Morgunblaðið - 31.03.2007, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. MARS 2007 25
Eftir Svanhildi Eiríksdóttur
Reykjanesbær | „Það þarf að finna
farveg fyrir fyrirtæki og félagasam-
tök til að koma meira að dagskrá
Ljósanætur. Draumurinn yrði að fyr-
irtæki og félagasamtök tækju yfir
dagskrána en Reykjanesbær sæi ein-
ungis um yfirstjórn,“ sagði Ásmund-
ur Friðriksson, verkefnastjóri hjá
Reykjanesbæ, á málþingi um sam-
félagslega ábyrgð fyrirtækja, félaga-
samtaka og einstaklinga í menningar-
málum og á bæjarhátíðum. Yfirskrift
þingsins var „Ræktum frumkvæðið
og kraftinn“.
„Ekkert ríkiskerfi ræður við þá
fjölbreyti sem samfélagið býr við,“
sagði Þorsteinn Pálsson, ritstjóri og
fyrrverandi ráðherra, í erindi sínu um
samfélaglega ábyrgð fyrirtækja.
Hann talaði um hvernig nútímasam-
félag væri þess eðlis að ábyrgðin
hvíldi á mönnum jafnt sem fyrirtækj-
um og að hin samfélagslega ábyrgð
væri brúarsmíð milli fyrirtækja og
einstaklinga, t.d. listamanna. „Enginn
er eyland í samfélagi. Allir eru bundn-
ir öðrum og því er ábyrgðin sameig-
inleg.“
Skapar jákvæða ímynd
Sif Gunnarsdóttir, verkefnisstjóri
Höfuðborgarstofu, sagði að auka
þyrfti skapandi þátttöku fyrirtækja.
„Það þarf að breyta því að fyrirtækin
séu þöglir þátttakendur og fá starfs-
fólk til að taka meiri þátt í undirbún-
ingsstarfi og uppákomum bæjarhá-
tíða. Þátttaka fyrirtækja skapar þeim
jákvæða ímynd, það eru þeirra laun.“
Á málþinginu var rætt vítt og breitt
um samfélagslega ábyrgð og hvernig
hin félagslega ábyrgð næði ekki síður
til félagasamtaka og einstaklinga.
Þannig fela styrkir Reykjanesbæjar
til menningarfélaga t.d. í sér þátttöku
í bæjarhátíðum og rætt var um að
eðlilegt væri að styrkþegar sneru við-
skiptum sínum til þeirra fyrirtækja
sem veittu þeim styrki. Ingólfur
Karlsson veitingamaður á Langbest
sagði það reynslu sína að styrkir fyr-
irtækisins hafi skilað sér til baka.
„Þegar veitingastaður minn hefur
fengið samkeppni, aukast viðskiptin.“
Nálægðin minnkar
Það kom einnig fram á málþinginu
að landslag fyrirtækja hafi breyst og
oft hafi sameining fyrirtækja gert
mönnum erfiðara fyrir um að ná í
styrki, þar sem nálægðin væri ekki
lengur til staðar. Baldur Guðmunds-
son markaðsstjóri Sparisjóðs Kefla-
víkur sannfærði gesti um að spari-
sjóðurinn myndi halda nálægðinni við
viðskiptavini og samfélagið allt þrátt
fyrir stækkun eða sameiningu, en
sparisjóðurinn en aðal bakhjarl
menningar í Reykjanesbæ og var
málþingið haldið í boði hans.
Auka þarf skapandi
þátttöku fyrirtækja
Morgunblaðið/Svanhildur Eiríksdóttir
Ábyrgð Baldur Guðmundsson flytur erindi. Við borðið sitja Ásmundur
Friðriksson, Björk Guðjónsdóttir, Þorsteinn Pálsson og Sif Gunnarsdóttir.
Í HNOTSKURN
»Menningarmál eru talinneinn mikilvægasti mála-
flokkur sveitarfélaga.
»Menning fékk mesta fjöl-miðlaumfjöllun allra mál-
efna í Reykjanesbæ á síðasta
ári, fyrir utan sveitarstjórnar-
mál á kosningaári.
SUÐURNES
ÞAÐ ERU málverk eftir hina banda-
rísku Pat Steir sem mæta auganu
þegar komið er inn í vestursal Kjar-
valsstaða á samsýningu fjögurra
listamanna, sem auk Steir eru Rúrí,
Ólafur Elíasson og Hekla Dögg
Jónsdóttir. Ógurlegar drunur berast
manni hins vegar til eyrna og reyn-
ast vera vatnsgnýr í verki Rúríar
sem ber heitið „Fossaföll“ og gefur
jafnframt „tóninn“ fyrir sýninguna í
heild sem heitir einfaldlega Foss.
Pat Steir er þekkt fyrir afar stór
málverk þar sem hún nýtir sér
þyngdarafl jarðar við að leggja
málninguna á myndflötinn og líkir á
vissan hátt eftir hreyfingum fossa:
málningunni er hellt og skvett á
strigann og hún gjarnan látin renna í
taumum niður eftir fletinum. Vísunin
til fossa er þó ekki einungis í vinnu-
laginu heldur er hún einnig sjónræn
svo sem í verki þar sem lóðréttar lín-
ur gagnsærra málningartauma, sem
mynda eins konar fossasyllur, eru
brotnar upp með léttum leik máln-
ingar sem virðist hafa verið úðað á
flötinn og gæðir verkið jafnframt
dýpt og hreyfingu. Í öðrum verkum
dreifist málningarúðinn um allan
myndflötinn og minnir ýmist á foss-
úða eða stjörnuþoku. Í nærmynd
verða hinir óhlutbundnu þættir
meira áberandi og áhorfandinn fer
að rýna í mismunandi þykkt eða
áferð málningarinnar og velta fyrir
sér uppbyggingu verkanna.
