Tíminn - 24.08.1995, Blaðsíða 4

4
WÍMlMU
Fimmtudagur 24. ágúst 1995
iiwlimt
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb ílausasölu 150 kr. m/vsk.
Landflótti eba
útþrá
Aö undanförnu hafa verið vaxandi umræöur í
þjóðfélaginu um landflótta. Vaxandi flutningur
búslóða hér úr landi með skipafélögunum eru
sagðar benda til aö fleiri hugsi sér til hreyfings
úr landi en fyrr til langdvalar.
Við íslendingar höfum um langa hríð verið
aðilar að sameiginlegum vinnumarkaði Norður-
landa. Jafnframt hefur vinnumarkaður ESB-
landanna opnast. Sameiginlegur vinnumarkað-
ur hefur ávallt verið nýttur meira af íslending-
um erlendis, en öðrum þjóðum hérlendis. Hins
vegar veldur það vissulega áhyggjum ef fólk leit-
ar úr landi vegna þess að það sér ekki framtíð
hérlendis. Spurningin er sú hve mikið af flutn-
ingum fólks til útlanda á rætur sínar að rekja til
vonleysis um afkomu fólks hér heima. Vitað er
að námsmenn leita erlendis í verulegum mæli.
Ungt fólk leitar einnig til útlanda í leit að lífs-
reynslu með útþrána í farteskinu. Við þessu er
ekkert að segja. Það er hverjum einstaklingi
hollt að skipta um umhverfi og afla sér þar nýrr-
ar reynslu. Hitt er mjög miður ef einhver hluti
fólks sem flytur úr landi finnur sig sem hálf-
gerða flóttamenn.
Það fólk sem hefur tjáð sig um þessi mál nefn-
ir lág laun og háan framfærslukostnað sem
ástæðu fyrir áformum sínum. Tíminn leggur
ekki dóm á samanburð í þessu efni, en þó er ljóst
að launataxtar eru lágir á íslandi og arðsemi ís-
lenskra fyrirtækja er minni en í nágrannalönd-
unum. Það er afar áríðandi að þessi vandi sé
greindur og áreiðanlegur samanburður gerður á
lífskjörum hér á landi og Norburlöndunum.
Frásagnir þeirra sem flust hafa erlendis af því
hve auðvelt er að fá atvinnu, t.d. í Danmörku,
hljóta að vekja athygli. Skráb atvinnuleysi þar í
landi er nú 10,6% af mannafla móti um það bil
5% hér. Þetta hlýtur að leiða til spurningarinnar
hvort atvinnuleysistölurnar séu raunhæfar. í
Noregi er atvinnuleysi árið 1994 5,5% og er
áætlað 4,9% 1995. Þó er ljóst að þar er þensla og
spurn eftir nýju vinnuafli, enda var hagvöxtur
þar 5,14% árið 1994 og 4,4% í Danmörku þrátt
fyrir 10,6% atvinnuleysi. Hagvöxtur virbist því
ekki hafa leitt til minnkandi atvinnuleysis í
þessum löndum, a.m.k. ekki á pappírunum.
Þegar tölur um fólksflutninga til Norðurland-
anna eru skoðaðar fyrstu sex mánuði ársins
kemur í ljós að brottfluttir umfram aðflutta eru
1141 á móti 2457 í fyrra. Tölur sýna því ekki
neinn sérstakan landflótta nú, en eigi að síður
ber að taka þá umræðu sem nú er um flótta fólks
úr landi alvarlega og draga fram ástandið eins og
það er í raun. Það er engin ástæða til að missa
trúna á landinu. Þrátt fyrir ýmsa erfiðleika eig-
um við íslendingar mikla framtíðarmöguleika á
landi.
Hin góðu tíbindi
Veðrið hefur ekki aldeildis leikið
við fólk á suðvesturhorninu síð-
ustu viku. Himinninn hefur
verið þrunginn með vindaskýj-
um, grár og þungbúinn, og
steypiregn hefur komið upp á
hvern dag sem guö gefur. Á
sama tíma og þetta gerist berast
fregnir af sól og blíðu fyrir norð-
an og austan. Allt hefur þetta
farið í skapið á fólki, ekki síst
þeim sem sitja í skrifborösstól-
um sínum og horfa á dimmviðr-
ið úti fyrir og regnið hamast á
glugganum.
