fyrir næsta vetur renn-
ur út 1. apríl. í sjóðsstjóminni
sitja formaöur vísindanefndar
Háskóla íslands, fulltrúi sam-
starfsnefndar vísindaráðs og
rannsóknarráðs ríkisins og fuU-
trúi menntamálaráðuneytis
sem er formaður. Styrkþegar úr
sjóðnum em fyrst og fremst
valdir eftir vísindalegu gUdi
rannsóknarverkefnanna.
-GBK
hafi ekki vUjað loka á eitt eöa
neitt hjá þeim. Miklu frekar að
sýna þeim stubning og koma á
einhvem hátt tU móts við þá,"
segir Óskar.
Hann segir að félagið muni í
framhaldi af niðurstöðu félags-
fundarins óska fljótlega eftir
viðræðum vib sína viðsemjend-
ur og gera þeim grein fyrir stöbu
málsins.
„Ég ætla svo ekkert að spá
meira í framhaldið. Ég held að
þab verði samt sem áður ekkert
bQaraU, segir formabm Sleipnis
og á þar vib ab þab muni líklega
ekki koma tU verkfaUs.
Af vun 170 félagsmönnum í
Sleipni em tíu án atvinnu, eba
5%-6%. Þetta er þó nokkm
minna en á sama tíma í fyrra en
þá vom aUt ab 15 félagsmenn
atvinnulausir, eba rétt um 10%.
-grh