Tíminn - 20.10.1995, Blaðsíða 6

6

Föstudagur 20. október 1995
Umhverfismál eru meöal þess sem veröur rœtt á samgönguráöstefnu SSH:
Brýnt aö draga úr
notkun einkabílsins
Umhverfisáhrif umfer&ar er
me&al þess sem rætt veröur á
samgöngurá&stefnu Samtaka
sveitarféiaga á höfu&borgar-
svæ&inu nk. föstudag. Þar ver&-
ur me&al annars rætt um hvern-
ig draga megi úr notkun bíla í
borgum og þar me& stu&la a&
auknum gæöum umhverfisins,
færri slysum og minni orku-
notkun.
Umfjöllunarefni ráðstefnunnar
ver&a einkum þrjú. Framkvæmdir
og uppbygging umferðarmann-
virkja verða á dagskránni fyrir há-
degi en síbar um daginn verður
rætt um þátt almenningssam-
gangna á höfuðborgarsvæöinu og
um umhverfismál og frágang.
Ingibjörg R. Gu&laugsdóttir, yf-
irskipulagsfræöingur hjá Borgar-
skipulagi Reykjavíkur, flytur er-
indi á ráðstefnunni sem hún
nefnir „Nýjar aöferöir í sam-
göngumálum: „Car free Cities",
tilraunir með breytt fyrirkomu-
lag/nýjan hugsunarhátt."
I erindinu mun Ingibjörg
kynna samtökin „Car free Cities
Club" — (samtök borga án bíla).
Samtökin voru stofnuð í mars á
síðasta ári og var Reykjavík meöal
þeirra borga sem stóöu aö stofnun
þeirra.
Samtökin vilja beita sér fyrir því
aö draga úr bílaumferð í borgum.
Aukin umferö er vaxandi vanda-
mál í borgum þar sem henni
fylgja fleiri umferöarslys og meiri
mengun. Einnig er víða erfitt, sér-
staklega í eldri hverfum, aö skapa
svigrúm fyrir bílinn án þess að
umhverfi og sérkenni borgarinnar
spillist. Menn vilja því „hætta að
láta borgina ablagast bílnum en
þess í staö láta bílinn aðlagast
borginni".
Innan samtakanna er viður-
kennt að ekki sé nóg að hefta um-
ferb einkabílsins heldur þurfi um
leið aðrar samstilltar aögerðir til
að bæta aðra ferðamáta. Þar er t.d.
átt vib almenningssamgöngur og
aðgengi gangandi og hjólandi
vegfarenda.
-GBK
Hugmynd ungs uppfinningamanns veröur aö framleiösluvöru:
Ruslakarfa fyrir körfuboltafrík
Ruslakarfa er ekki sama og ru-
slakarfa. Hjá fyrirtækinu Barna-
smiöju er hafin framleiösla á ru-
slakörfu sem er hönnuö eftir
hugmynd Sveins Freys Sævars-
sonar, uppfinningamanns og
nemanda í Foldaskóla í Reykja-
vík. Ruslakarfan á aö hvetja
börn til a& Iosa sig viö rusl á
réttan staö.
Sveinn Freyr Sævarsson sendi
hugmynd sína aö ruslakörfu i Ný-
sköpunarkeppni grunnskólanem-
enda. Hugmynd hans var ásamt
nokkrum öðrum kynnt eigendum
Barnasmiðjunnar með fyrrgreind-
um árangri.
Sveinn Freyr fékk hugmynd að
ruslakörfunni í skólanum. Þar
hafði hann veitt því athygli að í
staö þess að ganga ab ruslakörfun-
um og losa sig þannig við rusl,
stóbu krakkarnir gjarnan álengdar
og köstuðu ruslinu eins og körfu-
bolta í körfu. Hugmynd Sveins
Freys tók mið af þessu og var hún
upphaflega ruslakarfa með körfu-
boltakörfu fyrir ofan.
