Tíminn - 21.06.1995, Blaðsíða 7

Miövikudagur 21. júní 1995
7
aröa skattsvik. Þetta minnkar
þau ekki. Þau gætu þvert á móti
aukist," sagði Svavar Gestsson.
Svavar sagöi aö heilbrigðis-
þátturinn hefði veriö aðalmáliö
í sambandi viö þessi frumvörp
aö mati síns flokks, eftirlitsþátt-
urinn í ööru sæti. í þriðja lagi
teldi hann engin rök fyrir breyt-
ingunni.
„Þau rök aö við séum neydd
til að gera þetta vegna aðildar-
innar aö Evrópsku efnahags-
svæði halda ekki. Það er margra
manna mál, meðal annars
margra þingmanna stjórnar-
flokkanna, að skynsamlegra
hefði verið að láta reyna á dóm-
stólaleiðina heldur en að lúffa
með þessum hætti fyrir eftirlits-
stofnuninni," sagði Svavar
Gestsson.
Hann sagði að í upphafi heföi
það verið gefið út af utanríkis-
ráðuneyti Jóns Baldvins að engu
þyrfti að breyta varðandi ÁTVR
við inngönguna í EES. Annað
hefði komið í ljós. „Róm ræður
ríkjum," sagði Svavar.
Fjölbreytt landabrugg
Áfengisframleiösla utan laganna er sögö blómleg atvinnugrein. Sal-
an á ódýrara sprútti en ÁTVR býöur upp á er sögö mikil og eiga
greiöa leiö til þeirra sem minnst hafa milli handanna, ekki síst ung-
menna. Hér á myndinni getur aö líta sýnishorn af fjölbreytttu landa-
bruggi sunnlenskrar húsmóöur. Hún framleiddi „míníatúra", litlar
flöskur, af viskí, gini, vodka, rommi og fleiru og fleiru. Allt meö
glœsilega prentuöum miöum „framleiöandans". Allur mjööurinn er
heimageröur landi meö bragöefnum sem keypt voru í Ámunni í
Reykjavík. Stóru flöskurnar eru meö gambra og til hcegri meö landa.
Tímomynd: C S
Áfengislagafrumvörpin komust i höfn eftir langar og strangar um-
rceöur á Alþingi. Vilhjálmur Egilsson sér fyrir sér smásöluverslun á
áfengi. Svavar Gestsson óttast aukna áfengisneyslu, aukin skattsvik
og sölu bílskúrsheildsala til almennings. Svavar:
Róm ræður ríkjum,
ekki heilbrigöi okkar
Höskuldur jónsson.
meiri umræða á nýliðnu sumar-
þingi en nokkurt mál annað.
Sagði Höskuldur að nú myndi
hann ræða við fjármálaráðuneyt-
iö um það hvernig skilja skuli ým-
islegt sem í hinum nýju lögum
stendur. Ekki er allt vel skiljanlegt
í nýju lögunum og framkvæmdin
um margt á huldu.
„Kjarni málsins er hins vegar sá
að við höfum ekki lengur einka-
leyfi við innflutning á áfengi.
Spurningin er hvernig bregðast
skal við, hvaða mörk skal draga
milli ÁTVR og annarra. í meðför-
um þingsins var gildistökunni
frestað, einkaleyfið átti aö fjara út
1. ágúst en því var breytt í 1. des-
ember sem gefur aukið svigrúm
til að átta sig á hvernig ab þessari
breytingu skal standa," sagði
Höskuldur Jónsson.
Höskuldur sagði að ekkert væri
því til fyrirstöðu aö vel yrði hald-
ið á eftirlitsþættinum í annarra
höndum. Raunar hefði sá þáttur
verið hjá öðrum, nema hvað
ÁTVR hefur gegnt mikilvægu
hlutverki við skráningu á sölu,
mikilvægar tölur um neyslu hefði
verið að finna á einum stað. Nú
yrði fyrirsjáanlega breyting þar á.
