Morgunblaðið - 05.09.2007, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 5. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
NOKKRIR einstaklingar hafa
vísvitandi mistúlkað og snúið út úr
orðum borgarstjóra, Vilhjálms Þ.
Vilhjálmssonar, um starfsemi Vín-
búðarinnar í Austur-
stræti. Undirritaður
bjó í 101 Reykjavík í
27 ár og hefur und-
anfarin ár haft starfs-
aðstöðu í Póst-
hússtræti. Oft á dag
fer ég á milli skrifstofu
minnar og bílageymslu
Ráðhússins og tel ég
mig því hafa nokkuð
góða yfirsýn af því
ófremdarástandi sem
ríkir í miðborg
Reykjavíkur yfir sum-
artímann.
Kaldur bjór
Sem kunnugt er leitar drykkju-
fólk gjarnan í miðborgina. Svo hef-
ur verið um langa tíð og kannast ef-
laust margir við uppnefnið
„Hafnarstrætisróni“. Nú er öldin
önnur því í miðborginni eru ekki
aðeins drykkjusjúklingar heldur
einnig fíkniefnasjúklingar og jafn-
vel fólk sem á við geðræn vandamál
að stríða og er bókstaflega á göt-
unni. Tilvera drykkjusjúklingsins
gengur út á að stoppa vegfarendur
og biðja um peninga. Hér áður fyrr
var keypt flaska af rakspíra en nú
tekur enga stund að fá peninga fyr-
ir einum bjór sem kostar innan við
200 kr. Drykkjusjúklingarnir, og
aðrir sem svipað er ástatt um, sitja
því fyrir fólki í miðborginni og
sníkja peninga og fara svo í Vínbúð-
ina og kaupa sér bjór sem er seldur
þar í stykkjatali. En ýmsir aðrir
nýta sér einnig þjónustu Vínbúð-
arinnar. Í sumar mátti sjá talsvert
af fólki, aðallega ungu fólki, sem
kaus fremur að versla í Vínbúðinni
og fá þar bjórinn á tæpar 200 kr. í
stað þess að fara á
veitingahús þar sem
bjórinn kostar um 600
kr. Iðulega var nokkur
ami af drykkjulátum
þessa fólks.
Ofbeldi og nið-
urlæging
Erlendir ferðamenn,
er heimsækja Reykja-
vík, dveljast fyrst og
fremst í miðborginni,
ekki í öðrum hverfum
borgarinnar. Ég hef, af og til, orðið
vitni að árásum á erlenda ferða-
menn og aðra þá er um miðborgina
fara. Ég vil nefna hér fjögur lítil
dæmi:
Í sumar sem leið réðst ungur
maður, í annarlegu ástandi, á dönsk
eldri hjón og vildi endilega ræða við
þau á dönsku. Þau reyndu að forða
sér en þá greip maðurinn í öxl kon-
unnar með þeim afleiðingum að hún
meiddist. Nú, í byrjun ágúst, varð
ég vitni að því að tveir drykkju-
menn veittust að tveimur konum,
sennilega frá Bretlandi, og báðu
þær um peninga. Annar mannanna,
sem var mjög drukkinn, hafði í
frammi ógnandi tilburði, gekk aft-
urábak fyrir framan konurnar og
reyndi að króa þær af. Þær rétt
sluppu inn í Landsbanka Íslands
þar sem öryggisvörður stöðvaði för
mannanna. Skömmu eftir 17. júní,
um hábjartan dag, var mikið af
fólki á Austurvelli; flestir voru er-
lendir ferðamenn. Þá bar að mjög
ölvaðan ungan mann, í slæmu ásig-
komulagi, sem gerði sér lítið fyrir
og kastaði vatni í blómabeð skammt
frá styttunni af Jóni Sigurðssyni.
Einn góðviðrisdag í lok júlí komu
tveir drykkjumenn gangandi eftir
Austurstræti og var annar reikull í
spori. Þegar hann var kominn á
móts við veitingahúsið Apótekið
varð honum óglatt og kastaði upp á
gangstéttina.
Viljum við hafa þetta svona?
Úrbætur
Að mínu mati þarf að grípa til
róttækra aðgerða til að tryggja ör-
yggi þeirra er fara um miðborg
Reykjavíkur. Það tel ég best gert
með eftirfarandi aðgerðum:
Frá 1. júní til 1. september verði
í það minnsta tveir lögreglumenn á
vakt allan daginn í miðborginni.
Mikilvægt er að lögreglan hafi fær-
anlega starfsstöð í miðborginni. Í
París er lögreglan með sérstakar
bifreiðar eða húsbíla þar sem þeir
hafa aðstöðu.
Nauðsynlegt er að opnað verði
athvarf fyrir drykkjusjúklinga og
aðra vímuefnasjúklinga í miðborg-
inni eða nágrenni hennar þar sem
þeir geta dvalið að degi til, þó svo
að þeir séu undir áhrifum. Margt af
þessu ógæfusama fólki hefur hvergi
höfði sínu að að halla að degi til.
