Réttur - 01.10.1984, Blaðsíða 17

Nýsköpunarstj órnin
40 ár síðan hún var
mynduð
21. okt. 1984 voru 40 ár líðin síðan nýsköpunarstjórnin var mynduð. Verkalýð-
ur íslands hafði með sigrinum í skæruhernaðinum 1942 sýnt sig að vera jafnvel
sterkara afl en borgarastéttin. Stjórn borgaraflokkanna hafði fallið og sundrast.
Megn óvild hafði skapast milli forustuaflanna í íhaldi og Framsókn. Borgara-
flokkarnir treystu sér ekki til stjórnarmyndunar gegn verkalýðnum, — þorðu
hins vegar hvorugur enn að mynda stjórn með Sósíalistaflokknum. Því komst
utanþingsstjórnin á. 2 ár Iiðu.
21. okt. 1944 tekst svo að mynda ný-
sköpunnarstjórn Sjálfstæðisflokks, Sósíal-
istaflokksins og Alþýðuflokksins. Eigi
aðeins valdahlutföllin í landinu voru
breytt, krafta hlutföll flokkanna á Alþingi
einnig, eftir að þingmannafjöldi sósíalista
hafði vaxið úr 3 í 10 í tvennum alþingis-
kosningum 1942.
Hugmyndin um nýsköpun atvinnulífs-
ins var höfuðgrundvöllur hinnar nýju
stjórnar: 300 milljónir króna (ca. 50 mill-
jónir dollara) skyldu notaðar til að kaupa
ný atvinnutæki handa þjóðinni: tryggja
fulla atvinnu framvegis.
Með sigrinum í skæruhernaðinum 1942
og í kosningunum 1942 og síðan með
framkvæmd nýsköpunar atvinnulífsins í
ríkisstjórn og nýbyggingarráði 1944-47
var örbirgðin á Islandi sigruð og brúin
byggð frá fátækt til bjargálna íslenskrar
alþýðu. Þann brúarsporð varð hún að
verja með þrautseigju, erfiðri vinnu og
pólitíski og faglegri baráttu næstu ára-
tugi, uns nú niðurskurðarstjórnin illa tók
að koma fátækt á á íslandi aftur, svo sár-
an sverfur nú að þeim, sem bágast eiga,
og sjálf lífskjör launafólks orðin óþol-
andi. Yinnulaunin eru með lögum sett í
það ófremdarástand, er var fýrir 50 árum.
Það er mál að íslensk alþýða minnist
fornra afreka sinna og láti ekki ríkustu
auðkýfingastétt íslands bjóða sér örbirgð-
ina og fátæktina fornu á ný. Ritað í okt.
SKÝRINGAR:
Nánari frásagnir og skilgreiningar á því, sem hér
er á minnst er m.a. að finna í eftirfarandi:
Réttur 1948: „íslensk stóriðja í þjónustu þjóðar-
innar I - III og IV - IX“, einkum bls. 188-223. —
„ísland í skugga heimsvaldastefnunnar", bls. 148-
182. — („Nýsköpunarræða" E.O. aftast í bókinni
bls. 369-377) — Út af kaupráninu mikla haustið
1983 sjá línurit í Rétti (4. hefti 1983) bls. 198-199
um kaupmátt tímakaups verkamanna.
193