Morgunblaðið - 30.12.2006, Blaðsíða 26

26 LAUGARDAGUR 30. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
TILGANGUR þessara skrifa er
að koma á framfæri sjónarmiðum
alifuglaframleiðenda varðandi lækk-
un tolla á innflutt alifuglakjöt sem
koma á til fram-
kvæmda þann 1. mars
n.k. samkvæmt
ákvörðun ríkisstjórn-
arinnar. Framleiðsla
alifuglakjöts á ári nem-
ur um 6.200 tonnum.
Neysla alifuglakjöts á
Íslandi er því um 21 kg
á hvert mannsbarn á
ári. Framleiðendur ali-
fuglakjöts eru tæplega
20 talsins og eru starf-
andi þrjú alifuglaslát-
urhús á landinu.
Ímynd alifuglakjöts er
fólgin í hollri vöru og
fitulausu kjöti. Kjúklinganeysla hef-
ur verið í stöðugri sókn og eru neyt-
endur kjúklingakjöts á öllum aldri.
Kjúklingaverð á Íslandi er hagstætt
miðað við verð á öðru kjöti, og eru
t.a.m. kjúklingalundir ódýrastar,
bornar saman við aðra sambæri-
legra vöðva, eins og af nauti, lambi
og svíni. Eins og komið hefur fram
hyggst ríkisvaldið lækka m.a. tolla á
innfluttu alifuglakjöti frá og með 1.
mars n.k. um allt að 40%. Innflutn-
ingur á alifuglakjöti hefur verið
nokkur og þá sérstaklega á bringum.
Bringur þessar hafa að mestu verið
danskar og hafa verið drýgðar með
vökva (sprautaðar) allt að 20%. Meg-
ininnihald vökvans er vatn. Ljóst er
að það mun verða erfitt fyrir ís-
lenska alifuglaframleiðendur að
keppa við þennan innflutning og eru
meginástæður þess nokkrar. Í
fyrsta lagi er fóðurverð hér á Íslandi
um tvöfalt hærra en á Norðurlönd-
unum. Ríkisvaldið hefur haldið því
háu með því að skattleggja innflutt
tilbúið fóður með toll-
um sem hefur verið
hamlandi gegn þeirri
þróun að alifuglabænd-
ur geti flutt sjálfir inn
sitt fóður. Í öðru lagi
eru sjúkdómavarnir og
eftirlit mun meira hér á
landi. Alifuglabændur
eru hlynntir þessu að
sjálfsögðu, en þetta
kostar okkur mun
meira en það gerir hjá
alifuglabændum á hin-
um Norðurlöndunum,
enda varnir minni. Í
þriðja lagi er Ísland
(vegna sjúkdómavarna) eina landið
sem ekki getur flutt inn holdahænu-
unga sem verða okkar varpfuglar.
Við þurfum að flytja inn frjóegg til
útungunar og ala í einangr-
unarstöðvum í 9 vikur. Í fjórða og
síðasta lagi eru framleiðslueining-
arnar hér á landi mun minni en ger-
ist annars staðar vegna fólksfæðar
og því erfitt fyrir okkur að keppa við
sláturhús sem slátra kannski því á
dag sem við slátrum á 1–2 mán-
uðum. Það hljóta allir að sjá það að
það er ójafn leikur. Ráðamenn þjóð-
arinnar verða að gera sér grein fyrir
afleiðingum þess að lækka tollana.
Það gæti þýtt lakari vöru og minni
sjúkdómavarnir. Viljum við lakari
vöru? Viljum við setja í uppnám
störf þeirra sem vinna í greininni í
dag og fjölskyldur þeirra, alls um
1.000 manns? Það eru kosningar
framundan. Flestir starfsmenn ali-
fuglagreinarinnar búa og starfa á
Suðurlandi, en í þeim landshluta eru
tveir ráðherrar núverandi rík-
isstjórnar. Leiða má líkur að því að
þetta fólk muni fylgjast með og taka
eftir því hvernig ráðamenn útfæra
þessa tollalækkun og þann stuðning
sem þarf að koma samhliða eins og
greint var hér að ofan. Það er ekki
hægt að fórna heilli atvinnugrein án
þess að gefa henni tækifæri til að
keppa á jafnari samkeppn-
isgrundvelli.
Alifuglabændur óska eftir að
ráðamenn þjóðarinnar taki tillit til
þess við ákvörðun um lækkun toll-
anna, að framleiðendur hafa byggt
upp mjög gott gæðaeftirlit. Mögu-
leikar bænda er mjög litlir til að
kaupa ódýrara fóður, vegna fóð-
urskattsins og því er svigrúm til að
mæta innflutningi mjög takmarkað.