Höskuldur kvaðst ekki vilja tjá
sig um næstu „atlögu" gegn
ÁTVR. Hann sagbi að þær skoðan-
ir hefðu komið fram hjá sumum
ráðamönnum ab ÁTVR bæri að
leggja niður.
„Þab er góðra gjalda vert að þær
skobanir koma fram umbúða-
laust," sagði Höskuldur Jónsson.
„Ég tel að það verði varla gert í
fyrirsjáanlegri framtíð."
Svavar:
Skattsvikin
gætu aukist
Þingmenn Alþýðubandalags-
ins töluðu mikið og lengi á Al-
þingi um áfengismálin í síðustu
viku. Talað var um málþóf.
„Við lítum á þetta sem heil-
brigðismál. Það sem sker í augu
er að um er að ræða aukna
neyslu áfengis. Landlæknir er á
sama máli og við um það. Það er
harkalegt ab ekki skuli hlýtt á
hans orb í þessu máli. í sporum
Ingibjargar Pálmadóttur hefði
ég hlustað á landlækni og
hinkrað vib, landlæknir er sam-
kvæmt lögum helsti ráðgjafi
heilbrigöisráðherra," sagði
Svavar Gestsson.
Svavar sagöi að nú fjölgaöi
stórlega þeim sem hafa þyrfti
eftirlit meb. Það segði sig sjálft
að hér væri um ab ræða skatt-
heimtu sem hafa yrði mikið eft-
irlit meb. Svavar sagbi að það
Svavar Cestsson.
væri ástæða til að óttast aö alls-
konar bílskúrssölumenn áfengis
gætu freistast til að selja Pétri og
Páli áfengi úr lagerum sínum.
„Eftir því sem aðilum fjölgar
sem eftirlit þarf að hafa með
veröur skattheimtan flóknari og
dýrari. Það er talað um 11 millj-
„Það væri alveg eölilegt ab
rýmka um smásöluverslun
meb áfengi, án þess að fara í
einhver heljarstökk og taka
þab í einni lotu," sagði Vil-
hjálmur Egilsson, alþingis-
mabur og formaður efnahags-
og vibskiptanefndar þingsins,
en auk þess framkvæmda-
stjóri Verslunarrábs íslands, í
samtali vib Tímann í gær.
Vilhjálmur sagði að hann
væri ekki sammála því að ís-
lendingum væri ver treystandi
fyrir áfengi en öðrum þjóðum.
Bjórinn hefði sannað að okkur
væri treystandi. Ef eitthvað
væri, þá væri bjórverð hér á
landi allt of hátt. Vilhjálmur
sagði frumvörpin skref í rétta
átt.
Vilhjálmur Egilsson.
Vilhjálmur:
Heildsalar
besta eftirlitib
1995
v H
AFV*
1994
V. H.
ATV?
EE
AFENGIS OG TOBAKS-
VERSLUN RÍKISINS
Meöal-jónarnir fá mest út úr vaxtabótakerfinu sem virbist tcepast leiöa til tekjujöfnunar:
Þeir tekjuhæstu fá jafn miklar
vaxtabætur og þeir tekjulægstu
Þrjú áfengisfrumvörp litu
dagsins ljós sem lög frá Alþingi
áður en sumarþingi var slitið.
ÁTVR er að missa heildsölustig-
ið í áfengissölu. Vilhjálmur
sagði það af og frá að eftirlit
með áfengissölu yrði lakara þeg-
ar sjálfstæöir heildsalar færu að
selja veitingahúsum. Heildsalar
mundu fylgjast mun betur meö
en ríkið. Benti hann þá á frétt
Tímans um að ríkið hafi upp-
götvab eftir fjóra mánuði aö
veitingahús hefði ekki pantaö
nema eina vódkaflösku á fjór-
um mánuðum. Slíkt mundi ekki
henda framar.
