Tíminn - 17.01.1996, Blaðsíða 4

4

Mi&vikudagur 17. janúar 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: |ón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoidarprentsmi&ja hf.
Mánaðaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Vandi stóru
sjúkrahúsanna
Umræður um vanda stóru sjúkrahúsanna á höf-
uðborgarsvæðjnu halda áfram nú eftir áramót-
in, og fréttir berast af að fyrirhugað sé að loka
deildum og segja upp fólki til þess að standast
markmið fjárlaga. Umræðan tekur á sig ýmsar
myndir og í Alþýðublaðinu í gær er fyrirsögn yf-
ir þvera forsíðu svohljóðandi: „Sjálfsagt þjóð-
hagslega hagkvæmast að nota gasklefa eins og
Hitler gerði." Þessi tilvitnun er höfð eftir stjórn-
armanni í samtökunum Geðhjálp.
Starfsemi sjúkrahúsanna í Reykjavík er mjög
umfangsmikil og er fjárlög eru skoöuð kemur í
ljós að til hennar renna um tæpir ll .milljarðar
króna. Framlög hafa farið vaxandi milli ára og er
svo enn. Hins vegar hefur verið fjárvöntun til
rekstrar spítalanna og fjárveitingar hafa ekki
nægt á undanförnum árum.
Þarna er um gríðarlega fjármuni að ræða, sem
nauðsynlegt er að nýtist sem allra best. Lokun
deilda er ávallt neyðarúrræði, þar sem það þýðir
að álag eykst einhvers staðar annars staðar og
fastur kostnaður er fyrir hendi.
Heilbrigðisrábherra hefur talað fyrir þeirri
stefnu að hvetja til samvinnu stóru sjúkrahús-
anna í því að ná fram fullri hagkvæmni í rekstri,
og er samstarfsnefnd starfandi að þessum mál-
um. Það er gríðarlega mikið í húfi að árangur ná-
ist, vegna þess að hér er um ákaflega mikilvæga
starfsemi að ræba í heilbrigðiskerfi landsmanna,
þar sem þessi sjúkrahús eru endastöðvar sem
framkvæma flóknustu og dýrustu meðferðirnar.
Þeir fjármunir, sem til þeirra eru lagðir, verða því
að nýtast sem best.
Ef litið er á þessar stofnanir, er um þvílíkan
stórrekstur að ræða ab þarna er í mörg horn að
líta. Sjúkrahúsin eru risafyrirtæki, hvernig sem á
málin er litið. Það hlýtur því að vera stöðugt
verkefni stjórnenda þeirra að vinna að sem
bestri nýtingu fjármuna 1 öllum greinum.
Umræða í blöðum með gífuryrðum um vonda
menn í stjórnkerfinu skilar engu jákvæbu inn í
heilbrigðiskerfið. Þessi mál eru vibkvæm, um-
fangsmikil, flókin, vekja siöferðilegar spurning-
ar og kosta mikla fjármuni. Það er skylda allra
þeirra, sem koma nálægt þeim, að vinna af ein-
lægni að því verkefni að nýta fjármuni sem best
fyrir þá sem þurfa á þjónustu sjúkrahúsanna að
halda. Því aðeins verður kerfinu haldib áfram
uppi á kostnað samfélagsins.
Ohugnanleg tillaga kemur fram
Alþýðublaðið birtir þá ótrúlegu frétt í gær, hafða eft-
ir Magnúsi nokkrum Þorgrímssyni, sálfræöingi og
stjórnarmanni í Geðhjálp, þar sem Magnús þessi
mælist til að
teknir verði upp
gasklefar að
hætti Hitlers í ís-
lensku heilbrigö-
iskerfi. Magnús
þessi er að fjalla
um þann sparn-
aö sem sjúkra-
húsin þurfa að
takast á við til að
stemma stigu við
útgjaldaaukn-
ingunni. Garri taldi í fyrstu að þessi stjórnarmaður,
sem raunar er fyrst og fremst aö fjalla um geðdeildir
sjúkrahúsanna, væri meö einhverja aulafyndni eða
þá að Alþýðublaðið hefði snúið út úr fyrir mannin-
um til þess aö geta notaö nafn Hitlers (sem er ein-
hver títtnefndasta persóna í því blaði ásamt Stalín) í
fyrirsögn.
