Réttur - 01.04.1989, Blaðsíða 15

Oheftir fjármagnsflutningar gætu leitt til þess að erlend risafyrirtæki eignuðust íslensk frystihús og fískiskip,
jafnvel heilu sjávarþorpin.
Þetta eru fróðlegar fréttir fyrir þá sem
ímynda sér að stórar einingar gefi alltaf
^ieiri hagvöxt og því hljóti okkur að
vegna betur í evrópsku stórríki. Enn
fróðlegra væri þó að rannsaka vísinda-
*ega, hvernig jaðarbyggðum í stórríkjum
hefur vegnað seinustu áratugi.
Reynslan er yfirleitt sú í hverri ríkis-
heild, að byggðir á útjöðrum ríkja þróast
hægar en sterkustu efnahagssvæðin. Staða
^slands í of nánum tenslum við evrópskt
stórríki yrði líklega ekki ósvipuð stöðu
andsbyggðar hér á landi gagnvart þétt-
hýlinu við Faxaflóa.
Eða hvernig halda menn, að lífskjör
væru hér, ef ísland hefði frá stríðslokum
verið hluti af Stóra-Bretlandi, þar sem
elnahagsþróun hefur almennt verið helm-
‘ngi hægari og þó enn hægari í jaðar-
héruðunum. Ekki er minnsti vafi á, að
þau væru miklu lakari.
Hvernig stendur svo á því að smáþjóð
ineð þröngan heimamarkað og hlutfalls-
lega dýra yfirbyggingu vegnar þrátt fyrir
alh betur en ríkustu þjóðum heims.
Skýringin er engin önnur en sú, að sjálf-
stæð efnahagsheild, þótt lítil sé lagar sig
ört að eigin þörfum með löggjöf, gengis-
skráningu og öðrum efnahagsaðgerðum,
þegar nauðsyn ber til. Þannig vinnur hún
upp ókosti fámennisins og gott betur. í
stórríki er margt þunglamalegt. Þar þarf
til dæmis sjávarútvegshérað að búa stöð-
ugt við gengisskráningu og aðrar ákvarð-
anir, sem ekki eru teknar út frá þörfum
þess svæðis heldur með allt aðra hags-
muni í huga.
Það tók þjóðina öld að öðlast sjálf-
stæði. Hún gæti gloprað því niður með
einum vanhugsuðum leik á taflborði al-
þjóðastjórnmála.
Sjálfstæði íslands er ekki aðeins metn-
aðarmál þjóðar sem vill varðveita tungu
sína og menningu. Sjálfstæði okkar er
umfram allt lykill að áframhaldandi efna-
legri og menningarlegri velgengni. Feim
lykli skulum við ekki glata.
(Flutt á Alþingi í umræðum um stefnu-
ræðu forsætisráðherra, 23. október 1989).
63