Verri en veðrið
Hins vegar er eitt fyrirbrigði
sem skrifstofumenn þurfa aö
handfjatla en það er símaskráin
sem út kemur á hverju ári. Út-
gáfa þessi er sú viðamesta hér á
landi og er Póstur og sími
stærsta forlagið. Símaskráin sem
kom út í vor er með þeim
ósköpum gerð aö hún er upp-
spretta meiri skapvonsku en
veörið og er þá mikið sagt. Hún
skiptist í almenna skrá og við-
skiptaskrá og er svo snilldarlega
úr garði gerð ab sé til dæmis
flett upp á fyrirtæki í almennu
skránni finnst nafn þess á sín-
um staö í stafrófsröðinni og allt
finnst nema símanúmerið, en
prentað er með breyttu letri að
fara í næstu bók. Garri hefur
ekki haft nennu til að rannsaka
hin fínni blæbrigði þessara bók-
mennta, hvernig stemdur á því
að sum þjónustufyrirtæki og
stofnanir eru í atvinnuskránni,
en önnur í almennu skránni.
Tölva tekur ráðin
Nu berast hins vegar þær
gleðifregnir aö næsta símaskrá
muni veða með gamla laginu og
anda þá örugglega margir léttar.
GARRI
Hins vegar er það hulin ráðgáta
hvað rak þá hjá Pósti og síma til
þess að fara út í þessa tilrauna-
starfsemi með hina stórmerku
bók sem út kemur hjá stofnun-
inni. Þær skýringar hafa heyrst
að tölvuforrit hafi brugðist og
því fór sem fór.
Nú eru tölvur merkilegt fyrir-
brigði. Hins vegar hélt Garri í
einfeldni sinni að þær gerðu ab-
eins það sem þeim er fyrir lagt
meb forritum sem mannsheil-
inn vinnur. Það getur svo sem
vel verið að tölva Pósts og síma
sé svo fullkomin að hún sé farin
að taka af þeim ráðin.
Garri vill ráðleggja útgefend-
um símaskrárinnar aö vera jafn
tortryggnir á tæknina og skrif-
stofumaðurinn sem fékk sam-
lagningarvél í hendur eftir að
hafa lagt saman í huganum
langár talnaraðir. Hann notaði
vélina en lagði jafnframt saman
á gamla mátann. Ef ekki
stemmdi heyrðist hann tauta
fyrir munni sér: „Nú, kemur
hún með það vitlaust enn."
Ef hin afspyrnuvitlausa síma-
skrá er tölvuforritum að kenna
og þau hafa komið með hana
vitlausa er best að henda þeim
forritum og nota þau gömlu.
„Samt yar hún grá7/
Mestu máli skiptir hinsvegar
að von er á gömlu símaskránni
næst og hafi forráðamenn Pósts
og síma þökk fyrir að taka söns-
um. Nóg er nú til að ergja menn
þótt þeir sem þurfi að leita ab
símanúmeri verði ekki alltaf óð-
ir áður en því verki er lokið.
Garri er þess fullviss að útkoma
annarrar viðlíka símaskrár hefði
aukið mjög kostnað í heilbrigð-
iskerfinu með því stressi sem
hún veldur.
Það er hins vegar ágætur eig-
inleiki ab vera þrjóskur og hann
hefur póst- og símamálastjóri.
Hann kom í fréttirnar og sagði
það sína sannfæringu að þab
væri mikill missir að þessari
símaskrá fyrir símnotendur, en
eigi að síður mundi nú verða
breytt í gamla horfið. Garri
Barnapössun einkavædd
Háleitasta kosningaloforð R-list-
ans var að reisa leikskólana úr
rústum íhaldsmennskunar og
fullnægja allri þörf fyrir opin-
bera barnapössun í Reykjavík.
Mikið var byggt og mikið vígt af
leikskólum þar til hagræðingin
tók í taumana og geta yfirvöldin
nú hvergi nærri annað eftir-
spurn dagvistunar, sem er brýn-
asta hagsmunamál borgarbúa
og hlýtur að hafa algjöran for-
gang.
En meirihlutinn svíkur ekki
kosningaloforð og nú er séð fyr-
ir nægri dagvistun með einu
pennastriki. Drræöin eru sótt til
Hreins Loftssonar og þeirra fé-
laga, því nú á að einkavæða
dagvistunina.
