Tíminn - 17.07.1996, Blaðsíða 5
Mi&vikudagur 17. júlí 1996
wMfftftl
5
Álver á Keilisnesi
aftur á dagskrá
„Aftur er nú verið að fara yfir rába-
gerðir um álbræðslu á íslandi, sem
kosta mundi $ 1 milljarð og nyti
ódýrs rafmagns frá vatnsaflsvirkj-
unum, en þær voru lagðar á hill-
una snemma á tíunda áratugn-
um." Svo sagbi Financial Times frá
30. maí 1996 og enn: „Að álverinu
stæðu þrjú fyrirtæki í félagi — Al-
umax í Bandaríkjunum, Granges í
Svíþjób og Hoogovens í Hollandi
— en á fyrsta ársfjórbungi 1997 af-
ráða þau hvort þau ráðast í bygg-
ingu versins, að stjórnarformaður
Alumax, Allen Born, skýrði frá í
gær."
„í athugun er ab reisa álveriö í
tveimur áföngum. Á hinum fyrri
yrði reist ver, sem framleitt gæti
200.000 tonn af áli á ári og tæki til
starfa 2000-2002. Á hinum síöari
yrði annað upp sett, sem árlega
ynni líka 200.000 tonn, ári eða svo
síðar, eftir markabsstöbu. — Fram-
kvæmdin krefðist þátttöku ís-
lensku ríkisstjórnarinnar, því að
auka þyrfti vinnslugetu fallvatns
raforkuvera landsins."
„Eftir að Born hafði skýrt fjár-
festum og peningamarkaðsfræö-
ingum í London frá stöbu mála,
skýrði hann frá því, að kostur þessi
væri fyrirtæki sínu ekki aðeins álit-
legur vegna hins lága orkukostnað-
ar á íslandi, heldur yrði álið líka
unnið innan Evrópska efnahags-
svæðisins. — Nú er 6% tollur á áli,
innfluttu í Evrópubandalagið. Sem
stæði kæmist Alumax hjá því að
greiða þann toll. Það skipti á
málmum vib evrópsk fyrirtæki,
sem festa þyrftu kaup á áli í Banda-
ríkjunum, en óvíst væri hve lengi
því yrði fram haldið, því að við-
skipti bandaríska Alumax- hópsins
færu vaxandi í Evrópu."
„Á döfinni er þannig nýtt álver á
íslandi, aðeins sjö mánuðum eftir
að Alusuisse-Lonza, svissneski fyr-
irtækjahópurinn, tilkynnti aukn-
ingu afkastagetu álbræðslu sinnar
VIÐSKIPTI
þar um 62.000 tonn á ári, eða upp
í 162.000 tonn 1997. — Born tók
hins vegar fram, ab bygging álvers
á íslandi væri aðeins einn af mörg-
um kostum, sem Alumax ætti og í
athugun væru. Annar væri að tvö-
falda afköst Lauralco-versins í Que-
bec í Kanada, sem að öllu leyti væri
í eigu Alumax' og framleiddi
215.000 tonn af áli á ári. Raforku-
verið Quebec-Hydro, sem legði því
til rafmagn, hefði umfram vinnslu-
getu, þar eð horfið var frá fyrirhug-
aðri stækkun Alouette- álversins í
fyrra. Hoogovens er einn fimm eig-
enda þess, og sakir þessa hefur það
mikinn hug á framkvæmdum á ís-
landi, að Born sagbi."
„Boð hefðu Alumax líka borist
frá talsmönnum fyrir álver á undir-
búningsstigi í Austurlöndum nær
og Suður-Ameríku, sem sæktust
eftir verkþekkingu þess. Þau boð
yrðu líka athuguð, en auðsætt væri
að í þeim heimshluta væri pólitísk
og peningaleg áhætta meiri en í
Noröur- Ameríku."
„Born tók fram, að í íslensku ál-
veri, ef byggt yrði, mundi Alumax
eiga 40% og verða rekstraraðili
þess. Hoogovens og Gránges
mundu hvort um sig eiga 30%.
Neytt yrði væntanlega sömu tækni
og beitt er í Mt. Holy-álveri Alum-
ax í Bandaríkjunum, en inn i hana
voru felldir tækniþættir frá Alcoa
sem Alumax."
„Alumax er fimmti helsti fram-
leiðandi áls í heiminum. Það býst
viö, að álframleiðsla sín í ár svari
nær til árlegrar framleiðslugetu
sinnar, 671.000 tonna. Born sagöi,
að fyrirtækið kysi ab vera „aflögu-
fært" um ál. Um 60-70% fram-
leiðslu sinnar notar þab í eigin
verksmiðjum, en selur viðskipta-
vinum það, sem umfram er. — Eft-
irspurn eftir áli vex um a.m.k. 2% á
ári. Þannig er árlega þörf á nýrri
meðalstórri álbræðslu, aö Born
hafbi á orði. í ár héldust frambob
og eftirspurn áls í hendur, en hann
taldi horfur á, að eftirspurn eftir
því yrði umfram framboð 1997 eba
1998."