Tillagan rökstudd
En svo virðist þó ekki vera. Alþýðublaðið hefur
orðrétt eftir stjórnarmanni Geðhjálpar: „Það er sjálf-
sagt þjóðhagslega hagkvæmast að
nota bara gasklefa eins og Hitler
gerði." Og síðar í fréttinni kemur ná-
kvæm útlegging á því hvað stjórnar-
maðurinn á við og hvernig hann sér fyrir sér þessa
þjóðhagslegu hagkvæmni, sem fylgir gasklefalausn-
inni sem hann leggur til að sé tekin upp. Haft er eft-
ir Magnúsi: „Lokanir á geðdeildum í fyrra voru mjög
slæmar. Mjög margir urðu veikir á þessu tímabili og
fólk var alltof oft útskrifað og snemma. Þetta þýðir
að fólk fær síður lækningu og hressist síður. Þaö þarf
þess vegna að leita sér lækninga aftur og því er ekki
um að ræða að þetta sé eitthvað þjóðhagslega hag-
kvæmt á nokkurn hátt. Þetta kostar bara meiri þjón-
ustu síðar."
Þannig rökstyöur þessi sálfræðingur tillögu sína
um að taka upp gasklefa að hætti Hitlers, sem vænt-
anlega myndu þá geta komiö í veg fyrir að kosta
þyrfti upp á
„meiri þjónustu
síðar".
Satt að segja er
þessi tillaga
Magnúsar Þor-
grímssonar afar
ógeðfelld og
ótrúlegt til þess
aö vita að maður
í forustu fyrir
merkilegum
samtökum eins
og Geðhjálp skuli leggja til svona nokkuö.
Er þetta sjónarmið krata?
Það vekur ekki síður athygli að Alþýðublaðið skuli
setja málið upp með þessum hætti, því oftast miða
uppslættir blaðsins að því að koma pólitískum skila-
boðum kratanna á framfæri. Því verður þó ekki trú-
að að óreyndu að þessi framsetning þýði að Alþýðu-
flokkurinn eða Alþýðublaðið ætli að gera þessar til-
lögur Magnúsar að sínum, jafnvel þó kratar séu van-
ir að kasta bombum inn í heilbrigðismálaumræð-
una. Þvert á móti hljóta menn að
gera ráð fyrir að sjálfstætt og óháð
fréttamat hafi ráðið þessum efnis-
tökum.
Heilbrigöismálin eru viðkvæmur málaflokkur og
mjög óvarlegt að koma með svo yfirgengilegar og
mannfjandsamlegar ofstækishugmyndir eins og
fram koma í viötali Alþýðublaðsins.
Því hljóta menn að spyrja hvort eðlilega sé að mál-
um staðið í faglegri stýringu þeirra málaflokka sem
óskað hefur verið eftir sparnaði í, s.s. í heilbrigðis-
málum, ef sjónarmiö sem það sem hér hefur verið
rætt um eru algeng meðal forustumanna fagfélaga.
Garri
MjlPLMÍIli
TVÖFAIXKI* 1. VINNINGU' I

GARRI
Flokkur dreginn á asnaeyrunum
Forsetaefni skjóta nú
upp kollinum hvert af
öðru og er mannvalið
mikið og glæsilegt.
Margir eru að gera upp
hug sinn og bíða liðs-
safnaöar. Brátt er von á
skoðanakönnunum og
upp úr því fara fram-
boðsmálin að taka á sig
sköpulag. Nokkrir út-
valdir sjá að þeir geta
haldið áfram og þeir
sem ekki komast í und-
anúrslit draga sig í hlé og hætta hvorki fé né frama
í vonlausa kosningabaráttu.
Einn fyrrverandi flokksforingi og þjóöarleiðtogi
er mættur til leiks, og þótt Steingrímur Her-
mannsson sé ekki kominn inn á sjálfan leikvöll-
inn, fremur en aðrir sem hyggjast reyna þar meb
sér, er hann manna ólíklegastur til að hopa þegar
ákvöröun er tekin.
