Morgunblaðið - 19.10.2006, Qupperneq 10

10 FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
viðskipti/athafnalíf
Tölvuumsjón
og bakvinnsla
Skógarhlí› 12 • 105 Reykjavík • Sími 520 4700 • www.hagvangur.is
- vi› rá›um
SP-Fjármögnun hf er dótturfélag
Landsbanka Íslands. Starfsemi SP-
Fjármögnunar er tvíflætt, fjármögnun véla
og tækja fyrir rekstrara›ila í formi eigna-
leigu og bílafjármögnun bæ›i fyrir einstak-
linga og fyrirtæki. Meginmarkmi› fyrir-
tækisins, og fleirra sem flar starfa, er a›
veita vi›skiptavinum skjóta og hagstæ›a
valkosti í fjármögnun sem sni›nir eru a›
fleirra flörfum.
Sjá nánar um fyrirtæki› á heimasí›u fless,
www.sp.is
SP-Fjármögnun óskar a› rá›a öfluga starfsmenn.
Tölvuumsjón - (5977)
Um er a› ræ›a 50% starfshlutfall.
Starfssvi›
Umsjón og eftirlit me› fleim tækjum fyrirtækisins sem
tengjast uppl‡singatækni og tölvunotkun
A›sto› vi› starfsmenn vegna tæknilegra vandamála
Uppsetning á n‡jum tölvum, ja›artækjum og hugbúna›i
Öryggisafritun
Hæfniskröfur
fiekking á Microsoft umhverfi; flar me› tali› Windows
st‡rikerfi, Outlook og uppsetning hugbúna›ar
fiekking á vélbúna›i
Gó› Excel kunnátta
Bakvinnsla - (5952)
Starfssvi›
Skjalager›
Úrvinnsla umsókna
Frágangur og vistun samninga og skjala
Samskipti vi› vi›skiptavini
Menntun og hæfniskröfur
Nákvæmni í vinnubrög›um
Æskileg reynsla af skrifstofustörfum
Frumkvæ›i, sjálfstæ›i og skipulög› vinnubrög›
Háskólamenntun æskileg, fló ekki skilyr›i
Umsóknir óskast fylltar út á www.hagvangur.is fyrir
23. október nk. Uppl‡singar um starfi› veitir Kristín
Gu›mundsdóttir hjá Hagvangi. Netfang: kristin@hagvangur.is
AFLEIÐUVIÐSKIPTI á lána-
mörkuðum hafa vaxið gríðarlega á
undanförnum árum og er ástæðan
m.a. sögð aukin þátttaka fjárfest-
ingasjóða eins og vogunarsjóða í
þessum viðskiptum. Tímaritið Eco-
nomist segir að langvarandi tímabil
lágra vaxta og greiðs aðgangs að
lánsfjármagni hafi valdið því að fjár-
festingasjóðir, aðalega vogunar-
sjóðir, hafi flykkst á lánamarkaðinn.
Þar geti þeir margfaldað ávöxtun
sína með fjárfestingum í áhættusöm-
um skuldum.
Mestur vöxtur hefur verið í við-
skiptum með svokallaðar skulda-
tryggingar (Credit Default Swap) og
afleiðum þeim tengdum. Þessi af-
leiðuviðskipti eru mjög flókin og
varla á færi leikmanna að átta sig á
þeim, en vöxtur útistandandi afleiðu-
samninga með skuldatryggingar
undanfarin misseri hefur vakið at-
hygli og ugg; á fyrstu sex mánuðum
ársins nam vöxturinn 52%. Samtals
nema útistandandi samningar með
skuldatryggingar 26 þúsund millj-
örðum dollara. Þetta er engin smá
upphæð heldur tvöföld ársfram-
leiðsla bandaríska hagkerfisins, eða
1,8 þúsund billjónir íslenskra króna.
Viðskiptin jukust s.s. á fyrri helmingi
þessa árs sem samsvara heildar-
framleiðslu bandaríska hagkerfisins.
