Tíminn - 12.03.1994, Blaðsíða 5

Laugardagur 12. mars 1994 CfWtllHI 5
Jón Kristjánsson skrifar
Það verður nú Ijósara með hverj-
um deginum sem líður að stjóm-
arsamstarf Alþýðuflokks og Sjálf-
stæöisflokks, sem byggir á einlægni og
trausti milli samstarfsmanna í ríkis-
stjóm, er ekki lengur fyrir hendi. Land-
búnaðarmálið fræga er nú komið til
annarrar umræðu í Alþingi og byrjun
hennar sýndi aö samkomulag for-
manna flokkanna um máliö er aðeins
til málamynda og tilraun til þess að
framlengja líf ríkisstjómarinnar.
Ágreiningurinn kom berlega í ljós í ill-
vígri ræðu sem Gísli Einarsson, fulltrúi
Aiþýðuflokksins í landbúnaðamefnd,
flutti fýrir hönd flokksins. Slík ræða á
sér ekki margar hliðstæður, þegar litið
er til þess að þaö á að heita svo að sam-
komulag sé um málið.
Sérkennilegt þinghald
Ég býst við að stjómarflokkunum tak-
ist að koma þessu máli í gegnum AI-
þingi. Hins vegar mun þaö enn reyna á
þolrifin í stjómarsamstarfinu þann
tíma sem þaö hangir yfir stjómarliöinu
í þinginu. Hins vegar er spumingin,
þegar þetta mál er að baki, hvað tekur
þá við.
Þaö er rúmlega mánuður eftir af áætl-
uðum starfstíma Alþingis. Þaö er áreiö-
anlega ekki ofmælt að löggjafarsam-
koman hefur verið meö sérkennilegum
hætti eftir áramótin. Landbúnaðar-
þrætan hefur hertekib foringja ríkis-
stjómarinnar, enda hefur fátt frá henni
komið. Frumvarp um sjávarútvegs-
stefnuna er í sjávarútvegsnefnd þings-
ins og á langt í land að koma til ann-
arrar umræðu og bullandi ágreiningur
er um málið. Þótt bráðabirgðalögin um
stöðvun verkfalls sjómanna hafi verib
staðfest, er engin niöurstaða komin
um þaö meö hverjum hætti á að með-
höndla sjálft deilumálið, þátttöku sjó-
manna í kvótakaupum. Það em óveð-
ursský framundan, og þetta gerist allt á
sama tíma og kosningar til sveitar-
stjóma nálgast.
Staða ríkisstjómar-
innar er mjög veik
um þessar mundir,
þegar ríöur á fyrir
hana að vera sterk.
Þegar stjómarflokk-
amir einbeita sér að
því hvemig þeir geta
tryggt stöðu sinna
flokka í kosningum,
fremur en ab ná sameiginlegri niður-
stöðu, sjást feigðarmerkin. Landbún-
aöardeilan ber mjög keim af þessu.
Stóru málin
Hvers vegna ríður á fyrir ríkisstjómina
að sýna styrk um þessar mundir? Það
er vegna afar erfibra úrlausnarefna,
sem blasa við.
í fyrsta lagi er þorskkvótinn óðum að
ganga til þurröar og ef svo heldur fram
sem horfir, verður hann víða uppurinn
á vordögum. Þab alvarlega Vestfjarða-
mál, sem upp hefur komið, er afleibing
af þessari stöðu. Inngrip ríkisstjómar-
innar í málið er einkar klaufalegt, þar
sem það getur valdið stórdeilum milli
byggðarlaga og spillt samstöðunni í
landinu. Slíkt mál átti að bera að meö
heildarúttekt á stöðu sjávarútvegsins,
og réttlætanlegt er ab líta sérstaklega á
stööu Vestfirbinga, vegna þeirrar fólks-
fækkunar sem þar hefur átt sér stað.
Það verbur enginn friður um að líta að-
eins á stööu sjávarútvegsfyrirtækja í
einum landshluta, miðað við þær að-
stæður sem nú em.
í öðm lagi hefur ekkert þokast nær því
marki að ná þjóbarsátt um fiskveiði-
stefnuna, eða þróunarsjóð sjávarút-
vegsins, eða þátttöku sjómanna í
______________ kvótakaupum. Þessi
ágreiningur ýtir undir
flokkadrætti í þessari
undirstöðuatvinnu-
grein og veldur óvissu
um framtíðina, sem
hefur afar slæm áhrif
á þá sem vilja sækja
fram og byggja upp
nýja starfsemi innan
greinarinnar.
í þriðja lagi þurfa stjómarflokkamir
sterk bein til þess að þola sveitarstjóm-
arkosningamar og þær pólitísku hrær-
ingar sem fylgja þeim, einkum í
Reykjavík og stærri kaupstöðum lands-
ins. Það fer ekki hjá því að stjómarliðar
lenda í deilum á þeim vettvangi.
í fjórða lagi fer atvinnuleysi vaxandi
og Þjóðhagsstofnun spáir nú 5 1/2%
atvinnuleysi á yfirstandandi ári. Þetta
ástand er afar þungbært og það er
brýnt að ná samstöðu um úrræöi til
þess að bregðast við þessu alvarlega
ástandi.
Menn
°9
málefni
Fátt gleður stjórnarliða
í ljósi þessara staðreynda er það vafa-
samt, svo ekki sé meira sagt, að stjóm-
arsamstarfið lifi af sumarib. Það er fátt
sem gleður stjórnarliða. Helst reyna
þeir að hugga sig við jákvæbar hagtöl-
ur, sem þó em margar hverjar aðeins
hin hliðin á atvinnuleysi og samdrætti
í þjóðfélaginu. Áreiðanlega hafa for-
ustumenn ríkisstjómarinnar vonab að
nú, þegar abeins rúmt ár er til kosn-
inga, væri komið á beinu brautina og
hægt væri aö gera eitthvað jákvætt. Og
víst er um það að stórátök verða um
fjárlagagerö í haust, endist ríkisstjóm-
inni líf til þess tíma.
Að grafa skotgrafir í sumar-
blíðunni
Allt eins er þó líklegt að upp úr stjóm-
arsamstarfinu slitni á haustdögum,
enda hefur heyrst að Jón Baldvin hafi
tílkynnt flokksstjómarmönnum sín-
um á fundi um síðustu helgi, að best
væri aö vera í startholunum fyrir
haustkosningar. Aðgerðalaus stjóm,
með hin risavöxnu og heitu vandamál
útí í þjóðfélaginu, getur ekki setíð til
langframa. Tíminn er runninn út til að
kjósa fyrir sveitarstjómarkosningar,
enda treystust foringjar stjómarflokk-
anna ekki til þess að slita á landbúnað-
armálinu. Hins vegar er allt eins líklegt
aö sumarið verði notaö af þeirra hálfu
til þess aö reyna að skapa sér stööu í
kosningar og grafa skotgrafir.
Heitar árstíðir f stjórnmálum
Það er fyrirséð aö það verður heitt vor
í stjómmálunum, og mestar líkur em
til þess ab haustíð verði einnig heitt.
Skjálftavirknin í stjómarsamstarfi á
hverjum tíma er mest síösumars og á
haustin, þegar þingmenn em búnir ab
vera í bland vib kjósendur sína og
liggja undir gagnrýni þeirra svo mán-
uðum skiptír. Stjómarsamstarfið verð-
ur ab vera eitthvað öðm vísi en þessa
dagana til þess ab þola það tímaskeiö.