Morgunblaðið - 19.10.2006, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
viðskipti/athafnalíf
Actavis er það samheitalyfjafyr-irtæki sem vaxið hefur hvað hrað-ast í heiminum hin síðari ár en fé-lagið stefnir að því að skipa sér í
fremstu röð samheitalyfjafyrirtækja. Frá
því Actavis gerði sína fyrstu yfirtöku, á
búlgarska lyfjafyrirtækinu Balkanpharma
árið 1999, hefur árlegur vöxtur félagsins
verið að jafnaði um 58% í veltu. Vöxturinn í
markaðsvirði hefur á sama tímabili verið
um 52% þegar tekið er tillit til útgefins
hlutafjár á tímabilinu þannig að það er
ekki talið með í hækkun markaðsvirðis.
Actavis væntir þess að markaðssetja um
300 lyf á hina ýmsu markaði félagsins á
þessu ári og hafa aldrei áður verið mark-
aðssett jafn mörg lyf á einu ári. Það sama á
og við um fjölda lyfja sem félagið er með í
þróun, en þau eru nú um 330 talsins.
Áætlað er að tekjur Actavis á þessu ári
verði um 1,4 milljarðar evra, EBITDA-
framlegð rúmlega 20% og vöxtur í und-
irliggjandi starfsemi um 10%.
Mikil samþjöppun framundan
Framtíðarsýn Actavis er að mikil sam-
þjöppun muni áfram eiga sér stað á sam-
heitalyfjamarkaðinum í heiminum og að á
næstu árum muni aðeins um fimm félög
verða ráðandi á heimsmarkaði. Þeir sem
séu minni muni eiga í erfiðleikum í sam-
keppninni og renna inn í stærri félögin
með tímanum.
Róbert segir að stjórnendur Actavis telji
nauðsynlegt fyrir félagið að vera í hópi
fimm stærstu samheitalyfjafyrirtækjanna á
öllum lykilmörkuðum til lengri tíma litið,
til að geta verið samkeppnishæft í kostnaði
og lyfjaframboði. Með aukinni samþjöppun
í dreifingu lyfja í Evrópu og Bandaríkj-
unum leggi þessir aðilar aukna áherslu á
að eiga sem mest viðskipti við fáa og
sterka aðila, sem geti afhent réttu lyfin á
réttum tíma. Hann segir að þessum málum
sé til að mynda þannig háttað í Evrópu að
um tveimur þriðju hlutum dreifingarinnar
sé stýrt af þremur stórum aðilum.
„Þessir aðilar munu velja sér örfáa sam-
starfsaðila og eingöngu þá sem eru stærst-
ir, með breiðasta úrvalið og hagstætt verð.
Þetta er sú sýn sem við höfum verið að
keyra á til að geta staðið okkur vel í sam-
keppninni og til að geta verið eitt af þess-
um þremur til fimm félögum sem dreifing-
araðilarnir munu velja til að starfa með.
Þetta er ekki heppileg þróun en ég tel að
við séum mjög áhugaverður samstarfsaðili
fyrir þessa aðila.“
Apótekskeðja í Búlgaríu
Lyfjadreifingin er að sögn Róberts ekki
komin í sama farveg í Mið- og Austur-
Evrópu og hún er að þróast í í Vestur-
Evrópu. Hann segir að Actavis sé að fara
af stað með apótekskeðju í Búlgaríu. Ef
það gangi vel geti vel farið svo að félagið
ráðist í þá starfsemi í öðrum löndum, því
enn sem komið er sé ekkert af stóru dreif-
ingarfyrirtækjunum í Vestur-Evrópu að
byggja sig upp í smásölunni í Mið- og Aust-
ur-Evrópu.
„Það er mikill þrýstingur á lyfjaverð um
allan heim og yfirvöld í mörgum löndum
sjá aukna hlutdeild samheitalyfja sem eitt
besta tækifærið til að ná niður kostnaði.
Samkeppnin hefur harðnað mikið á mörg-
um mörkuðum í Vestur-Evrópu og fram-
legð lækkað talsvert og þurfa fyrirtækin
því að leita tækifæra til að lækka kostnað
sinn og hagræða í rekstri til að standast
samkeppnina.“
Sókn á nýja markaði
Róbert segir að til lengri tíma litið telji
stjórnendur Actavis nauðsynlegt fyrir fé-
lagið að ná lykilstöðu á öllum helstu lyk-
ilmörkuðum heims. „Þau svæði sem við vilj-
um sjá okkur fara inn á á næstu árum eru
Japan, sem er næststærsti lyfjamarkaður í
heimi með um 12% af heimssölunni, Kína,
sem er gríðarlega stór markaður og felur í
sér tækifæri til lengri tíma litið, Suður-
Ameríka og Kanada. Við erum með verk-
smiðju og sölueiningu í Kína en sala okkar
þar er lítil. Á hinum mörkuðunum erum við
hins vegar ekki með eigin starfsemi.