Þá tel ég að full þörf sé á að fé-
lagsráðgjafar eða starfsmenn vel-
ferðarsviðs fari í könnunarferðir um
miðborgina því talsvert er af fólki
þar, sem á við alvarleg félagsleg og
andleg vandamál að stríða, sem
þarf að aðstoða á annan hátt en að
handtaka það og setja í fanga-
geymslu.
Eins og borgarstjóri nefnir í
Morgunblaðinu 17. ágúst sl. væri
heppilegt að Vínbúðin í Austur-
stræti yrði flutt. Vínbúð hefur verið
flutt af minna tilefni. Lengi vel var
Vínbúð við Lindargötu. Væri ekki
upplagt að flytja Vínbúðina þangað
aftur því nú er komin fjölmenn
íbúðabyggð á því svæði?
Kaldar staðreyndir
um miðborg Reykjavíkur
Sigmar B. Hauksson
skrifar um drykkjulæti
í miðbæ Reykjavíkur
»Rétt er að flytja Vín-búðina í Austur-
stræti. Vínbúð hefur
verið flutt af minna til-
efni.
Sigmar B.Hauksson
Höfundur er verkefnisstjóri
Heilsuborgarinnar Reykjavík,
SPA City Reykjavík.
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Að kvöldi 1. september.
Ekki síðan í júní þegar ég, konan
mín og Bush vorum að skoða dá-
semdir Rómaborgar hef ég verið í
svo góðu skapi. Ástæðan. Fyrsta
Eurovision-danskeppnin og hún
sýnd í íslenska sjónvarpinu (RÚV) á
kristilegum tíma. Mér fannst úrslitin
réttlát, hefði þó viljað hafa Danina
ofar.
Ég er líka ofsa ánægður með Stöð
2 að sýna So you think you can dance
og það á þeim tíma sem börn mega
horfa. Framför það.
Nú vona ég bara að RÚV komi
með þáttinn Dancing with the stars
og allt í lagi þótt það verði gamall
þáttur. Dans frá því í fyrra stendur
fyrir sínu í dag.
Nú vantar mig danshús í Reykja-
vík, en líklega verða yfirvöld að laga
ástandið í borginni áður en ég þori
út um helgar, nema með fjölmenni.
Annars held ég að þetta ástand
lagist ekki fyrr en agi á heimilum og
skólum hefur verið bættur. Grunn-
skólakennarar eiga að vera geðl-
urður, en samt halda uppi aga. Það
gengur ekki. Eitthvað var verið að
laga agavald stjórnenda, en það er
ekki nóg – hinn almenni kennari
þarf að fá meira agavald. Ég veit um
allnokkra kennara sem hafa gefist
upp á kennslu jafnvel eftir áratuga
starf.
Ég hlakka til að fá að kenna dans
einn vetur enn og miðla öðrum af
þeirri dásemd sem dansinn er.
Með danskveðju,
HEIÐAR ÁSTVALDSSON
danskennari.
Ég er í góðu skapi
Frá Heiðari Ástvaldssyni
ÞAÐ var ógleymanlegt öllum
sem urðu vitni að því í sum-
arbyrjun í Reykjavík þegar
franska Risessan fékk sér göngu-
túr um miðbæinn
ásamt pabba sínum,
þeim geðvonda gaur.
Sjaldan eða aldrei
hefur Reykjavík verið
notuð sem umgjörð
um jafn furðulegan
og stórskemmtilegan
listviðburð sem náði
að snerta alla sem til
sáu, unga sem aldna.
Ég náði til dæmis af-
ar góðu augn-
sambandi við Risess-
una og sá ekki betur
en að hún hefði blikk-
að mig kankvíslega...
Hvað voru þau að segja?
Risessan hafði um sig hirð
þjóna sem gáfu skipanir í allar
áttir af mikilli röggsemi, enda í
nógu að snúast við að sinna marg-
víslegum þörfum hennar hátignar.
Þannig varð til dæmis uppi fótur
og fit þegar hún ákvað skyndilega,
og eins og ekkert væri sjálfsagð-
ara, að setjast á hækjur sér á ein-
um helgasta stað borgarinnar,
Austurvelli, og kasta af sér ansi
mörgum lítrum af risessuvatni.
Meðal þeirra sem urðu vitni að
þessum ósköpum var bráðmynd-
arlegur hópur leikskólakrakka
sem hrópuðu „Oj, hún er að pissa
á götuna!“ Aðrir voru agndofa, en
síðan heyrðust nokkrir, kannski
aðeins eldri, kvarta yfir því að
skilja ekki hvað þjónarnir voru að
segja, fannst alveg
ómögulegt að skilja
ekki tungumál Risess-
unnar, frönsku.