Siguröur Lárusson:
A6 loknum forsetakosningum
Nú nýlega hefur verið kjör-
inn nýr forseti íslands til
næstu fjögurra ára. Hann
var kjörinn með svo afgerandi
miklum meirihluta þjóbarinnar
að aðeins er eitt dæmi í sögu lýð-
veldisins um meiri atkvæðamun í
kosningum til embættis forseta
íslands, en það var þegar Kristján
Eldjárn var kosinn forseti sumar-
ið 1968.
Ég vil nota tækifærið til að óska
nýkjörnum forseta, Ólafi Ragnari
Grímssyni, hjartanlega til ham-
ingju með þetta mikla og vanda-
sama embætti sem þjóðin hefur
falið honum. Sjálfur er ég ekki í
neinum vafa um að hann muni
rækja þetta embætti meb miklum
sóma.
Eins og í fyrri kosningum til
forsetaembættisins skiptust
menn í fylkingar um frambjóð-
endur, eins og eðlilegt er. En þeg-
ar þjóðin hefur fellt sinn dóm og
úrslitin eru jafn ótvíræð og nú,
hlýt ég að vona að landsmenn all-
ir sem einn fylki sér að baki for-
VETTVANGUR
„Þessi heimboð, sem Vigdís
minntist á, hljóta að verða
kostuð afþeim sem standa
fyrir heimboðunum, svo að
hún þarf vœntanlega ekki að
bera neinn kostnað afþeim.
Enda vaeri slíkt afar óvenju-
legt. Þessvegna er þetta
frumhlaup forscetisráðherr-
ans alveg furðulegt."
seta sínum. Fyrstu dagana eftir úr-
slitin virtust sumir eiga erfitt með
að sætta sig við úrslitin. En von-
andi eru allir nú búnir að sætta
sig við orðinn hlut.
Nýja forsetans bíða vissulega
mörg vandasöm verkefni. Það er
mjög vandasamt verkefni að taka
við forsetaembættinu úr höndum
Vigdísar Finnbogadóttur, sem
hefur verið elskuð og dáð af nær
öllum landsmönnum. En ég vona
innilega að hann valdi því verk-
efni og er sannfærður um það. Ég
spái því að eftir fjögur ár verði
hann búinn að vinna sér traust
mikils meirihluta iandsmanna.
Þab kom strax fram hjá Vigdísi
eftir kosningarnar að hún þyrfti
ekki að kvíða því ab hún hefði
ekki nóg að gera næstu misserin.
Henni stæðu til boða mörg verk-
efni, til dæmis heimboö til út-
landa til fyrirlestrahalds og einnig
heimboð til erlendra þjóðhöfð-
ingja, ef ég hef ekki misskilið
fréttir í útvarpi og sjónvarpi.
En svo kom ein furðuleg frétt
frá forsætisráðuneytinu. Sagt var
að ríkisstjórnin hafi samþykkt að
veita Vigdísi einnar milljón króna
styrk á ári næstu árin til utan-
landsferða og landkynningar.
Ég get ekki skilið þetta á annan
veg en sem vantraustsyfirlýsingu
á nýkjörinn forseta af hálfu for-
sætisráöherrans. Fróblegt væri að
vita hvort þessi ákvörðun hefur
verið borin upp á fundi ríkis-
stjórnarinnar og hve margir ráð-
herrar stjórnarinnar hafi sam-
þykkt þessa tillögu forsætisráb-
herra.
Það má ekki misskilja þessi orð
mín þannig að ég sé að amast við
því að Vigdís ferbist til útlanda og
kynni landið fyrir öðrum þjóð-
um, eins og hún hefur gert svo
mikið af í sinni forsetatíð með
ágætum árangri og sinni glæsi-
legu framkomu. Hún hefur sjálf
skýrt þjóðinni frá því að framhald
verði á slíkum ferðum og er það
auðvitað gób viðbót vib kynn-
ingu forseta íslands, en forsetinn
verður framvegis sem hingað til
ab vera andlit þjóðarinnar út á
viö; það hlýtur ab vera stór hiuti
af starfi hans, eins og verið hefur.
Þessi heimbob, sem Vigdís
minntist á, hljóta ab verba kostuð
af þeim sem standa fyrir heim-
boðunum, svo að hún þarf vænt-
anlega ekki að bera neinn kostn-
að af þeim. Enda væri slíkt afar
óvenjulegt. Þessvegna er þetta
frumhlaup forsætisráðherrans al-
veg furðulegt. Ég fæ ekki betur
séð en að þetta sé gert til að gera
lítið úr hæfileikum nýkjörins for-
seta til að koma fram erlendis sem
fulltrúi þjóbarinnar. Svona til-
burðir eiga sér ekkert fordæmi í
sögu lýðveldisins á íslandi.
Höfundur cr fyrrum bóndi.