Tíminn - 25.08.1995, Blaðsíða 6

6
WtWlWM
Föstudagur 25. ágúst 1995
Heimilislaus flotkví Ormars og Víglundar í Hafnarfjaröarhöfn.
Tímamynd CS.
Bjartsýnismenn í skipasmíöaiönaöi segja iöngreinina hafa liöiö fyrir
afskipti ríkisins:
Fyrirtæki rekin
út á ríkisstyrki
Gríöarleg fjárfesting á sér stab í ís-
lenskum skipasmíbaiðnabi um
þessar mundir. Þrátt fyrir mikla
umræbu um vanda skipasmíba-
ibnabarins á þessu og síbasta ári
er unnib ab því á ab minnsta
kosti fjórum stöbum á landinu ab
koma upp abstöbu til ab gera vib
stærri skip en unnt hefur verib
hingab til hér á landi. Þeir sem
standa ab fjárfestingunum eru
bjartsýnir á framtíb ibngreinar-
innar en segja afskipti ríkisins
hafa verib óþörf og ekki gert ann-
ab en skaba.
Á síbasta ári var mikið rætt um
vanda skipasmíöaiðnaðarins. Ríkis-
stjórnin úthlutaði þá alls 60 millj-
ónum til iðnaðarins og styrkjum
hefur einnig verið úthlutað á þessu
ári. Frá og með næstu áramótum
verður slíkt óheimilt samkvæmt
reglum ESB.
Þrátt fyrir að iðngreinin hafi
þurft á ríkisstyrkjum að halda til
að lifa af, eftir því sem sagt er, hefur
gríðarleg fjárfesting átt sér stað í
iðngreininni á þessu ári. Akureyrar-
bær festi kaup á flotkví fyrr á þessu
ári og nýlega flutti hafnfirskt fyrir-
tæki aðra flotkví til landsins. Sam-
þykkt hefur verið stækkun á slipp
Stálsmiðjunnar í Reykjavíkurhöfn
og fyrirtæki í Garðabæ vinnur að
endurbótum á slipp þar sem hægt
verður að gera við jafn stór skip. Þá
er rætt um kaup á flotkvíum bæði á
Austur- og Vesturlandi. Ljóst er þau
verkefni sem þegar eru í gangi eru
fjárfestingar upp á hundruö millj-
óna.
Eigandi flotkvíar:
Engir ríkisstyrkir
þegnir
Eiríkur Ormur Víglundsson,
eigandi Vélsmiðju Odds og Víg-
lundar sem á flotkvína í Hafnar-
firði, segist þrátt fyrir þetta vera
bjartsýnn á framtíð iðnaðarins.
Hann segist þegar hafa fleiri en eitt
verkefni fyrir flotkvína sem dugi í
einn til tvo mánuði.
„Það hafa fyrirtæki lagt upp laup-
ana í þessari iðngrein eins og öllum
öðrum. Það eru að mínu mati fyrir-
tæki sem hafa ekki getað aðlagað sig
og eru rekin með mikilli yfirbygg-
ingu. Fyrirtæki sem hafa hlotið rík-
isstyrki er gjarnan svipað ástatt um
og þau eru jafnvel rekin út á þaö að
fá styrki. Fyrirtæki mitt hefur verið
starfrækt í 23 ár og aldrei þurft á
styrkjum að halda."
Normi í Garðabæ:
Ottast ekki sam-
keppnina
Hjá fyrirtækinu Norma í Garða-
bæ er verið að gera upp slipp sem
keyptur var hálfsmíðaður og vonast
er til að unnt verði að taka í notkun
á næstu árum. Sævar Svavarsson,
eigandi fyrirtækisins, segist ekki ótt-
ast samkeppnina við Eirík Orm,
komi hann slippnum í gagnið.
„Samkeppni við þá er hið besta
mál, því þeir fjármagna þetta sjálfir
og verða að standa og falla með því.
