Réttur - 01.01.1984, Blaðsíða 57

Rísa skuldaþjóðir heims
upp gegn okurveldi
auðvaldsríkj a?
Forna pólitíska nýlendukúgunin, þegar nokkur Evrópuríki áttu flest lönd
Suður-Ameríku, Afríku og Asíu, leið undir lok í meir en aldar frelsisstríði hinna
kúguðu, allt frá frelsisbaráttu Suður-Ameríku undir forustu Bolivars í byrjun 19.
aldar til uppreisnar Afríkulanda eftir 1960. Stórveldi Evrópu skyldu við þessar
þjóðir útþrælkaðar og menntunarsnauðar, en Iönd þeirra arðrænd, svo sem
fremst þau máttu.
En auðmannastéttir Evrópu og sérstak-
lega Bandaríkjanna voru fljótar að fínna
nýjar arðráns- og gróða-aðferðir og
fjötra, að vísu „ósýnilega“ stjórnarfars-
lega, en því harðari í reynd. Auðmanna-
stéttirnar notuðu sér fátækt þessara þjóða
og menntunarskort: buðu þeim lán bæði
til að kaupa vélar og matvæli. Með
öðrum orðum: sökktu þeim í skuldir, er
greiða varð háa vexti af. Sérfræðingar
hins vestræna auðvalds töldu þessum
þjóðum trú um að með „frjálsri verslun“
gætu þær bætt sinn hag og öðlast efna-
hagslegt sjálfstæði.
Og hver varð svo afleiðingin?
Þegar kreppur auðvaldsskipulagsins
þrengdu að urðu vörur hinna nýfrjálsu
landa óseljanlegar og verksmiðjurnar og
raforkuverin nýju stóðu ónotuð. — En
skuldafjöturinn svarf æ meir að, því ný-
frjálsu ríkin gátu ekki borgað. Og hráefn-
in, sem þau seldu auðvaldsríkjunum,
féllu í verði, — því auðvaldið drottnaði
sjálft á heimsmarkaðnum.
Gamla kúgunin var komin á ný, bara
undir öðru formi. Og sem fyrrum tryggðu
kúgararnir, — nú lánardrottnar — sér ítök
í yfirstéttum nýfrjálsu landanna, bæði til
þess að hafa þá að bandamönnum gegn
alþýðu þessara landa, ef hún tæki að rísa
upp og vilja velta af sér okinu, sem og til
að fá þá til að viðhalda kúguninni með
„frelsi“ á innflutningi, — því auðvaldsrík-
in þurfa markaði, — og láta þá þjóna sína
auðvitað njóta góðs af.
Bandaríkin — heimsokrarinn
En í þessari endurfæddu nýlendukúgun
varð nýtt heimsveldi drottnarinn. Eng-
land missti sinn gamla forustusess í ný-
lendukúgun, en það drottnaði fyir fjórð-
ungi heims um 1900
Nú tók við valdinu fyrrum bresk ný-
lenda, er heyja varð frelsisstríð sitt fyrir
57