Lesbók Morgunblaðsins - 20.01.2007, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. JANÚAR 2007 13
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Alice Coltrane,djasstónlist-
armaður og fyrr-
verandi eiginkona
Johns Coltranes,
lést fyrir stuttu.
Hún var 69 ára.
Coltrane sýslaði
með og sá um arf-
leifð eiginmanns-
ins í fjörutíu ár, en hann lést árið
1967. Það sem er meira um vert er
þó að Alice var sjálf virtur tónlist-
armaður í djassgeiranum, hún var
andlega þenkjandi og tónlist hennar
var innblásin af því en auk þess þótti
merkilegt hvernig hún hagnýtti sér
hörpu til tónsmíða, sem lágu iðulega
utangarðs. Hún hitti Coltrane árið
1963 og lék hún þá í sveit Terrys
Gibbs. Síðar gekk hún í sveit eig-
inmannsins. Síðasta plata hennar
kallast Translinear Light og kom út
2004.
  
Þeir eru til sem enn eru að bíðaeftir næstu plötu My Bloody
Valentine, sem er ein sú elskaðasta
sveit sem neðanjarðarrokkið hefur
getið af sér fyrr og síðar. Síðasta
plata kom út 1991 og biðin því orðin
afar löng. Allt þetta ferli er farið að
minna á „Elvis lifir“-fyrirbærið, en
vongóðir indíhundar hanga á hverri
einustu vísbendingu um að ný plata
sé í vændum eins og hundar á roði.
En nú gæti farið að hilla undir að
þessir draumar verði að veruleika.
Kevin Shields, hugmyndafræðingur
og lagahöfundur sveitarinnar, stað-
hæfir í janúar/febrúar-útgáfu Magn-
et Magazine, að hann ætli að taka
upp nýja plötu. Shields hefur farið
huldu höfði eftir að Loveless kom út
og hvíslað hefur verið um að hann
hafi orðið geðveiki að bráð. Í viðtali
sem út kom fyrir nokkrum árum
sagðist hann einfaldlega hafa
„misst“ það, þegar hann var spurður
af hverju hann hefði ekki haldið
áfram að búa til tónlist. Að und-
anförnu virðist þó sem Shields hafi
verið að rakna úr roti, og má tiltaka
vinnu við kvikmyndir Sofiu Coppola,
endurhljóðblöndunarverkefni og
spilamennsku með Primal Scream
því til sönnunar.
„Við ætlum 100% að gera aðra
plötu,“ segir Shields í viðtalinu við
Magnet, hvað svo sem 100% þýðir í
veröld Kevins Shields.
  
Elijah Wood,Fróði sjálf-
ur, hefur stofn-
sett útgáfufyr-
irtæki, Simian
Records. Ef
marka má fyrstu
útgáfuna stefnir
hann ekki á sömu
markaðshæðir og
Hringadróttinn
gerði. Fyrsta
sveitin sem skrifar undir er nefni-
lega nýrokksveitin The Apples In
Stereo, virt en kannski ekki mikið
þekkt költsveit sem er partur af
Elephant Six-genginu, laustengdur
félagsskapur sem kenndur er við
samnefnt útgáfufyrirtæki en hljóm-
sveitir sem þar hafa komið við sögu
eru t.d. Neutral Milk Hotel, Elf Po-
wer, Of Montreal og Olivia Tremor
Control.
Fyrsta platan sem Fróði mun
standa að, og sjötta plata Apples in
Stereo, kallast New Magnetic Won-
der og kemur út í mars. Nú væri
gott að setja inn einhvern Lord of
the Rings-brandara en því miður
man ég ekki eftir neinum í augna-
blikinu …
TÓNLIST
Alice Coltrane
The Apples In
Stereo
My Bloody Valentine
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
Sú var tíðin að lífið var rólegt og gott, róm-antísk djassveifla, hippísk dulúð, past-ellitir og altsaxófónar. Óttaleg dellakannski, hefur heimurinn ekki alltaf ver-
ið ljótur og grár?, en þessi staðleysulýsing verður
tónlistarsagnfræðingum framtíðarinnar örugg-
lega ofarlega í huga þegar þeir velta fyrir sér átt-
unda áratugnum, eða nánar tiltekið lokum hans,
árunum frá 1975 til 1980. Þá varð ekki þverfótað
fyrir djassbræðingspoppi, löngum spunaköflum
sem voru ekki spuni, mjúkrödduðum saxófónum
og hlýlega væmnum söngröddum. Sumir kölluðu
slíka músík mjúkt rokk, aðrir proggpopp og enn
aðrir valíumrokk og vísuðu þá til lyfsins sem var
vinsælasta lyf vesturálfu á sjöunda og áttunda
áratugnum („She goes running for the shelter / of
a mother’s little helper“ sungu Rollingarnir). Hér
á landi segja menn oft Bylgjupopp um þesslags
músík, en það er svo athugunarefni útaf fyrir sig
hvaða áhrif téð geðlyf hafði á smekk manna á
þessum tíma eða öðrum tímum – skrifuð við
pönkbylgjuna bandarísku á heimaframleitt am-
fetamín (crystal meth), nú eða reifmenninguna
bresku á alsælu?