Smíbuð var frumgerð eftir
teikningu Sveins Freys en hún
reyndist hafa þann gaíla að ruslið
vildi lenda í kringum körfuna
jafnt og ofan í henni. Með styrk
frá Samtökum iðnaðarins var Sig-
ríöur Heimisdóttir hönnuður
fengin að verkefninu og á hún
heiöurinn ab þeirri lausn sem af-
hjúpuð var meö viðhöfn í Barna-
smiðjunni í gær. •
í útfærslu Sigríðar er ruslakarfan
í líki körfuboltamanns sem situr á
hækjum sér (hægt er aö fá fleiri
fígúrur). Á honum miðjum er
stórt gat eða lúga og inn um það
er ruslinu hent. Bak við gatið er
ruslakarfan sjálf staðsett.
Sveinn Freyr afhjúpaöi ruslak-
örfuna sjálfur. Hann sagðist
ánægður með útlit hennar og tók
léttilega skot á hana fyrir við-
stadda.
Ætlunin að bjóða skólum og
leikskólum ruslakörfuna til kaups
ásamt öðrum stöðum þar sem
börn eru.
-GBK
IIIIIIIIIIIIIII
# # é #
Ásgeir Gubmundsson, forseti ICEM.
Forstjóri Námsgagna-
stofnunar:
Endurkjörinn
forseti ICEM
Ásgeir Gu&mundsson, forstjóri
Námsgagnastofnunar, hefur veriö
endurkjörinn forseti aiþjóöasam-
takanna ICEM — Intemational
Council for Educational Media —
til næstu tveggja ára.
ICEM eru alþjóðleg samtök sem
vinna aðjrví að efla kennslutækni í
skólum. I samtökunum eru um 30
þjóöir og hefur Námsgagnastofnun-
in verið aðili að þeim fyrir íslands
hönd frá upphafi. Auk hennar eru
14 íslenskir aðilar félagar í ICEM.
Ásgeir Guðmundsson var kjörinn
forseti samtakanna árið 1993 til
tveggja ára. Síðan hefur verið unniö
að gagngerum breytingum á lögum
og starfsháttum samtakanna, sem
ganga einkum í þá átt að gefa fleiri
aöilum kost á að taka virkan þátt í
starfi þeirra. Ásgeir var endurkjör-
inn forseti samtakanna á aðalfundi
þeirra í Mainz í Þýskalandi 13.
október sl. -GBK
andi mynd, er húsið mjög fallega upp-
gert. Ekki verbur heldur neinn fyrir von-
brigðum þegar inn er komib, þar er allt
uppgert og mjög smekklegt. Gamli stíll-
inn látinn halda sér eins og viö varð
komið. Á efri hæö eru þrjár samliggj-
andi stofur, eldhús og baö. Á neöri hæð
fjögur herbergi og hol. Séríbúö er í kjall-
ara, tvö herbergi og eldhús. Þab
skemmtilegasta viö þá íbúö er eldhúsiö,
sem er meö sínum upprunalegu eldhús-
innréttingum sem hafa veriö unnar upp
af mikilli natni. Garöurinn viö húsiö er
lítill, en mjög smekklega skipulagöur.
Fyrir nokkrum árum byggöu þau hjónin
snotra garðstofu í norövesturhorni
garösins á þeim bletti sem skúr Eyjólfs
stóö.
Vatnsstígur 9 er hús meö sál og blær
liöinna tíma umvefur húsiö. Ekki er
laust viö aö stundum hafi sú hugsun
læöst aö íbúunum aö þeir væru ekki ein-
ir í húsinu. Þess varö vart um tíma, þeg-
ar umferö var hljóönuð og kyrrö var
komin á, aö hljóö heyröist úr næsta her-
bergi, sem líktist því helst aö skúffa væri
dregin til í dragkistu. Stundum heyröist
fótatak sem ekki var hægt aö rekja til
umgangs íbúa hússins. En hvaö sem
þetta var, er þaö löngu hljóönaö.
Þessu fylgdi einungis gott, sögöu þeir
sem heyröu og fannst þetta miklu frem-
ur vera þægilegt en óþægilegt. Einungis
gott að vita að fylgst væri meö húsinu
og íbúum þess.
Óvenju fagurt útsýni er frá efri hæö
hússins og sést Sólfariö, skúlptúr sem
reistur var sjávarmegin viö Sæbrautina
og snýr stafni út á sundin. Engey og
Viöey blasa viö og í baksýn Esjan,
Skarösheiöi og Akrafjall.
