Morgunblaðið - 28.04.2007, Qupperneq 30

Það hressir sál mína aðkoma hingað,“ sagði Rost-ropovits í samtali, semHalldór Vilhjálmsson átti
við hann fyrir Morgunblaðið 1978,
þegar hann kom til að leika á
Listahátíð með Sinfóníuhljómsveit
Íslands undir stjórn Vladimirs
Ashkenazys.
„Tónleikarnir í Laugardalshöll
voru í einu orði sagt stórkostlegir,“
sagði Jón Ásgeirsson, tónlistar-
gagnrýnandi Morgunblaðsins, m.a.
um tónleikana. Jón hafði líka hlýtt á
Rostropovits leika í fyrri Íslands-
heimsókninni 1954: „Fyrir mörgum
árum kom Rostropovitch til Íslands
og lék m.a. með Páli Ísólfssyni í litlu
Dómkirkjunni í Reykjavík. Meðal
verkefna var Ave Maria eftir Schu-
bert og man undirritaður enn hve
sterklega timburinnrétting kirkj-
unnar svaraði leik hans.“
Rostropovits mundi vel eftir fyrri
Íslandsheimsókn sinni, þegar hann
kom aftur: „Ég fór núna til Íslands
af því að ég á einmitt alveg ein-
stakar minningar héðan frá æsku-
dögum mínum, svo að segja, því að
ég kom hingað í fyrsta skipti fyrir 25
árum. Ég minnist svo margs héðan.
Ég man eftir gistihúsinu, þar sem
ég bjó, og litla flugvellinum skammt
frá hótelinu, man eftir Ísafirði, þar
sem ég hélt tónleika, og einnig Ak-
ureyri. Mér var boðið að skreppa frá
Akureyri að skoða Goðafoss og tign
hans var slík, að ég get ekki gleymt
honum. Krísuvík er líka ógleyman-
legur staður.“ Og Rostropovits lýsir
því að fram að Krísuvíkurreynsl-
unni hafi jörðin alltaf verið traustur
grunnur í hans augum en sú ímynd
hafi breytzt. „Ekkert er alveg
traust, þegar á reynir.“ Norður-
ljósin höfðu sérstök áhrif á lista-
manninn. „Fegurð, sem kom mér til
að tárast.“
Skáldið kom hon-
um á skyrbragðið
Rostropovits minnist heimsóknar
að Gljúfrasteini. „Enn þann dag í
dag er ég með bragðið á tungunni af
skyri og rjóma sem ég borðaði hjá
skáldinu. Orðin „skyr og rjómi“ eru
ekkert sérstaklega auðveld í fram-
burði fyrir mig, en það eru samt þau
íslenzk orð, sem ég man hvað bezt,
þótt heill aldarfjórðungur sé liðinn
frá því ég fyrst heyrði þau. Og svo
núna í kvöld át ég aftur þessa kónga-
fæðu á heimili minna góðu vina, Þór-
unnar og Vladimirs. Þeir vita ósköp
vel á Hótel Sögu, að í fyrramálið vil
ég fá mitt skyr til morgunverðar.“
Í samtalinu kemur fram að Rost-
ropovits er á ferð og flugi til tón-
leikahalds; bæði sem einleikari og
sem hljómsveitarstjórnandi. Og
honum er ekki erfitt að hlaupa þar í
milli.
„Þessir tveir þættir í tónlistar-
starfi mínu víkka að mínum dómi út
allt mitt starf sem túlkandi tónlistar-
manns, þegar ég ýmist leik á sellóið
eða stjórna hljómsveit. Eftir að hafa
verið við hljómsveitarstjórn í nokk-
urn tíma samfleytt þá leik ég tví-
mælalaust betur á selló á eftir. Og
eftir að hafa leikið lengi samfleytt á
selló stjórna ég hljómsveitinni miklu
betur á eftir! – Einnig leik ég svolítið
á píanó að aðstoða stundum konu
mína (söngkonuna Galinu Visj-
névsksaja – innsk.) sem undirleikari
á söngskemmtunum hennar. Það er
alveg sérstök músíkreynsla að
fylgja mannsröddinni á hljóðfærinu,
og þessi reynsla hefur auðgað mig
mjög og dýpkað allan tónlistarskiln-
ing minn.“ Og hann segir fleira um
samstarf þeirra hjónanna; bæði á
hljómleikum og plötuupptökum.
Halldór spurði Rostropovits m.a.
hvort hann þekkti Erling Blöndal-
Bengtsson og sagðist Ros
bæði þekkja Erling persón
list hans. Hann væri alveg
skarandi sellósnillingur og
ur að eiga hann að vini.