Það er verra ef Reykjavíkurhöfn ætl-
ar að nota skattpeninga til að
stækka slipp Stálsmiðjunnar. Það
eru einmitt afskipti ríkisins sem
Sighvatur Björgvinsson óttast afleiöingar mikillar
fjárfestingar í skipasmíöaiönaöi:
Ber keim af
nýju loödýra-
ævintýri
„Þab var gerb athugun á því í ibn-
abarrábuneytinu á sínum tíma
hvab hugsanlegur rekstur einnar
flotkvíar gæti skilab upp í fjár-
magnskostnab. Þab voru mjög
óverulegar upphæbir jafnvel þótt
bjartsýnustu áætlunuum væri
fylgt og langt frá því ab geta stab-
ib undir þeirri miklu fjárfestingu
sem fylgir kaupum á einni svona
kví, hvab þá fleirum."
Sighvatur Björgvinsson, alþingis-
mabur og fyrrverandi iðnaðarráð-
herra óttast að þær fjárfestingar sem
hafa átt sér stað í skipasmíðaibnaði
á þessu ári og eru til tals á næstunni
skapi erfiðleika á ný í iðngreininni.
Hann segir þetta bera keim af nýju
loðdýra- eba fiskeldisævintýri.
Við athugunina sem Sighvatur
lýsir hér aö ofan var reiknað með að
kvíin væri starfrækt í 150 vinnu-
daga á ári en til að ná því þurfa
menn á öllum tilfallandi viðgerðar-
verkefnum ab halda að mati Sig-
hvats.
„Mér líst ekkert á þetta. Þab eru
gríðarlegar fjárfestingar sem hér er
um aö ræða og ég veit ekki um
neina menn sem eru það efnaöir á
íslandi í dag að þeir geti staðið und-
ir svona fjárfestingum án þess að fá
miklar tekjur til að greiða hana nið-
ur. Ég vil taka það fram ab það var
ósk iðnaðarins sjálfs ab á meðan
hann væri að ná sér upp væri reynt
hafa skaðað ibngreinina. Þaö hafa
átt sér stað pólitískar úthlutanir á
peningum og verkefnum sem þýðir
ab óhæfum stjórnendum hefur ver-
ið haldib inni í fyrirtækjum og illa
rekin fyrirtæki verið látin halda
velli. Með sama hætti hafa vel rekin
fyrirtæki verið sett á hausinn."
✓
Islensk verkefni fyrir
4 milljarða í Póllandi
íslensk skip hafa gjarnan verið
send til vibgerða erlendis, sérstak-
lega til Póllands þar sem launa-
kostnabur er lágur og verðið lægra
Sighvatur Björgvinsson.
ab koma í veg fyrir frekari fjárfest-
ingar í iðngreininni. Það var sam-
þykkt í ríkisstjórninni á sínum tíma
en þegar hafnarlögum var breytt
var ákveðið að styrkja gerð mann-
virkja af þessu tagi úr ríkissjóði.
Samgönguráðherra ákvað að viður-
kenna þetta sem styrkhæft mann-
virki, þegar á það reyndi á Akureyri
og þar með var búið að brjóta ísinn.
Aörir koma á eftir og vilja fá sömu
fyrirgreiðslu. Nú eru menn að ræða
um þrjár og jafnvel fjórar skipakvíar
og mér líst ekkert á þetta, sérstak-
lega af því að iðnaöurinn var farinn
að ná sér upp eftir erfið ár."
en íslensk fyrirtæki geta boðib. Ei-
ríkur Ormur telur að nú sé unnið að
verkefnum fyrir íslenskar útgerðir
fyrir um 4 milljarba í Póllandi. Ei-
ríkur Ormur og Sævar segjast báðir
sjá fram á að samkeppnísstaöa ís-
lenskra fyrirtækja gagnvart Pólverj-
um muni lagast á næstu árum.
„Verðbólgan í Póllandi er 150-
200% á ári. Verðið þar er á fullri leib
upp og það er okkar skoðun að eftir
tvö ár verði það út af markabnum
hér. Þótt við náum aðeins 10% af
þessum fjórum milljörðum eru það
400 milljónir og ég væri mjög sáttur
við þab," segir Eiríkur Ormur. ■
Hvaö veröur um einkaskólana þann I. ágúst 1996?