„Meðan eftirlitið er í höndum
ÁTVR er ekkert virkt eftirlit meb
markaðnum. Sölumennskan
tryggir betra eftirlit, meðal ann-
ars það hvort verið er ab selja
landa," sagði Vilhjálmur Egils-
son.
Höskuldur:
Vill skýringar
rábuneytis á
túlkun laganna
Höskuldur Jónsson forstjóri
ÁTVR sagði í gær að hann gerði
best í að segja sem minnst um
áfengisfrumvörpin þrjú sem nú
hafa verið samþykkt sem lög frá
Alþingi. Um þessi frumvörp varð
Sá fimmtungur hjóna, á aldr-
inum 25-65 ára, sem lægstar
tekjur hefur, fær sömu upp-
hæð í vaxtabætur eins og sá
fimmtungur hjóna sem er
tekjuhæstur. En rúmlega fjór-
faldur munur er á meðaltekj-
um þessara hópa (um 100
þús.kr. á mánubi annars veg-
ar og 407 þús.kr. á mánuði
hins vegar). Vaxtabætur eru
síban um þribjungi hærri til
þeirra 3ja fimmtu hjóna sem
eru þarna á milli í tekjum og
virðist þá engu máli skipta
hvort mebaltekjurnar eru
150 þúsund á mánuði eba
tvöfalt hærri. Notkun vaxta-
bótakerfis sem tekjujöfnun-
artækis virðist því orka tví-
mælis.
Framangreint má lesa út úr
útreikningum sem Þjóðhags-
stofnun hefur unnib upp úr
framtölum landsmanna vegna
tekna 1993.
Þar koma m.a. fram tekjur
hjóna á aldrinum 25-65 ára, þar
sem þeim stóra hópi er sldpt
nibur eftir tekjubilum. Hjón á
þessum aldri höfbu rúmlega 2,7
milljóna mebaltekjur (226.000
kr.á mán.) árið 1993. En tekju-
hæstu 20% hjónanna töldu
fram rúmlega fjórum sinnum
hærri meðaltekjur (4,9 m.kr.)
heldur en tekjulægstu 20%
(með 1,2 m.kr.).
Athyglisvert er að skoða hlut
hvers fimmtungs hjónanna,
annars vegar í heildartekjum
alls hópsins og hins vegar í
heildargreiöslum vaxtabóta til
þessa hóps:
Hjón: Tekjusk .stofn: Vaxtabætur:
% Mebalt.: % %
20% 1,2 mkr. 8,8% 16,3%
20% 1,9 mkr. 13,8% 22,8%
20% 2,5 mkr. 18,2% 22,9%
20% 3,1 mkr. 23,2% 22,0%
20% 4,9 mkr. -36,0% 16,0%
100% 2,7 mkr. 100,0% 100,0%
Vaxtabætur eru þannig sama
upphæð til þess fimmtungs
hjónahópsins sem hefur 36% af
heildartekjum allra hjóna eins
og þess fimmtungs sem hefur
aðeins tæplega 9% af heildar-
tekjum allra hjóna. Hlutfalls-
lega eru vaxtabæturnar samt
hæstar til hópanna þama á
milli, sem fyrr segir. Þessu er t.d.
allt öðru vísi farið með barna-
bæturnar. Tekjulægsti fimmt-
ungur hjónanna fær 30% af
barnabótum alls hjónahópsins,
næst tekjulægsti fimmtungur-
inn fær 26% barnabótanna og
áfram lækkandi, þannig að tveir
tekjuhæstu fimmtungar hjón-
anna fá hvor um sig 13-14% af
öllum barnabótunum.
Tekið skal fram að upplýsing-
ar liggja ekki fyrir um hvernig
íbúðaeign (eða barnafjöldi)
skiptist milli hópanna, þ.e.
hvort íbúðaeigendur eru hlut-
fallslega færri í tekjulægri hóp-
unum. En þar á móti hefði mátt
ætla að kæmi skerðing vaxta-
bóta til hærra launuðu hópanna
vegna hárra tekna og mikilla
eigna.