Rostropovits hefur góð o
koma aftur til Íslands, sem
mest eftir því hvernig í
áheyrendum líki sellóleik
„Ég mundi gera mitt ýtrast
að koma aftur og spila hé
landi, því mér fellur vel að v
Mstislav Rostropovits k
þriðja sinni til Íslands. Því
ir hans annars staðar ö
valdið, en ekki það að í
áheyrendum líkaði ekki s
hans. Þeir hafa örugglega t
ir með Jóni Ásgeirssyni
kostlega tónleika, þar se
Mstislav Rostropovits kom tvisvar sinnum til tónleikaha
„Það hressir sá
mína að koma h
Snillingurinn Mstislav Rostropovits við komuna til Keflavíkur 1
hljóðfæri hans væri „Stradivarius (du fore) og er bezta hljóðfæri
Mstislav Rostropovits
kom í tvígang til Ís-
lands. Freysteinn
Jóhannsson talaði við
Guðnýju Guðmunds-
dóttur fiðluleikara um
kynni hennar af Rost-
ropovits og fletti upp í
samtali hans við Morg-
unblaðið og umsögn-
um um leik hans.
30 LAUGARDAGUR 28. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FJÁRMUNIR OG MANNÚÐ
Anna Lilja Gunnarsdóttir, fram-kvæmdastjóri fjárreiðna ogupplýsinga á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi, varpaði eftirfar-
andi spurningu fram á ársfundi spít-
alans sl. fimmtudag:
„Á spítalinn að fórna fjármunum í
þágu mannúðar eða á að fórna mann-
úð í þágu fjárhagslegrar afkomu?“
Það er illa komið, þegar einn af
æðstu stjórnendum spítalans telur
sig knúna til að spyrja á þennan veg.
Auðvitað á mannúð að ganga fyrir
fjármunum í rekstri þessarar mikil-
vægu stofnunar. Anna Lilja sagði
ennfremur í ræðu sinni, að hún teldi
fjárveitingar til spítalans á undan-
förnum árum ekki hafa verið í neinum
takti við þróun eftirspurnar eftir
þjónustu. Og benti jafnframt á að eft-
irspurn eftir þessari þjónustu mundi
aukast á næstu árum.
Anna Lilja sagði ennfremur í ræðu
sinni á ársfundinum:
„Mannúðarsjónarmið hafa alltaf
verið í hávegum höfð á Landspítala
en sparnaðarkrafa síðustu ára hefur
þegar þrengt mjög að starfseminni.
Starfsfólk spítalans hefur lagt sig
fram um að veita frábæra þjónustu
þrátt fyrir erfiðar aðstæður … En
þversögnin, sem mætir starfsfólki á
hverjum degi í vinnu sinni, er annars
vegar sú, að starfsemi spítalans er
drifin áfram af mannúðarsjónarmið-
um og hins vegar þeirri kröfu, að
rekstrarkostnaður rúmist innan
ramma fjárlaga. Fjárlaga, sem eru í
engum takti við þróun íbúafjölda,
fjölda aldraðra og þróun sjúkdóma.
Krafan er hallalaus rekstur en
krafan er líka að Landspítali sé bund-
inn mannúðarsjónarmiðum og beri
ríka samfélagsskyldu.“
Allt er þetta rétt hjá Önnu Lilju
Gunnarsdóttur og tími til kominn, að
einn af æðstu stjórnendum spítalans
tali á þennan veg.
Það er staðreynd, að það er búið að
ganga of langt og er verið að ganga of
langt í niðurskurði útgjalda í rekstri
spítalans. Nú er t.d. uppi krafa um að
skera útgjöld geðdeildar spítalans
niður um 50 milljónir króna. Það ligg-
ur í augum uppi, að það er ekki hægt
nema með því að draga stórlega úr
þjónustu geðdeildarinnar. Hvernig á
að gera það á sama tíma og eftirspurn
eftir þjónustu hennar og sambæri-
legrar starfsemi er að stóraukast?
Kannski mundu þeir þingmenn
sem sitja í fjárveitinganefnd útskýra
það?
Það hefur vafalaust verið nauðsyn-
legt að taka rækilega til í rekstri spít-
alans í tengslum við sameiningu
Landspítala og Borgarspítala og það
hefur verið gert. En það eru takmörk
fyrir öllu og það eru takmörk fyrir því
hversu langt er hægt að ganga í nið-
urskurði útgjalda á þessari stofnun.
Væntanlega er ræða Önnu Lilju
Gunnarsdóttur á ársfundi spítalans
til marks um, að stjórnendur spítal-
ans ætli að snúa vörn í sókn og út-
skýra fyrir fjárveitingavaldinu, að
lengra verði ekki gengið og raunar
búið að ganga of langt.
Landspítalinn er ein mikilvægasta
stofnun þjóðarinnar. Það þarf að efla
spítalann til aukinnar þjónustu í stað
þess að draga stöðugt úr henni.