Borgin tekur við þeim fái hún fé til rekstrarins
í Ijósi þess ab grunnskólinn
flyst yfir til sveitarfélaga þann
1. ágúst 1996 sagbist Jón Karls-
son, skólastjóri Suburhlíbar-
skóla, í vibtali vib Tímann fyrir
nokkru, uggandi um framtíb
einkaskóla á höfubborgarsvæb-
inu vegna þess ab þar meb
myndi rekstrarstyrkur ríkisins
falla nibur.
Tíminn haföi því samband við
Sigrúnu Magnúsdóttur, borgar-
fulltrúa R- listans, sem á sæti í
skólamálanefnd og innti hana eft-
ir því hvað yrði um einkaskólana
viö flutninginn til sveitarfélag-
anna. „Það verður engin breyting
á þeim." Aöspurð um það hvort
Reykjavíkurborg muni halda
áfram ab styrkja einkaskólana á
sama hátt og ríkið hefur gert
hingað til sagði hún þab vera um-
ræðu sem þurfi ab fara fram milli
sveitarfélaga almennt og ríkisins.
„Ríkib hefur þurft að borga kenn-
aralaun hjá þessum einkaskólum
Sigrún Magnús-
dóttir segir ab í
raun sé engin þörf
á einkaskólum.
og það þarf
bara að kostn-
aðarmeta hvað
veröur gert þeg-
ar skólakerfið
flyst yfir til
sveitarfélaga."
Sigrún segir þaö
fyrst og fremst
skyldu borgar-
innar ab reka
hið almenna
grunnskóla-
kerfi. „En fáum við það fé sem rík-
ið hefur sett í þessa einkaskóla þá
erum við tilbúin til aö taka við
þeim."
Sigrún vildi taka fram að ekki
væri rétt, sem fram kom í viðtali
Tímans við Jón Karlsson, að styrk-
ir borgarinnar til einkaskólanna
væru handahófskenndir. Ákveðib
hefði veriö aö láta sama yfir alla
einkaskóla ganga og miðab hefði
verib við að styrkja skólana um
25% af þeim kostnabi sem hlýst af
Einkaskólinn í gamla Mibbcejarskólanum í Reykjavík, nokkurra ára gamall.
rekstri hvers nemanda. Ástæban
fyrir því að styrkurinn til Suður-
hlíðarskóla hefði lækkað aö þessu
sinni væri að þar væru nemendur
úr öörum sveitarfélögum sem
Reykjavíkurborg bæri ekki að
styrkja.
En Sigrún bendir á að „ef fólk
velur ab stofna einkaskóla þá er
það á þeirra ábyrgð. Við þurfum
ekkert á einkaskólum að halda."
Getur fjölbreytileg menntun
rúmast innan almenna skólakerf-
isins?
Fram kom í samtali Tímans við
Jón Karlsson fyrir stuttu að hann
teldi þaö ágætan kost ef einkaskól-
ar líkt og Suðurhlíðarskóli gætu
rúmast innan almenna skólakerf-
isins að því tilskildu aö þeir fengju
ab halda sinni stefnu í kennslu-
málum.
Sigrún var spurö ab því hvort
hún teldi aö foreldrar ættu að eiga
valkost um skóla sem byggöu á
mismunandi kennslustefnu innan
almenna skólakerfisins án þess að
borga skólagjöld. Og þar með
hvort ekki væri hægt, með ein-
hverjum hætti, að koma einka-
skólunum fyrir innan almenna
grunnskólakerfisins þannig að
fjölbreytileg menntun væri raun-
verulegur valkostur á grunnskóla-
stigi. „Ég vil hafa valkosti innan
hins almenna skólakerfis." Hún
segir ab það geti komið fram í því
aö einhverjir skólar legðu t.d.
meiri áherslu á verkmenntun, aör-
ir á eðlisfræöi o.s.frv. „Fólk gæti þá
kannski valið sér búsetu í hverfum
eftir því. En ég sé ekki ab ég beri
ábyrgð á einkaskólum. Það er val
foreldra ab setja börn sín í einka-
skóla og þá borga þau skólagjöld
þar. En ég er tilbúin til að gera
skólakerfið sjálft sveigjanlegra og
fullkomnara." ■