Réttur - 01.04.1989, Side 21

FRÁ RÁÐSTEFNU AB, FEBRÚAR 1989
Þorsteinn Magnússon,
stjórnmálafrœðingur:
Stofnanir
Evrópubandalagsins
og ákvarðanataka
Það hefur löngum vafist fyrir mönnum að skilgreina hvers eðlis stjórnskipan
Evrópubandalagsins er. Eitt er víst að stjórnskipan bandalagsins á sér enga hlið-
stæðu í alþjóðlegu samstarfi. Þó að Evrópubandalagið sé enn þá nokkuð langt
frá því að vera sambandsríki, t.d. í líkingu við Bandaríki Norður-Ameríku, er
það engu að síður meira heldur en bara samstarfsvettvangur fullvalda ríkja líkt
og gildir t.d. um EFTA, Evrópuráðið og OECD.
Til að geta liins vegar sett einhvern
merkimiða á Evrópubandalagið hafa
menn gripið til þess að búa til orðið yfir-
þjóðlegur (á ensku supranational) sem
lýsingu á þessu fyrirbæri. í hugtakinu felst
að aðildarríki Evrópubandalagsins hafi
framselt nokkuð af fullveldi sínu eða
sjálfsforræði með því að fela sameiginleg-
um stofnunum meðferð tiltekinna mála-
flokka og að þar til bærar stofnanir
bandalagsins geti tekið ákvarðanir í þess-
uin málaflokkum, sem bindandi séu fyrir
einstaklinga, fyrirtæki og ríki innan
bandalagsins. Sem dæmi má nefna að
meö sameiginlegri tollastefnu þá er það
ekki lengur í hendi einstakra ríkja að
setja reglur um tolla. Ákvarðanir um tolla-
mál eru alfarið í höndum Evrópubanda-
lagsins og stofnana þess. Um þessi mál og
önnur hefur stofnunum Evrópubanda-
lagsins því verið veitt vald sem er óháð
valdi stjórnvaldsstofnana í aðildarríkjun-
um. í reynd er Evrópubandalagið ein-
stætt í heiminum þegar litið er á þau völd
sem aðildarríkin hafa falið því. Þess eru
engin dæmi fyrr eða síðar að sjálfstæð
ríki hafi látið af hendi jafnmikið vald og
verkefni til sameiginlegra valdastofnana
ríkjabandalags eins og aðildarríki Evrópu-
bandalagsins hafa gert. Það má því með
69