Á næstu misserum munum við hins vegar
að mestu leyti leggja áherslu á að styrkja
Actavis á lykilmörkuðum félagsins. Áhersl-
urnar eru á markaðssetningu nýrra lyfja
auk þess að skoða fjárfestingartækifæri í
þeim löndum þar sem Actavis hefur enn
ekki náð nægilegri stærðarhagkvæmni eða
hefur áhuga á að komast inn á“
Í fremstu röð á heimsvísu
Aldrei fleiri lyf Actavis væntir þess að markaðssetja fleiri lyf á þessu ári en nokkru sinni fyrr.
hófst var nokkrum félögum gefinn að-
gangur að gögnum félagsins til að
geta framkvæmt áreiðanleikakönn-
un. Ferlinu var skipt í tvo hluta. Í
þeim fyrri voru 5–7 félög en í seinni
hlutanum var hópurinn minnkaður en
þá voru öll gögn Pliva gerð aðgengi-
leg. Þetta var í júní en þá óskaði
Deutsche Bank eftir því að Actavis og
Barr myndu skila inn bindandi tilboði
í lok mánaðarins.
„Við höfðum miklar áhyggjur af því
að senda inn tilboð á undan Barr. Co-
vic var þá búinn að ferðast um með
stjórnendum Barr, sem fjármálaeft-
irlitið í Króatíu ávítaði reyndar bæði
forstjórann og Barr fyrir.
Þann 27. júní sendi Pliva frá sér til-
kynningu þar sem sagði að stjórnin
styddi tilboð Barr. Það hljóðaði upp á
705 kúnur á hlut. Daginn áður höfð-
um við hins vegar sent inn tilboð upp
á 723 kúnur til stjórnar félagsins og
Deutsche bank. Stjórnarformaður
Pliva sagðist reyndar ekki hafa séð
okkar tilboð og stjórnin mælti því
með lægra tilboðinu.“
Áhyggjur af ríkisstjórninni
Róbert segir að Actavis hafi alltaf
haft áhyggjur af afstöðu króatískra
stjórnvalda til Pliva. Það hafi til að
mynda komið í ljós að nokkrum dög-
um áður en Actavis sendi inn tilboð
sitt í júní hafi forsætisráðherra Kró-
atíu og forstjórinn Covic verið á sama
tíma á sama hóteli á Ítalíu. Þetta sé
hótel sem henti þeim vel sem vilji ekki
láta taka eftir sér. Á sama tíma hafi
einnig verið þar sameiginlegur vinur
þeirra beggja, maður sem hafi nokkr-
um sinnum verið ásakaður um mútur
og önnur skuggaverk. Segir Róbert
að þeir hafi allir staðfest í fjölmiðlum
að hafa verið á þessu hóteli á sama
tíma, en að þeir hafi ekki hist þar.
„Umræðan var þannig á þessum
tíma að engin leið er að segja til um
hvað var rétt og hvað ekki. En því var
meðal annars haldið fram að ríkið
hefði gefið Barr vilyrði fyrir því að
selja sinn hlut til Barr ef þeir myndu
senda inn tilboð sem væri um 20 kún-
um hærra en okkar tilboð.“
Tilboð dregið til baka
Eftir að formlegu tilboðin voru lögð
fram í lok júní keypti Actavis um 10%
hlut í Pliva og gerði kaupréttarsamn-
inga við fjölda hluthafa og náði þann-
ig um 20,8% eignarhlut í félaginu. Á
sama tíma, eða 29. júní, tilkynnti Ac-
tavis að félagið hefði boðið 723 kúnur
á hlut sem var 5 kúnum hærra en til-
boð Barr. Daginn eftir tilkynnti Barr
hins vegar að félagið hefði lagt fram
óformlegt tilboð upp á 755 kúnur.
Næstu skref í ferlinu voru þau að
bæði Actavis og Barr lögðu inn beiðni
til fjármálaeftirlitsins í Króatíu um að
fá að birta formlega yfirtökutilboð til
hluthafa Pliva. Það var samþykkt fyr-
ir Barr um miðjan ágúst og fyrir Ac-
tavis í lok ágúst. Þá birti Actavis til-
boð upp á 795 kúnur á hlut, sem
svaraði til um 2,5 milljarða dollara.
Barr svaraði innan tíu daga og bauð
þá 820 kúnur á hlut. Actavis tilkynnti
í framhaldinu að félagið kysi að
hækka ekki tilboð sitt þar sem það
gæti ekki réttlætt hærra verð en fé-
lagið hafði lagt fram og dró tilboð sitt
til baka.