Allar helstu sveitir sem fengust við þessa gerð
af mjúku rokki voru breskar, The Sutherland
Brothers & Quiver, Al Stewart, The Alan Par-
sons Project og Mark-Almond, voru æðstu spá-
mennirnir, misvinsælar sveitir og reyndar varð
Alan Parsons Project ekki almennilega vinsælt
fyrr en 1982 þegar Eye in the Sky kom út.
(Kannski rétt að nefna Gerry Rafferty í þessu
samhengi. Þó hann hafi ráðið yfir fleiri stíl-
brigðum en léttu mjúku rokki er lagið Baker
Street af City To City, sem kom út 1978, þó
dæmigert fyrir þennan tíma, sannkölluð langloka
(sex mínútur), torræður texti og skyldusóló á
saxófón.)
Flest af því sem út kom af þvílíkri músík á
þessum tíma er best geymt í minningunni, þ.e.a.s.
hefur ekki elst vel og því ekki hollt að rifja upp.
Sumt er svo blóðlaust og leiðinlegt að maður
veigrar sér við að segja frá því að hafa hlustað á
slíka músík (Ég heiti Árni og keypti To the Heart
með Mark- Almond, segir maður á fundi fyrir
fólk með altsaxófóneitrun – þvílíkt og annað eins
að hafa það á samviskunni.)
Að þessu sögðu er í lagi að kíkja á Al Stewart
og Year of the Cat í dag, þrjátíu árum eftir að
platan kom út, ef ekki fyrir annað en það að hér
er komin lykilplata í þessari gerð tónlistar, hvað
sem mönnum svo finnst um tónlistarstefnuna í
dag.
Lögin á Year of the Cat eru mörg fín popplög,
til að mynda Lord Grenville og On The Border
og svo vitanlega titillagið sem enn heyrist í út-
varpi öðru hverju. Að því er Al Stewart segir
sjálfur var það lag lengi að verða til, en píanólín-
an í því er eftir píanóleikarann Peter Wood. Text-
inn er eins og svo margt sem Stewart sendi frá
sér um þetta leyti, samtíningur úr ýmsum áttum,
heiti lagsins fengið úr víetnamskri stjörnuspeki,
en atburðarás í því frá Norður-Afríku þó upp-
haflega hafi lagið verið samið um þunglyndan
breskan grínleikara.
Year of the Cat var sjöunda breiðskífa Als
Stewarts og sú þriðja þar sem hann fléttaði sagn-
fræðilegum vangaveltum saman við hefðbundið
ástarhjal. Þá iðju tók hann upp á Past, Present
and Future og gerði lögin hnitmiðari og betri.
Modern Times, næsta plata þar á eftir og á und-
an Year of the Cat var einnig vel heppnuð og eins
platan sem kom út á eftir Year of the Cat, Time
Passages. Eftir það var þetta líka búið, Al Stew-
art missti þráðinn í lagasmíðum sínum og síðan
kom pönkið – Ramones spiluðu í Lundúnum sum-
arið 1976 og þá varð ekki aftur snúið, progg-
poppið var búið að vera – í bili að minnsta kosti.
Year of the Cat kom út á vínyl 1976 og oft síð-
an. Á síðustu útgáfu, sem er á vegum Rykodisk,
eru tvö aukalög og að auki talar Stewart um plöt-
una, aðdraganda hennar og síðan um hvert lag
fyrir sig. Fróðlegt en ekki beint spennandi.
Pastellitir og altsaxófónar
POPPKLASSÍK
Eftir Atla Bollason
bollason@gmail.com
F
yrsta plata Junior Boys kom út á
örsmáu merki árið 2004 eftir
heilmikið þóf þeirra Jeremy
Greenspan og Johnny Dark, sem
þá skipuðu sveitina, við að koma
tónlistinni á framfæri, en sveitin
hafði þá starfað í fimm ár án árangurs.
Merkið sem nefndist KIN var stofnað sér-
staklega af fyrrverandi starfsmanni Warp-
útgáfunnar sem heyrði prufuupptökur og
fannst þær nægilega góðar til að hann legði
sjálfur í útgáfubransann. Það borgaði sig; út-
gáfan Domino var ekki lengi að kveikja á mús-
íkinni og Junior Boys komust í kjölfarið í hóp
með Franz Ferdinand, Pavement og Bonnie
Prince’ Billy, en þessar sveitir eru m.a. á mála
hjá Domino.