Alifuglarækt á Íslandi – Lækk-
un tolla og kostnaðarumhverfi
Matthías Hannes Guðmundsson
fjallar um málefni kjúklinga-
bænda
» Alifuglabændur óskaeftir að ráðamenn
þjóðarinnar taki tillit til
þess við ákvörðun um
lækkun tollanna, að
framleiðendur hafa
byggt upp mjög gott
gæðaeftirlit.
Matthías Hannes
Guðmundsson
Höfundur er formaður
Félags kjúklingabænda.
RÍKISSTJÓRN Íslands er sek
um að misfara með almannafé með
því að beita því
markvisst inn í rík-
isstofnanir í beinni
samkeppni við einka-
geirann. Þessar upp-
hæðir eru talsverðar,
og mætti fremur nýta
í þjóðfélagslega upp-
byggingu, s.s. að
breikka Suðurlands-
veg, efla heilbrigð-
iskerfið, sjá til þess
að aldraðir búi við
mannsæmandi kjör,
og þannig mætti
lengi telja. Kostn-
aður Hagstofunnar
við þróun á kerfi í
samkeppni við einka-
fyrirtæki hérlendis
er í kringum 30
milljónir á ári. Þetta
er deild sem ber
nafnið „upplýs-
ingadeild“ og á að
sjá til þess að miðla
upplýsingum sem
safnað hefur verið
(og unnið úr) til al-
mennings og stofn-
ana innanlands sem utan. Slíkt
kerfi er til og var boðið Hagstof-
unni í ágúst 2004. Kostnaður: 5
miljónir. Áætlaður kostnaður
vegna eigin hugbúnaðarþróunar
Hagstofunnar 2004–2006: 57 milj-
ónir! Ein deild! Er skrýtið að Hag-
stofan hafi farið fram úr áætlun
skv. Ríkisendurskoðun? Og hver
ber kostnaðinn? Almenningur –
eldri borgarar, aðilar sem ferðast
milli Reykjavíkur og Selfoss, þeir
sem þurfa á heilbrigðisþjónustu að
halda.
Seðlabankinn er í sömu verk-
efnum – að þróa upplýsingakerfi í
samkeppni við einkafyrirtæki. Sé
gert ráð fyrir því að málum sé
svipað háttað þar á bæ kosta þess-
ar stofnanir almenning í landinu
yfir 115 milljónir árlega! Glæsileg
stjórnsýsla það og aðhald í rík-
isfjármálum. Þá bætist við Tölvu-
miðstöð dómsmálaráðuneytisins
(TDM), FME, RSK og ótal smærri
stofnanir sem einnig starfa að hug-
búnaðarþróun á kostnað einkageir-
ans og almennings í landinu á
meðan ekki fæst fjármagn til þess
að verja í það sem máli skiptir –
að búa um hag þjóðarinnar! Sé
sett tala á kostnað vegna ríkisvæð-
ingar á upplýsingatæknisviði má
reikna með að hún sé á bilinu 500–
800 miljónir árlega varlega áætlað.
Svar við fyrirspurn til Ríkisend-
urskoðunar um úttekt á þessum
kostnaðarlið hefur ekki borist
ennþá, tveimur árum eftir að ósk-
að var eftir þessari úttekt. Greini-
legt er að þessi ríkisvæðing skilar
sér EKKI í hraðvirkum upplýs-
ingakerfum (upplýsingasamfélagið
sem er á snærum forsætisráð-
herraembættisins getur ekki einu
sinni sagt til um hvernig fjárveit-
ingum þess er varið þar sem ekki
er hægt að framkvæma slíka út-
tekt!).
Tæknin sem þessar stofnanir
þykjast vera að þróa á kostnað
hins almenna borgara er til og
kostar tuttugu sinnum minna en
áætluð ÁRLEG fjármunasóun
stjórnvalda (sem hafa glatað rétti
sínum til stjórnunar vegna van-
kunnáttu og skorts á framtíð-
arsýn). Hefði sú leið verið tekin
2004 af þremur lykilstofnunum að
taka inn tilbúið kerfi til gagna-
vinnslu og dreifingar hefðu sparast
nægilegir fjármunir til þess að
sinna hinu raunverulega ríki –
fólkinu í landinu.