Verðmætara félag
með Actavis
„Samlegðin hjá Actavis og Pliva hefði
verið gríðarleg, því félögin eru með
sameiginlega starfsemi í Bretlandi,
Þýskalandi, Póllandi, Tékklandi,
Ungverjalandi, Rússlandi, Búlgaríu,
Baltnesku löndunum og á fleiri stöð-
um. Við vorum mjög íhaldssöm í því
hvaða samlegðaráhrif við sæjum, við
töluðum um 50 milljónir evra en tæki-
færi hefðu verið til að ná fram mun
meiri áhrifum. Ef öll samlegð hefði
náðst við yfirtöku þá hefði þessi tala
farið yfir 100 milljónir evra á fyrsta
ári.
Barr hefur hins vegar engan kostn-
að til að skera út fyrir utan það að
starfsemi Barr og Pliva í Bandaríkj-
unum skarast. Það á einnig við um
Actavis og Pliva. Þá gaf Barr það út
að starfsfólki yrði ekki fækkað og það
ætti einnig við um forstjórann.
Megnið af lyfjunum hjá Barr eru
þróuð fyrir Bandaríkin en ekki Evr-
ópu og það mun því taka félagið þrjú
ár að koma þeim á markað þar. Barr
er því að stærstum hluta að ná fram
samlegðaráhrifum með því að færa
framleiðslu frá Bandaríkjunum til
Króatíu. Við vorum hins vegar með
um 100 milljóna evra samlegðaráhrif
ofan á það.“
Róbert segir að miðað við verð-
mæti Actavis í dag væri Pliva því
meira en einum milljarði verðmætara
í höndum Actavis en Barr. Það sé því
sú fjárhæð sem Actavis hefði getað
notað til að borga til viðbótar fyrir
Pliva, ef slík nálgun hefði verið notuð.
Félagið hefði hins vegar ekki verið
reiðubúið til þess.
„Þó að Barr eigi enga möguleika á
að ná til baka þeim peningum sem fé-
lagið leggur í Pliva, þá eru menn samt
tilbúnir til að leggja þetta út til þess
að geta tekið þátt í því spili að verða
alþjóðlegur aðili á samheitalyfja-
markaði. Spurningin er hvenær það
verður að gera eitthvað og hvenær
ekki. Í sporum Barr hefði ég valið
annað en að kaupa Pliva. En þetta er
val þeirra sem stjórna því félagi og
það á eftir að koma í ljós hvernig
þetta gengur.“
Ekki í fyrsta sinn
Róbert segir að Actavis muni selja
allan hlut sinn í Pliva. Þá segir hann
að kostnaðurinn við tilraun félagsins
til að kaupa Pliva hafi ekki verið gerð-
ur upp. Ljóst sé þó að kostnaðurinn
sé töluverður en á móti komi sölu-
hagnaður af hlutabréfunum. Upplýs-
ingar um útkomuna verði gefnar upp
þegar niðurstöður liggi fyrir.
„Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
við stöndum upp frá svona löngu ferli
sem heppnast ekki. Fyrstu stóru
kaupin okkar, sem urðu ekki að veru-
leika, voru kaup á evrópsku félagi á
árinu 2003 upp á 600 milljónir evra.
Þá vörðum við hálfu ári í viðræður,
höfðum lokið áreiðanleikakönnun og
vorum búin að klára flest meginatrið-
in þegar það braut á lokaverðinu.“
Hann segir að líklega hafi Actavis
framkvæmt ítarlega skoðun, og þar
með áreiðanleikakönnun, á um 70–80
félögum á síðustu 6–7 árum. Hann
hafi hins vegar ekki tölu á hve mörg
félög Actavis hafi skoðað á pappírun-
um.
„Við skoðum félög yfirleitt fyrst á
pappír og reynum þannig að finna
grundvöllinn fyrir verðinu áður en við
sendum fólk í áreiðanleikakönnun.
Við höfum keypt um 25 félög allt í allt
en ætla má að okkur finnist um það
bil eitt af hverjum 15 félögum sem við
skoðum vera áhugavert til kaupa. Það
er óhætt að segja að við séu búin að
skoða mörg af þeim fyrirtækjum í
samheitalyfjabransanum í heiminum
sem eru áhugaverð.“
Síminn stoppar varla
Að sögn Róberts gengur rekstur Ac-
tavis vel og þróunargeta félagsins er
sterk. „Hluti af því sem er að gerast í
þessum bransa er vegna okkar og Ac-
tavis er orðið mjög þekkt í þessum
geira og í bankaheiminum. Eftir að
Pliva-málið fór af stað hefur síminn
varla stoppað hjá okkur þar sem
bankamenn eru að koma hugmynd-
um á framfæri við okkur. Við erum
komin vel áleiðs með skoðun á nokkr-
um félögum og mér finnst ekki ólík-
legt að næstu fréttir af Actavis í þeim
efnum verði á næstu tveimur til
þremur mánuðum,“ segir Róbert
Wessman.
gretar@mbl.is
Ýtt í söluferli Gremja forstjóra Pliva í garð Actavis var mikil eftir að hafa verið ýtt í söluferli.