EFLING FJÁRMÁLAEFTIRLITSINS
Bjarni Ármannsson, formaðurSamtaka fjármálafyrirtækja og
forstjóri Glitnis banka, hvatti til
þess í ræðu á aðalfundi samtakanna
í fyrradag að Fjármálaeftirlitið yrði
stóreflt.
Sjálfsagt kemur það einhverjum á
óvart að formaður SFF tali á þenn-
an veg, því að bæði einstök fjár-
málafyrirtæki og samtökin og fyr-
irrennari þeirra hafa ekki alltaf
verið hlynnt því að efla Fjármála-
eftirlitið eða styrkja heimildir
stofnunarinnar til eftirlits með
markaðnum.
Þessi málflutningur þarf hins
vegar ekki að koma neinum á óvart.
Það liggur í raun í augum uppi að
fjármálamarkaðurinn þarf á öflugu
eftirliti að halda. Einn af þeim lær-
dómum, sem bankarnir hafa vafa-
laust dregið af þeim óróa, sem
skapaðist í kringum þá í fyrra
vegna umfjöllunar af hálfu erlendra
matsfyrirtækja og greiningar-
deilda, er að íslenzki fjármálamark-
aðurinn þarf á aðhaldi, eftirliti og
gagnsæi að halda. Það er nauðsyn-
legt meðal annars til að skapa
traust á erlendum mörkuðum.
Bjarni Ármannsson bendir rétti-
lega á að fjármálamarkaðurinn er
tiltölulega ungur og reglur og hefð-
ir eru þar enn í mótun. Framundan
er innleiðing margvíslegra alþjóð-
legra reglna og gera má ráð fyrir að
umsvif alþjóðlegra fyrirtækja hér á
landi margfaldist. Það er hárrétt
hjá bankastjóranum að Fjármála-
eftirlitið verður að efla til að það
geti fylgt þessari þróun eftir, hafi
yfirsýn og geti starfað með sam-
bærilegum stofnunum erlendis að
rannsókn mála, sem oft teygja anga
sína víða um heim.
Hins vegar stendur að sjálfsögðu
ekki aðeins upp á stjórnvöld að efla
Fjármálaeftirlitið til að tryggja
traust og gagnsæi á markaðnum.
Stofnunin hefur í áranna rás iðu-
lega kvartað undan því að henni
gengi illa að fá upplýsingar frá fjár-
málafyrirtækjunum til að öðlast
nauðsynlega yfirsýn um markaðinn.
Ef Fjármálaeftirlitið á að geta
gegnt hlutverki sínu, verða aðilar á
markaðnum að vera reiðubúnir að
láta því í té nauðsynlegar upplýs-
ingar.
Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra
segir í Morgunblaðinu í gær að við-
skiptaráðuneytið hafi margsinnis
gert tillögur um að auka umfang
Fjármálaeftirlitsins og fagnar því
að markaðsaðilar skuli vera sama
sinnis. Auka þurfi samstarf stofn-
unarinnar við erlenda aðila og bæta
við mannafla hennar og aðstöðu.
Viðskiptaráðherra og Alþingi
hafa auðvitað í hendi sér að efla
Fjármálaeftirlitið nægilega. Er eft-
ir nokkru að bíða með það?
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
ROSTROPOVITS pantaði hljómsveitarverk hjá Jóni
Nordal og stjórnaði frumflutningi þess; Chorales, í
Kennedy Center í Washington 1982.
Í samtali við Morgunblaðið sagði Jón að hann
kynni ekki að segja frá aðdraganda þess að Rost-
ropovits vildi fá verk eftir hann til frumflutnings.
„En hitt get ég sagt að þetta var stórkostleg upp-
lifun fyrir mig.
Okkur hjónunum var boðið út til að vera viðstödd
frumflu
mér óg
listama
Hann v
einn óg
Jón s
flutt ve
ington
Carneg
Pantaði íslenzkt verk
SELLÓLEIKARINN og hljómsveitarstjórnandinn
Mstislav Rostropovits er látinn, 80 ára að aldri.
Rostropovits var ekki aðeins þekktur fyrir hæfi-
leika sína á sviði sígildrar tónlistar heldur einnig
fyrir mannréttindabaráttu á tímum Sovétríkjanna
og andstöðu við sovétstjórnina.
Rostropovits dvaldi mestan hluta starfsævi sinn-
ar utan Sovétríkjanna, fór þaðan árið 1974 í sjálf-
skipaða útlegð vegna stuðnings síns við rithöfund-
inn og nóbelsverðlaunahafann Alexander
Solsjén
vits sne
undir l
ínarmú
Stjór
í síðast
Vladím
arsnilli
mannré
Moskvu
Rostropovits látinn