Stjórnmálamenn eru
starfsmenn okkar, og
nú vil ég reka þá úr
starfi fyrir vanrækslu
á sviði ábyrgrar fjár-
málastjórnunar og rík-
isvæðingarstefnu. Eins
og Trump myndi
segja: „You are FI-
RED!“
Ég sárvorkenni for-
riturum og öðru
tæknifólki sem fær
hvergi vinnu annars
staðar en hjá hinu op-
inbera vegna drepsótt-
ar sem stjórnvöld hafa
komið af stað í þessum
geira. Þetta vel mennt-
aða og öfluga fólk fæst
við leiðinleg verkefni
sem skila hvorki bón-
usgreiðslum né heldur
möguleikum á að eign-
ast hlut í því félagi
sem það starfar fyrir;
það vinnur ekki í heil-
brigðu samkeppn-
isumhverfi þar sem
hver dagur er áskorun í að gera
betur, og fær því ekki að kynnast
þeirri gleði sem hlyst af því að
koma framsækinni hátækniafurð á
innanlands- og alþjóðamarkað. Of-
an á allt þetta leggst að þetta úr-
valslið er á lægri launum en starf-
aði það í einkageira. Oft er sagt að
þeir sem ná ekki árangri í einka-
geiranum fari í ríkisgeirann, en á
Íslandi er staðreyndin sú að það
eru fáir sem engir valmöguleikar í
stöðunni – tæknifyrirtæki á sviði
upplýsingamiðlunar fara að leggj-
ast af eða flytja úr landi vegna eit-
ilharðrar samkeppni við ríkið!
Ég heyri á hverjum degi um
framúrskarandi tölvufólk sem
missir starf í einkageira og flyst
yfir í Hagstofu, Seðlabanka eða
RSK (Reykjavíkurborg tekur virk-
an þátt í þessari ríkisvæðingu,
enda sitja þar sömu afturhalds-
flokkar við stjórnvölinn). Þar fer
það á laun skv. kjarasamningum
ríkisins sem eru ALLTAF lægri
en hjá einkageiranum. Ég veit
engan forritara sem er á 800 þús-
und á mánuði hjá ríkinu, en slíkt
er algengt í einkageiranum, sér í
lagi erlendis þar sem eðlileg sam-
keppni þrífst.
Það þarf að skipta um stjórn við
næstu kosningar ef Ísland ætlar
að vera samkeppnisfært í upplýs-
ingatækni á alþjóðavettvangi. Þeg-
ar rýnt er í nöfn flokkanna sem
ráða ríkjum og misfara með al-
mannafé fer maður að velta fyrir
sér hversu mikið sjálfstæði felist í
því að ríkisvæða stofnanir og
hversu mikil framsókn felist í
landbúnaði. Framsóknarflokkurinn
boðar afturför og Sjálfstæðisflokk-
urinn (sjálfsæðisflokkurinn?) rýrir
sjálfstæði þjóðarinnar með því að
veita fé til höfuðs einkageiranum.
Þjóð er með réttu skilgreind sem
RÍKISBORGARAR hennar, en
ekki skipaðir (eða kosnir) embætt-
ismenn.
Það er kominn tími til breyt-
inga. Vonandi ber vorið þær í
skauti sér.
Misfarið með
almannafé
Snorri H. Guðmundsson fjallar
um ríkisafskipti og samkeppni
við einkaaðila
Snorri H. Guðmundsson
» Það þarf aðskipta um
stjórn við næstu
kosningar ef Ís-
land ætlar að
vera samkeppn-
isfært í upplýs-
ingatækni á al-
þjóðavettvangi.
Höfundur er framkvæmdastjóri upp-
lýsingatæknifyrirtækis.
Heyrst hefur: Hann hlaut bæði verðlaunin.
RÉTT VÆRI: Hann hlaut hvortveggju verðlaunin.
(Eintala af orðinu verðlaun (eitt verðlaun) er ekki til.)
Gætum tungunnar
BORGARFULLTRÚI Dagur B.
Eggertsson gagnrýndi í fréttum
Stöðvar 2 á fimmtudag nýjan meiri-
hluta borgarstjórnar og sagði vísi-
tölutengdar hækkanir leikskóla-
gjalda vera ,,stefna tekin frá
fjölskylduvænni borg“. Borg-
arfulltrúi líttu þér nær og kynntu
þér þróun fjölskylduvænu borg-
arinnar í tölulegu samhengi. Þegar
tölurnar eru rýndar koma upp í
hugann fjölmargar spurningar til
Dags B. Eggertssonar um fjöl-
skyldustefnu þá sem hann leiddi
meðal annarra síðustu 12 ár.
7,4% fækkun leik-
skólabarna frá 1997
Það leikur enginn
vafi á að flestir Reyk-
víkingar telja að borg-
in eigi að vera fyrsta
flokks og til fyr-
irmyndar fyrir fjöl-
skyldur með ung börn.
