Lesbók Morgunblaðsins - 14.07.2007, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók|saga húsanna
L
andsvæðið sem Bob Marshall-
Andrews átti með konu sinni
Gill lá aðeins 150 metra frá
sjó, ofan á Druidston-
klettunum á móts við St. Bride
flóann. Þetta var einstakur
staður í einum fallegasta þjóðgarði Wales.
Það hafði verið óbreytt frá árinu 1949. Lengd
hans náði yfir 300 km eftir óreglulegri strand-
lengjunni en hún var mjög fjölbreytt að gerð,
allt frá háum klettum og löngum opnum
ströndum, vernduðum flóum, sandlendi og
hólum. Auk þess náði þjóðgarðurinn yfir nær-
liggjandi eyjar sem líka voru verndaðar. Með-
al þeirra eru eyjarnar Skomer, Skokholm,
Ramsey, Grasholm og Caldey. Þær eru allar
þekktar á alþjóðlegum mælikvarða meðal
fuglaskoðara fyrir fjölda sjófuglategunda og
sterks selastofns.
Það voru mörg ár síðan Marshall-Andrews
hjónin höfðu keypt þetta landsvæði. Á því var
gamall og yfirgefinn hermannabraggi sem á
árum áður hafði verið notaður sem skýli en
þau höfðu tekið hann í endurnotkun og eytt
þar sumarleyfum sínum með börnunum. Eftir
því sem tímar liðu byrjaði burðargrindin að
sýna lasleika. Þá ákváðu hjónin að biðja arki-
tektana Jan Kaplicky og Amanda Levete
stofnendur arkitektastofunnar Future Sys-
tem að hanna fyrir sig nýtt hús þar sem þau
gætu dvalið í leyfum sínum.
Ósýnilegt hús
Þjóðgarðurinn bjó við strangar reglur um það
hvers konar byggingar væru samþykktar á
svæðinu. Það varð til þess að nágrannarnir
þóttust vissir um að ómögulegt væri að fram-
kvæma nokkuð í þessu umhverfi. Meðvitaðir
um þetta viðhorf lögðu arkitektarnir til að
hönnun nýja hússins yrði hagað þannig að það
myndi ekki draga að sér athygli frá aðalleik-
urunum, þ.e. náttúrunni og dýralífi hennar.
Það yrði eina leiðin til þess að fá hið lang-
þráða byggingarleyfi.
Til þess að afstýra því að fá neikvæð svör
frá yfirvöldum staðarins hönnuðu arkitekt-
arnir hús sem gæti ekki verið brennimerkt
fyrir að vera í ósamræmi við landslagið. Hug-
myndin fólst í því að byggja niður á við, að
grafa fyrir húsinu til þess að styrkja sem best
tengsl sín við landið. Þessi viðleitni minnti á
gamlar byggingaaðferðir á Norðurlöndunum
þar sem breiðir veggir húsanna risu úr torfi
og grjóti. Um var að ræða tækni sem samlag-
aðist jörðinni alveg frá grunni auk þess sem
hún bjó yfir góðri hitaeinangrun og faldi sig
vel í landinu.
Arkitektarnir löguðu sig að staðháttum
með því að hanna hús sem varla sást í lands-
laginu. Ef horft er á það úr fjarlægð virðist
húsið líta út eins og hóll en með eina glerjaða
hlið sem snýr út á hafið. Fyrst létu Kaplicky
og Levete grafa fyrir húsinu á staðnum, síðan
breiddu þau þak yfir sem gert var úr nokkurs
konar himnu úr krossviðarplötum, sem frá
hlið hafði straumlínuform, og lögðu á það þök-
ur. Burðargrindin var gerð úr hringlaga stál-
bitum sem halda uppi þakinu þannig að ekki
þarf að koma fyrir súlum inn í húsinu.
Leiðin upp að lóðinni var á mörgum stöðum
mjög þröng og gátu því stórir flutningabílar,
sem venjulega eru notaðir á byggingar-
svæðum, ekki athafnað sig á staðnum. Jan
Kaplicky og Amanda Levete nutu góðs af
reynslu sinni af fágaðri hátækni og voru
þeirrar skoðunar að náttúru garðsins yrði
minnst raskað ef húsið yrði gert í litlum ein-
Húsið í Wales
Eftir Halldóru Arnardóttur og
Javier Sánchez Merina
Vistarverur Grunnmynd hússins er mjög einföld og látleysi endurspeglar lífsstíl íbúanna.