Vatnsstígur 9
Vatnsstígur er gata í Skuggahverfi sem
liggur frá Laugavegi niður á Skúlagötu.
Gatan er fremur fjölfarin, ólíkt Veg-
húsastígnum, götunni sem liggur aö
henni og er næst Hverfisgötu. Á horn-
inu þar sem Veghúsastígur og Vatnsstíg-
ur mætast er húsiö sem sagt verður frá
hér á eftir.
Árið 1903 í september selur skipta-
ráöandinn, fyrir hönd dánarbús Bjarna
Bjarnasonar, býliö Grjóthús. Þá kaupir
býliö Árni Halldórsson. Árni selur síöan
helming eignarinnar þann 20. nóvem-
ber sama ár, Gunnlaugi Ólafssyni. Eign-
inni var ekki skipt og verður hún sam-
eign þeirra um tíma. Sama ár fá þeir
leyfi til aö reisa hús á Grjóthúsalóö aö
stærö 11x12 álnir, sem í dag er Vatns-
stígur 9.
Lýsing á húsinu, sem þeir byggja áriö
1904, fer hér á eftir og er tekin uppúr
brunavirðingum (brunabótamati) frá
sama ári. Þar er sagt aö Árni Halldórsson
og Gunnlaugur Olafsson hafi byggt á
lóðinni viö Vatnsstíg einlyft hús meö
risi. Húsiö byggt úr bindingi, klætt aö
utan meö 1" plægöum borðum, pappa,
listum og járni þar yfir og meö járnþaki.
Innan á bindingi pappi og listar. Kjallari
er undir öllu húsinu, 3 álnir á hæö, en
ekki byrjaö aö inn-
rétta hann. Á hæö-
inni 4 íbúðarher-
bergi og 2 eldhús,
2 fastir skápar. Þar
er allt þiljaö og
herbergin meö pappa á veggjum, en
striga og pappa í lofti, allt málaö. Tvær
eldavélar voru í húsinu og tveir ofnar. í
risi geymsla. Inngangur er að vestan-
veröu í viöbyggingu jafn hárri húsinu.
Árni Halldórsson selur síðan Jónasi
Páli Árnasyni sinn hluta eignarinnar ár-
iö 1905. Á næstu árum á eftir er tvíbýli í
húsinu. Jónas Páll Árnason selur hluta
af lóö sinni í júlí 1915 Gunnari Ólafs-
syni, sem sama ár byggir steinhús á lóö-
HUSIN
FREYJA
arpartinum Vatnsstíg 9
a.
Sonur Gunnlaugs
Ólafssonar, Eyjólfur,
fær leyfi til að byggja
ofan á Vatnsstíg 9 árið
1927. Eyjólfur og kona
hans Guðrún búa þar
ásamt afkomendum
sínum og er um tíma
þríbýli í húsinu. Úti á
lóðinni var lengi skúr-
bygging eða hjallur,
sem Eyjólfur eyddi
mörgum stundum í viö
aö berja haröfisk.
Þegar Veghúsastígur
var breikkaður á árun-
um 1927 til 1930 varö .
Jónas Páll Árnason að
láta spildu úr ióð sinni
undir götuna. Þá mun
einhver skipting hafa
veriö komin á lóöina,
en eins líklegt að þaö
hafi einungis verið
munnlegur samningur á milli eigenda.
Jónas Páll Árnason og kona hans,
Franziska Karolína Sigurjónsdóttir,
bjuggu í húsinu til æviloka. Árið 1974
kaupir Árni sonur
Jónasar Páls þann
hluta eignarinnar
sem faöir hans
átti, en áöur' haföi
Árni fest kaup á
efri hæöinni. Móöir Árna, sem þá var
oröin ekkja, bjó hjá syni sínum og
tengdadóttur, Aðalbjörgu Ágústsdóttur.
Áriö 1980 kaupa þau hjónin þann hluta
neöri hæöarinnar, sem ekki var falur áö-
ur, og þá er Vatnsstígur 9 allur orðinn
eign þeirra hjóna.
Þau hófust handa viö aö gera húsiö
upp og áriö 1983 var húsiö tekiö í gegn
aö utan og hiö upprunalega útlit látiö
halda sér. Eins og sjá má af meðfylgj-
I BÆNUM
JÓNSDÓTTIR