Níundi áratugurinn
Tónlist Junior Boys er mjög ólík því sem hefur
verið kennt við kanadísku bylgjuna (Arcade
Fire, Wolf Parade, Islands o.fl.) en sveitin hef-
ur engu að síður notið góðs af umfjöllun um
kanadíska tónlist síðastliðin ár, og sem fyrr
sagði var hún ekki lengi að ná vinsældum hjá
þeim sem lifa og hrærast á annað borð í tónlist.
En tónlist Junior Boys höfðar – eða á að
geta höfðað – til mun fleiri en gagnrýnenda og
tónlistarnörda. Vísanir í hljóðgervlapopp ní-
unda áratugarins (það sem er stundum nefnt
nýrómantík) eru sterkar, sérstaklega finnst
mér örla á Human League og Duran Duran á
Rio. Tónlist Junior Boys er þó öllu þungbúnari,
lögunum vindur hægar fram og textar eru oft
dökkir eða litaðir af söknuði.
Engin nostalgía
Söknuðurinn er hins vegar ekki nostalgía, Juni-
or Boys eru ekki að syrgja liðna tíð, heldur
bræða þeir hljóminn saman við nýlegar hrær-
ingar í raf- og danstónlist. Á Last Exit fór tals-
vert fyrir R&B og „Garage“-töktum, en á So
This Is Goodbye hefur sveitin skipt yfir í ein-
faldari umgjörð sem á meira skylt við hús-
tónlist og er á einhvern hátt tímalausari, dreg-
ur athyglina fremur að lögunum og
hljóðheiminum öllum fremur en að festa hlust-
andann í pælingum um óvenjulega og stundum
ruglingslega trommuforritun.
Þessi breyting kemur kannski fyrst og
fremst til vegna mannabreytinga í sveitinni. Je-
remy Greenspan syngur enn og semur megnið
af lögunum, en Dark sem annaðist taktsmíðar
og útsetningar á fyrri plötunni hætti í sveitinni
meðan hún var enn án útgefanda, og í hans
stað kom upptökustjórinn Matt Didemus. Dide-
mus kom fyrst inn í Junior Boys við vinnslu á
laginu „Under the Sun,“ einu besta en jafn-
framt óvenjulegasta laginu á Last Exit.
Draumkenndir hljóðgeimar
Yfir því lagi var (og er) draumkennd stemmn-
ing, lagið lekur einhvern veginn áfram, en er
þó afskaplega taktfast og formfast. Á So This
Is Goodbye vinna þeir Greenspan og Didemus
áfram með þennan mótsagnakennda hljóm; það
má greinilega heyra í titillaginu og í Frank Si-
natra ábreiðunni „When No One Cares" þar
sem vanstilltir hljóðgervlar leika stórt hlutverk
og minna á útvarpsbylgjur á fleygiferð um
geiminn. Greenspan hvíslar textann svo án þess
að trufla kyrrðina, og stekkur í falsettu til að
leggja áherslu á orð sín.
Það sem er ótrúlegast við So This Is Good-
bye er að þrátt fyrir alla ískalda og seigfljót-
andi hljóðgervlana, allt hvíslið, bergmálið, og
oftar en ekki myrka textana, þá gæti megnið af
plötunni svínvirkað á dansgólfinu á hvaða
klúbbi sem er – hér bendi ég áhugasömum sér-
staklega á „The Equalizer,“ fyrstu smáskífuna
„In the Morning" og að sjálfsögðu „Birthday" af
Last Exit.
Junior Boys hafa sýnt sig á einhverjum árs-
listum síðustu vikur, hæst ber að nefna níunda
sæti á lista Stylus Magazine og ellefta sæti hjá
Pitchfork, en jákvæð umfjöllun hjá þessum
miðlum getur fleytt sveitum ansi langt. Junior
Boys eiga hrósið fyllilega skilið, þeir eru sér á
báti, aðgengilegir, og henta einstaklega vel við
allskyns athafnir – sérstaklega mæli ég með því
að ferðast milli staða með So This Is Goodbye í
eyrunum. Heimurinn stækkar einhvern veginn,
allt bergmálið og kuldinn gerir það að verkum
að manni finnst sem maður sé neðansjávar eða
svífi um himingeiminn – en það þýðir ekkert að
maður eigi að hætta að dilla sér.
Dansvænir draumar
Ein besta plata síðasta árs var So This Is Good-
bye með kanadíska dúettinum Junior Boys. Það
er önnur plata sveitarinnar, en þeirri fyrri –
Last Exit – var vel tekið af tónlistaráhugamönn-
um, sérstaklega þeim sem kynna smekk sinn á
sérlegum tónlistarbloggum.
Junior Boys Tónlist Junior Boys höfðar til mun fleiri en gagnrýnenda og tónlistarnörda.