Borgarráð hefur ákveðið að
greiða niður dagvistun barna í
einkaleikskólum og það, sem
kallað er á emb-
ættismanna-
máli, foreldra-
reknir einkaskól-
ar. Borgarstjór-
inn lét svo um
mælt að niður-
greiðslur og
einkavæðingin
spöruðu mikinn
stofnkostnað.
Þar meb er sýnt
fram á að einka-
reksturinn er
hagkvæmur þótt
honum sé varpað yfir á herðar
skattborgaranna.
Þarna er fagurt dæmi um ís-
lenska hagræðingu þar sem hið
opinbera hagnast á einkarekstri
og einkareksturinn byggist á
framlögum frá því opinbera.
Einkavæöingarhug-
myndir Davíös
Þarna er borgarkapítaiisminn
í sinni hugþekkustu mynd og er
minnihlutinn væntanlega
ánægður meb ab meirihlutinn
skuli vera farinn að dusta rykið
af gömlum íhaldsúrræðum. En
svona er til dæmis einkaskólinn
hinu megin við Tjörnina rek-
inn, sem marxistum þótti vera
ógn mikil við menntakerfið og
jafnréttiö á sínum tíma.
Þegar R-listinn er farinn ab
feta slóð íhaldsins aftur á bak og
einkavæða barnauppeldib kem-
ur aö þeim áfanga, sem illu
heilli var aldrei farinn. En það
var þegar Davíð, þáverandi
hæstráðandi til lands og úti í
Tjörn, datt það snjallræði í hug
að létta á dagvistuninni meb því
að borga mæðrum laun fyrir að
gæta barna sinna á eigin heimil-
um. Hugmyndin var sú að gera
genetískar mæöur líka að dag-
mæðrum og setja þær á launa-
skrá borgarinnar.
Reiknað var út að konur sem
áttu tvö börn eða fleiri á dag-
vistunaraldri gætu haft dágóðar
Á víbavangi
tekjur fyrir ab passa krakkana
sína og ab jafnframt myndu op-
inber útgjöld lækka verulega.
Ekki gallalaust
Þessar hugmyndir Davíðs
Oddssonar féllu í grýtta jörð og
þótti hann sýna lítinn skilning
á þörfum barna og að þarna
væri karlrembunni rétt lýst. Þá
bakkaði borgarstjórinn þáver-
andi og bauð að feður gætu líka
gengið í hlutverk dagmæðra og
fengiö kaup fyrir.
En þá var búiö aö klúðra öllu
málinu, því það var aldrei mein-
ingin með kynjastríðinu að for-
eldrar pössuðu eigin börn á eig-
in heimilum. Hins vegar brýtur
það hvergi í bága við jafnréttis-
baráttuna að konur sem karlar
passi annarra manna börn í öðr-
um húsum. Þetta skildi Davíð
ekki þegar hann í barnalegu sak-
leysi sínu viðrabi hugmyndina
um að foreldrar færu að annast
um börn sín.
En það er nú svo margt sem
hann Davíö skilur ekki svo sem
samtök sjálfstæðiskvenna og og
stefnu Jóns Baldvins í Evrópu-
málum. Það er með herkjum að
hann skilji landbúnaðarstefnu
Egils á Seljavöllum.
Vafalítið verður framhald á
hagræðingu meirihluta borgar-
stjórnar, enda kvab ekki veita af
að rétta við hallann á borgar-
sjóði, og hlýtur meiri einkavæð-
ing umönnunar barna að vera
álitlegur kostur og spara stórfé.
En þegar niðurgreiðslurnar
duga ekki lengur
til að efla einka-
væðingu í barna-
pössun er næsta
skref að fara í
hugmynda-
smiðju Davíðs og
borga foreldrum
kaup fyrir um-
önnun barna
sinna frá kl. níu
til fimm.
Sú tilhögun
gæti líka orðið til
að slá á atvinnu-
leysib, sem er helsta böl stjórn-
málamanna um þessar mundir.
Það er einkum vegna þess aö
þeir finna engin ráð til að
tryggja Atvinnuleysistrygginga-
sjóbum framlög.
Opinber framlög til einka-
rekstrar eru nú líka orðin viður-
kennd pólitík R-listans og næsta
skrefið er að gera hverja barna-
fjölskyldu að einkafyrirtæki,
sem gerist verktaki hjá borginni
og annast eigin krakka á kaupi
frá því opinbera.
Þá verða margar flugur slegn-
ar í einu höggi, en gallinn er ab-
allega sá að ofboöslega dýru og
fínu heimilin gætu öðlast til-