Tölur um íbúaþróun
gefa þó skýrar vís-
bendingar um að svo
sé ekki. Tölur Hag-
stofu Íslands sýna að
börnum á leik-
skólaaldri hefur fjölg-
að í Kópavogi um 26%,
í Hafnarfirði um 15%
og í Garðabæ um 15%
frá 1997 til 1. desember 2006. Á
sama tíma fækkaði sama aldurshópi
í Reykjavík um 7,4%. Á þessu sama
tímabili hefur Íslendingum fjölgað
um 12% og aðfluttum börnum á leik-
skólaaldri til höfuðborgarsvæðisins
fjölgað um ríflega 20% á tímabilinu.
Framtíðarspár, sem ganga út frá
núgildandi aðalskipulagi fyrrver-
andi meirihluta, gera ráð fyrir
áframhaldandi fækkun barna í borg-
inni og núverandi spá gerir ráð fyrir
að frá 2005 til 2030 muni börnum á
leikskólaaldri fækka um ríflega 8%
en eldri íbúum muni fjölga um ríf-
lega 20%. Þessar tölur
eru sláandi og ég tel
mikilvægt að borg-
arbúar átti sig á og
ræði þessa grundvall-
arbreytingu sem hefur
átt sér stað í Reykja-
vík.
Hvar skal skjóta
rótum?
Þessar tölur eru
staðfesting á mikilvægi
þeirra aðgerða sem
nýr meirihluti í
Reykjavík stendur fyr-
ir með áherslu sinni á
málefni fjölskyldunnar. Stofnun
leikskólaráðs, gerð menntastefnu
borgarinnar í fyrsta sinn, stofnun
starfshóps um gerð fyrstu fjöl-
skyldustefnu borgarinnar, lækkun
leikskólagjalda, fegrun umhverf-
isins, efling dagforeldrakerfisins,
aukið lóðaframboð og frístundakort
fyrir börn eru allt upphafið að öfl-
ugri sókn til að sýna fjölskyldum
hvað borgin býður upp á. Þessu til
viðbótar er aðalskipulag í endur-
skoðun hjá skipulagsráði en skipu-
lag er ein mikilvægasta stefnumörk-
unin í þessu samhengi. Afar
mikilvægt er að í þeirri vinnu verði
hlutföllum um fjölda sérbýla og fjöl-
býla breytt frá því sem verið hefur
þannig að meira framboð verði af
sérbýlum og stærri íbúðum sem
fjölskyldur velja fremur þegar börn-
um fjölgar. Að auki verður í að-
alskipulagi að gera ráð fyrir leik-
skólum og útivistarsvæðum fyrir
yngstu börnin, en í núgildandi
skipulagi er það ekki gert.
Börnin aftur í borgina
Í öllum ákvörðunum borgarinnar
verður að huga að aðstæðum yngstu
borgarbúanna og hugsa hlutina út
frá þeirra þörfum. Barnafjölskyldur
hafa nefnilega val. Þær geta á ein-
faldan hátt kynnt sér þjónustu fjöl-
margra sveitarfélaga í kringum
borgina, skoðað valkosti og stærð
húsnæðis, hreinlæti, öryggi og um-
hverfi, útivistarsvæði, samgöngur til
og frá og síðast en ekki síst áherslur
og kraft skólastarfs í sveitarfé-
laginu. Þessi samanburður hefur því
miður leitt til fækkunar barnafólks í
Reykjavík síðustu 10 árin. Reykja-
vík á að vera fyrsta val barnafjöl-
skyldna og það er markmið nýs
meirihluta í borgarstjórn að gera
það með því að veita ungum börnum
og fjölskyldum þeirra örugga og
fjölbreytta þjónustu þar sem áhersl-
an er á val, gæði og lausnir.
Fjölskylduborgin Reykjavík?
Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir
gerir athugasemd við ummæli
Dags B. Eggertssonar um vísi-
tölutengdar hækkanir leik-
skólagjalda
» Þessi samanburðurhefur því miður leitt
til fækkunar barnafólks
í Reykjavík síðustu 10
árin.
Þorbjörg Helga
Vigfúsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi.
Fjöldi
leikskóla-
barna 1997
Fjöldi
leikskóla-
barna 2006
Fjölgun/fækkun
barna á
leikskólaaldri
Hlutfallsleg
breyting
Reykjavík 10179 9883 -752 -7,40%
Kópavogur 1984 2503 519 26,20%
Garðabær 659 774 115 14,90%
Hafnarfjörður 1923 2212 289 15,00%
Tölur Hagstofu frá 1. desember 2006