Stofan hringar sig utan um arininn og hefur útsýni yfir á sjóndeildarhringinn.
Innviðir Allt húsið hefur yfir sér lífrænt yfirbragð, sem er jafnvel sýnilegt í burðargrindinni
með sínum hringlaga stálburðarbitum og þaki úr krossviðarplötum, straumlínulaga að gerð.
Tilbrigði við torfbæ Með tímanum náði grasið
að hylja húsið (1994 -96),líkt og hertanka á
stríðstímum eða rómantískar rústir.
Breski alþingismaðurinn og milljónamæring-
urinn, Bob Marshall-Andrews hafði eytt sum-
arfríunum sínum í gömlum hermannabragga
í tuttugu ár. Án efa hafði verðmætagildi stað-
arins legið í staðsetningu hans á klettabrún í
þjóðgarði á suðvesturströnd Wales. Þetta var
yndislegur staður á vernduðu svæði sem
þýddi að þeim sem bjuggu þarna í nágrenn-
inu hafði verið neitað um byggingarleyfi.
Þeir höfðu jafnvel ekki fengið leyfi til að
stækka heimili sín með einföldum glerhýsum.
Þrátt fyrir þessar aðstæður og þó að um
hugsanlegt hneykslismál yrði að ræða gagn-
vart því að gera upp á milli fólks, hafði þing-
maðurinn samband við arkitektastofuna Fut-
ure System. Hann langaði í annað hús í
staðinn fyrir braggann og þar sem hann gæti
eytt ellidögunum sínum en það yrði frumskil-
yrði að tillagan yrði lögleg.
» Við höldum því fram að nú á dög-
um sé byggingarlist tæki, jafnt
gagnlegt sem nauðsynlegt, til að virða
fyrir sér umheiminn.“ - Jan Kaplicky.
ingum og þær fluttar tilbúnar á lóðina til sam-
setningar. Þannig voru jafnvel baðherberg-
iseiningarnar búnar til á verkstæði. Þeim var
síðan komið fyrir í húsinu þannig að þær
mynduðu skilrúm milli stofunnar í miðrýminu
og svefnherbergjanna. Gert var ráð fyrir öll-
um lögnum fyrir eldhúsið í vegggrind úr viði,
sem var einnig flutt tilbúin á staðinn. Hún var
sett upp sem sjálfstæð eining og án þess að
koma við loftið. Rýmið fékk þar af leiðandi
létt og bjart yfirbragð.
Grunnmynd íbúðarinnar er mjög einföld og
býr yfir látleysi sem endurspeglar lífsstíl íbú-
anna. Stofan hringar sig utan um arininn og
býður upp á útsýni yfir sjóndeildarhringinn.
Þetta er rými sem endurvekur sveigjanlegar
línur náttúrunnar í kringum húsið. Inni í hús-
inu er aðeins eitt rými þar sem aðeins til-
búnar einingar skilja að svefnherbergin frá
dagrýmunum. Stór sófi í miðri stofunni er
hækkaður upp til þess að ítreka stöðug tengsl
íbúanna við náttúruna, við fuglana í kletta-
björgunum, við síbreytilega birtu gegn litum
hafsins.
Úti njóta vegfarendur útsýnisins á göngu
sinni um þjóðgarðinn í Pembrokeshire og
rugla þessu sumarhúsi saman við náttúruna
sjálfa. Það er eins og grasi vaxinn hóll sem
lætur landslagið ósnert í kringum sig, án sjá-
anlegra lína sem girða lóðina af eða garðinn í
kring. Eina undantekningin er grönn ryðfríð
stálgrind sem skiptir upp glerhliðinni að
framan en sú hlið virkar sem framlenging
íbúans sjálfs. Hún er eins og auga sem horfir
út á sjóinn og út á lífið sjálft.
Það var stjórnvöldunum á staðnum erfitt að
finna rök gegn því að gefa byggingarleyfi fyr-
ir húsinu. Loftmynd sýnir greinilega að þetta
sumarhús hefur gert sig ósýnilegt í landslag-
inu, á sama hátt og herskýlið hafði leynst í
landinu án þess að tekið hefði verið eftir því.
Einbýlishús í Pembrokeshire eftir arkitekta Future System-arkitektastofunnar