Samkvæmt upplýsingum frá
Greenwich Associates, sem sérhæfir
sig í fjármálarannsóknum, eru vog-
unarsjóðir ábyrgir fyrir um ríflega
helmingi þessara viðskipta.
Skuldatrygging
Áhættuálag á skuldatryggingum
hafa verið töluvert í umræðunni hér
á landi í tengslum við fjármögnun ís-
lensku viðskiptabankanna. Álagið
hefur þá verið til marks um fjár-
mögnunarkostnað bankanna, en í
kjölfar neikvæðra skýrslna stóru
greiningarfyrirtækjanna um ís-
lensku bankana síðasta vetur, hækk-
aði tryggingaálagið mikið, sem þýddi
að mun dýrara var fyrir fjárfesta að
tryggja skuldir bankanna. Skulda-
tryggingar eru meðal þeirra fjár-
málatækja sem gjörbreytt hafa lána-
markaðinum á undanförnum árum,
en með þeim gefst lánveitendum
kostur á að verja (e. hedge) skuldina
sína og dreifa þannig áhættunni ef til
vanskila kemur.
Skuldatrygging er sérstakur
samningur sem gerir kaupendum
skuldabréfa kleift að tryggja sig fyr-
ir vanskilum. Segjum að lífeyr-
issjóður A kaupi skuldabréf af fyr-
irtæki B. Lífeyrissjóðurinn getur þá
keypt skuldatryggingu af þriðja að-
ila, tryggingabanka C, sem er þá
tilbúinn að tryggja endurgreiðslu
lánsins gegn reglulegum greiðslum
frá lífeyrissjóðnum.
Spákaupmennska
Í nýlegri skýrslu evrópska seðla-
bankans segir að vandamálið með
skuldatryggingarnar sé að þær séu
ekki aðeins notaðar til að verjast
áhættu heldur einnig í spákaup-
mennsku. Það sé ekki tækið sjálft
sem valdi áhyggjum heldur hvernig
menn noti það.
Í umfjöllun tímaritsins Forbes um
markaðinn með skuldatryggingar,
segir að sala á skuldatryggingum
jafngildi því að kaupa hávaxta-
skuldabréf með láni á lágum vöxtum;
seljandinn hagnast því sem nemur
vaxtamuni bréfanna.
Tryggingaálag skuldabréfa getur
sveiflast mjög mikið eftir því sem
upplýsingar um ástand útgáfu fyr-
irtækisins breytast. Þessi sveiflu-
kenndi markaður freistar vogunar-
sjóði sem stæra sig af því að geta
hagnast hvort sem álagið fer niður
eða upp. Sveiflurnar tryggingaálags-
ins eru mun meiri og ýktari en
skuldabréfanna sjálfra. Fjárfestir,
sem telur að lánshæfismat fyrirtækis
kunni að breytast, getur þannig
hagnast verulega á viðskiptum með
skuldatryggingu fyrirtækisins.
Þess má geta að fyrir ári voru
einna mest viðskipti gerð með
skuldatryggingar KB banka. Þannig,
þótt neikvæð skýrsla Fitch hafi kom-
ið eins og þruma úr heiðskíru lofti
hér heima, má gera ráð fyrir að vog-
unarsjóðir hafi vitað af óveðursskýj-
unum löngu áður en stormurinn skall
á.
Mikill gróði þegar vel gengur
Undanfarin ár hafa vanskil verið í
lágmarki og þegar svo háttar vegnar
seljendum trygginganna vel. Í þessu
umhverfi er einnig freistandi að gefa
út tryggingu fyrir skuldabréf, en
hagnaður seljenda trygginganna
getur verið á bilinu 60 þúsund dollara
til 1 milljón dollara selji hann trygg-
ingu fyrir skuldabréf að andvirði 10
milljón dollara. Vogunarsjóðurinn
Primus Guaranty hagnaðist t.d. um
57 milljónir dollara, eða tæplega
fjóra milljarða króna, á fyrri helm-
ingi þessa árs af sölu á tryggingum
fyrir 1,6 milljarða dollara.