Hárin taka svo að rísa á höfði sýn-
ingargesta þegar inn í skjáinnsetn-
ingu Rúríar í aflokuðu rými er komið
og æðisgenginn kraftur Dettifoss
(og annarra fossa) tekur völdin í
skynjuninni. Myndskeiðum af foss-
inum hefur verið varpað á gagnsæ
sýningartjöld sem hanga um allt
rýmið þannig að það er líkt og geng-
ið sé inn í foss eða á bak við hann.
Foss Rúríar er brotinn með marg-
víslegum sjónarhornum og verkið
hefur geómetríska vídd þó að hér sé
um „realískari“ fossamynd að ræða
en í verkum Steir, eða eiginlegri eft-
irlíkingu af fossi. Hin mörgu sjón-
arhorn, eða sýnishorn af fossi minna
sýningargesti einmitt á að hér er um
eftirmynd í safni að ræða: Rúrí hefur
skrásett náttúrufyrirbærið – og upp-
lifun af því – í hljóði og mynd til varð-
veislu nú á þessum síðustu og verstu
tímum fyrir náttúruna þegar heilu
fossaraðirnar hverfa í uppistöðulón
til rafmagnsframleiðslu.
Walter Benjamin benti á mögu-
leika tækninnar til að hafa áhrif á
skynjun mannsins og fræg er um-
ræða hans um brotthvarf áru lista-
verksins í tæknilegri fjölföldun. Rúrí
leitast við að varðveita „áru“ fossins
einmitt í endurgerðinni og nýtir
einkar vel tæknilega (og kaldhæðn-
islega rafvædda) möguleika til að
koma til skila fegurð hans og seið-
mögnuðum krafti.
Rafvæddur fossskúlptúr Heklu
Daggar Jónsdóttur, samsettur úr
ljósleiðurum, er eins og ímynduð til-
raun til túlkunar á fossi í fjarlægri
framtíð þegar fossar væru horfnir af
yfirborði jarðar og listamaðurinn
byggði á hugmyndum sem varðveist
hefðu í munnlegri geymd. Flæðið í
verkum Steir og Rúríar (sem þó ein-
kennist einnig af rofi) víkur hér fyrir
brotalínum og bláleitt ljósblikk
minnir á neonskilti borgarinnar
fremur en náttúruna.
Verk Ólafs Elíassonar, „Öfugur
foss“, hið eina er inniheldur fossandi
vatn, skírskotar ekki aðeins til foss-
formsins, stalla eða syllna eins og í
fossi Steir heldur til eðlisheimsins:
það stendur úti og tekur breytingum
eftir veðri og vindi og endurómar
þannig eiginleika náttúrulegra fossa.
Þótt foss Ólafs, sem streymir upp á
við, geti virst andstæður náttúrulög-
málum koma upp í hugann „öfugar“
íslenskar fjallabunur þar sem vind-
urinn lætur þyngdarafl jarðar sig
engu varða og feykir vatnsbununni
upp í loft.
Í verki Ólafs og raunar í verkum
allra sýnendanna er tæknileg sam-
setning verksins/fossins vel sýnileg
og beinlínis mikilvægur hluti af
verkinu. Hvað svo sem vakir fyrir
listamönnunum – fagurfræðilegar
vangaveltur, andleg íhugun frammi
fyrir náttúrunni eða gagnrýnin af-
staða til nýtingar á henni – fjallar
sýningin Foss ekki síst um listsköp-
unina sjálfa, um afl hennar og afl-
vaka.
Tilbrigði
við foss
MYNDLIST
Listasafn Reykjavíkur –
Kjarvalsstaðir
Til 29. apríl 2007
Opið alla daga kl. 10–17. Aðgangur kr.
500. Eldri borgarar og öryrkjar kr. 250.
Hópar (10+) kr. 250. Yngri en 18 ára:
ókeypis. Ókeypis á fimmtudögum.
Foss/Rúrí, Pat Steir, Ólafur Elíasson og
Hekla Dögg Jónsdóttir
Anna Jóa
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Foss Sýningin fjallar um listsköpunina sjálfa, um afl hennar og aflvaka.
ÆTTAR- og fjölskyldusaga, sem tengist stöðum á
sunnanverðu landinu, náttúru og húsum, er uppi-
staða sýningar Borghildar Óskarsdóttur sem
opnuð verður kl. 14 í dag í Listasafni ASÍ; – en
ívafið, skálar og stjörnumerki.
Loftið sem við öndum að okkur lék um
fyrri kynslóðir og raddirnar sem við heyr-
um eru í vissum skilningi bergmál þeirra
radda sem nú eru þagnaðar.
Sögur frá liðnum tíma
Ármúla 42 · Sími 895 8966
mánudaga - föstudaga 10-18
laugardaga og sunnudaga 11-18Opið
Gleðilega páska
Frábær
páskatilboð
Margar gerðir af
allskonar vösum
Fjölbreytt úrval
Feng-Shui vörum