Annar leiðtogi flokks og þjóðar talar eins og vé-
fréttin í Delfí um framboð sitt, og botnar enginn í
hvað maðurinn er ab fara, því öll eru svör hans í
þoku og mistri og enginn kann að túlka hvað í
þeim felst.
Allt í plati
Davíö Oddsson hvorki játar né neitar framboði
til Bessastaða, en hann var nefndur fyrstur allra
sem væntanlegt forsetaefni fyrir
mörgum mánuðum.
Hik Davíðs til að ákveða sig og
taka af skariö um hvort hann ætl-
ar til Bessastaða eða ekki er orðið erfitt vandamál í
Sjálfstæöisflokknum. Landsfundinum, sem halda
átti s.l. haust, var frestað fram undir vor og aftek-
ur flokksformaöur ekki að hann kunni að til-
kynna þar hvort hann sækist eftir húsbóndavaldi
á Bessastöbum, sem búið er að húsa upp fyrir
brábum milljarð.
Alvöruflokksmenn eru farnir að segja allt að því
upphátt ab ekki komi til greina að flokkurinn sé
dreginn á asnaeyrunum allt til landsfundar, sem
verður ekki haldinn fyrr en í apríl. Þá veröi oröiö
alltof seint að tilkynna afsögn og forsetaframboð.
Þá mun landsfundur standa frammi fyrir því ab
kjósa nýjan formann og stjórn, og slíkt krefst und-
irbúnings. Klíkur og hagsmunahópar innan
flokksins munu ekki láta bjóða sér aö standa allt í
einu frammi fyrir gjörbyltingu á toppi flokksins á
mibjum landsfundi.
Það er ekki eðli íhalds-
ins.
Davíð, flokksformað-
ur og forsætisráöherra,
verður því að fara aö
taka af skarið og til-
kynna framboð sitt til
forseta eða segja ab það
sé allt í plati og ab hann
hafi aldrei meint neitt
meb því að afneita því
ekki.
Bessastabir eba Valhöll?
Allir, sem hafa augastab á góbum kjörum og
flottum húsakynnum á Bessastöðum, geta dregið
að tilkynna framboð þar til frestur til þess arna er
útrunninn. Allir nema Davíð Oddsson. Hann get-
ur ekki dregiö von úr viti að láta flokk sinn vita
hvort hann ætlar að þjóna landslýð á Bessastöbum
eða Flokknum í Valhöll, eins og undanfarin ár.
Ekki er það aðeins Sjálfstæðisflokkurinn sem á
heimtingu á að vita hvort formaöurinn er að
draga sig út úr stjórnmálum eða ekki. Samstarfs-
flokknum í ríkisstjórn kemur líka við hvort í bí-
gerð sé að skipta um forsætisráöherra og hver
muni þá veita ríkisstjórninni forstöðu.
Varla mun Framsókn una því að bíða lands-
fundar Sjálfstæðisflokksins til að fá fréttir af því
hvort hafa eigi hausavíxl á ríkisstjórninni sam-
hliða því ab nýtt forystulið verði
kosið til ab leiöa íhaldið til sól-
bjartrar framtíöar. Hver tekur
vib sólgleraugum forsætisráð-
herra?
Friörik Sophusson lætur boð út ganga að hann
sé orbinn leiður á að vera vara- þetta og vara- hitt.
Því mun hann ekki sætta sig lengur vib að vera
varaskeifa næsta formanns. Verst að ekki skuli
vera til varaforsetaembætti hér á landi, því þar
mundi skattmann sóma sér öðrum betur.
Hér eru annars engin efni til ab tíunda vand-
ræðaganginn í Sjálfstæðisflokknum, enda ekki til
umræbu nema það sem snýr að formanninum og
öllum þeim vangaveltum sem hann veldur með
því að láta ekki uppi hug sinn um hvort hann lang-
ar meira til að vera forsætisráöherra eða forseti.
Ef hann heldur mikið lengur áfram að skemmta
sjálfum sér og láta flokk sinn og ríkisstjórnina
bíða í spenningi eftir ákvörðun, getur farið að
kárna gamaniö. OÓ
Á víbavangi