Forbes segir jafnframt að svo virð-
ist sem fjárfestar séu jákvæðir í garð
þessara viðskipta og bjartsýnir á að
vanskil muni ekki aukast á næstunni.
Til marks um það sé tryggingaálag á
svokölluðum ruslbréfum (skulda-
bréfaútgáfum fyrirtækja sem hafa
lágt lánshæfismat). Tryggingaálagið
á þessum bréfum sé nú litlu hærra en
á bandarískum ríkisskuldabréfum,
miðað við sama lánstíma. Í dag sé bil-
ið um 300 punktar (e. basis point) en
fyrir fjórum árum hafi það verið 700
punktar.
„Skuggahlið skuldanna“
Stærstu seljendur skuldatrygg-
inga eru bankar á borð við JP Morg-
an, Citigroup, Goldman Sachs og
Morgan Stanley. Forbes segir við-
skipti með lánaafleiður vera í miklu
uppáhaldi hjá bönkunum sem geti
hagnast vel á þessum viðskiptum.
Áætlar greiningafyrirtækið Tower
Group að tekjur í Bandaríkjunum af
hvers kyns afleiðuviðskiptum verði
34 milljarðar dollara á þessu ári,
jafngildi 2,3 þúsund milljörðum ís-
lenskra króna.
Yfirmaður bandaríska seðlabank-
ans í New York, Timothy Geithner,
varaði nýlega í ræðu við mögulegri
hættu sem gæti verið fólgin í þessum
viðskiptum. Viðskiptin hafi vissulega
aukið þol fjármálakerfisins gagnvart
minni áföllum, en á móti kæmi að þau
kunni að hafa dregið úr möguleikum
þess til að bregðast við stórum áföll-
um.
Að mati Economist felst stærsta
hættan í því að bankarnir sem láni og
selji skuldatryggingar til vogunar-
sjóða kunni að hafa litla yfirsýn yfir
hversu örugg veðin séu sem sjóðirnir
leggi fram á móti.
Forbes vitnar í Charlie T. Munger,
aðstoðarforstjóra vogunarsjóðsins
Berkshire Hathaway, sem er í eigu
Warren Buffett, að þegar sjóðurinn
hafi þurft að vinda ofan af stöðu sinni
í framvirkum gjaldeyrisviðskiptum
hafi komið í ljós að tapið var mun
meira en bókfært verð viðskiptanna.
Segir Munger að hann sé reiðubúinn
að veðja stórri upphæð á að gríð-
arlegt fjármagn sé ranglega bókfært
í reiknishaldi vogunarsjóða í dag.
Engin leið er þó að útkljá veðmál
Mungers, þar sem vogunarsjóðir eru
lokaðir einkasjóðir, nema í harð-
bakkann slái.
Hafa skuldatryggingar
snúist upp í andhverfu sína?
Vogunarsjóðir eru brautryðjendur í viðskiptum
með afleiður á lánamarkaði, en hafa þeir gengið
of langt? Kristján Torfi Einarsson skoðaði við-
skipti með skuldatryggingar þar sem margir telja
áhættuna vera mesta
Morgunblaðið/Leifur Sveinsson
Lognið á undan storminum Skuldatryggingar hafa stuðlað að stöðugleika
í fjármálaheiminum en nú óttast menn að þær hafi snúist upp í andhverfu
sína.
kte@mbl.is
Í HNOTSKURN
» Viðskipti með skulda-tryggingar hafa vaxið
gríðarlega undanfarin ár og í
dag er áætlað að þau nemi um
1,23 þúsund milljörðum doll-
ara, sem jafngildir tvöfaldri
framleiðslu Bandaríkjanna á
ársgrundvelli.
» Áætlað er að vogunar-sjóðir séu ábyrgir fyrir um
58% þessara viðskipta.