Skemmtilegt mál
Þessi börn, og
raunar fólk á öllum
aldri, geta auðveld-
lega leyst þennan
vanda og búið sig
undir það að hitta
Risessuna aftur ein-
hvers staðar úti í
heimi, eða risafíl sem
sami listaflokkur, Ro-
yal de luxe, hefur látið útbúa. Ein-
föld og þægileg leið til að kynna
sér tungumál hennar og þann
menningarheim sem hefur getið
hana af sér, frönsku og franska
menningu, er að skrá sig frönsku-
námskeið hjá Alliance française,
þar sem hægt er að velja úr fjölda
valkosta, allt frá kvöldnám-
skeiðum fyrir fullorðna byrjendur
og lengra komna til barna-
námskeiða á laugardögum þar
sem kennslan er sambland af leik
og námi.
Spennandi og fjölbreyttur
menningarheimur
Það þarf ekki að hafa mörg orð
um það hversu fjölbreytt og
spennandi frönsk menning er, nú
þegar myndarlegri menning-
arkynningu Frakka er nýlokið hér
á landi. Einmitt nú er síðan alveg
gráupplagt fyrir þá sem lítið eða
ekkert þekkja til hennar og langar
að vita meira að kynna sér þá
kosti sem í boði eru í Alliance
française (sjá vefsíðu félagsins:
af.is), s.s. fyrirlestrar, vínsmökk-
unarkvöld, matarkvöld, kvik-
myndahátíð, tónleikar o.fl. sem
kynnt verður á næstunni.
Þannig gefst öllum, ekki bara
þeim sem tala frönsku, tækifæri
til að fá innsýn í menningarheim
Frakka, sem ól af sér risafeðginin
sem við sáum í vor, en líka margt
fleira skrýtið og skemmtilegt,
gamalt og nýtt, sem er áhugavert
fyrir okkur Íslendinga að kynnast.
Tungumál og
menning Risessunnar
Friðrik Rafnsson mælir með því
að allir kynni sér frönsku og
franska menningu
» Börnunum fannst al-veg ómögulegt að
skilja ekki tungumál
Risessunnar, frönsku.
En það er auðvelt að
bæta úr því.
Friðrik Rafnsson
Höfundur er forseti
Alliance française
Það er margt orðagjálfrið. Eitt
er „fagleg innheimta“. Það snýst
mestan part um skrifstofur með
tilgerðarlegar heimasíður þar sem
eru myndir af flottum sófum en
engu fólki. Sumum þessara skrif-
stofa hefur tekist að
komast inn á fyr-
irtæki og stofnanir
undir því yfirskini að
þær séu svo góðar
við skuldarana, kurt-
eisi og háttsemi sé
þeirra aðal. Þær eru
öðruvísi en gam-
aldags lögfræðistofur
sem senda inn-
heimtubréf þegar
skuldin hefur legið
ógreidd í þrjú ár, og
sem alltaf er hægt að
semja við. Faglegu
innheimtustofurnar
fitna því meir sem
fólk er skuldseigara.
Ég lenti í einni
slíkri um daginn.
Hún heitir Moment-
um. Leikskóli, sem
ég starfa fyrir,
keypti þvottavél, sem
ekki er í frásögur
færandi. Ég greiði
reikninga fyrir leik-
skólann. Þegar ég var að greiða
reikninga á netinu fyrir skólann,
en var ekki með pappírsreikn-
ingana við höndina, geymdi ég
reikning frá Momentum vegna
þess að ég kannaðist ekki við
neina skuld við Momentum. Ég
hringdi síðan í Momentum til að
grennslast fyrir um greiðsluseð-
ilinn frá þeim og þá fékk ég þá
skýringu að þetta væri vegna
skuldar við Eirvík vegna þvotta-
vélar. Momentum sér sem sagt
um að innheimta reikningana fyrir
Eirvík. Þetta mun kallast „frum-
innheimta“.
Ég greiddi reikninginn sex dög-
um eftir eindaga. Upphæð reikn-
ingsins var 118.300 kr. Kostnaður
við að greiða þennan reikning sex
dögum eftir eindaga var 5.989 kr.
Einu sinni voru menn úthróp-
aðir á torgum fyrir okur. Var ekki
einhver okrari sem tapaði ærunni
á 8. áratugnum?
Hámarksdráttarvextir sam-
kvæmt auglýsingu Seðlabanka Ís-
lands eru 25%. Eirvík hefði því
verið í fullum rétti til að rukka
leikskólann um 81 kr. á dag þessa
sex daga, en þess í stað þurfti
hann að greiða 998 kr. á dag. Það
er rúmlega tólffaldur munur.
Ég hringdi í skrifstofu Moment-
um og spurði hvort þau væru ekki
almennileg. Hvað svona ætti eig-
inlega að þýða. Einhver jakki sem
varð til svars talaði
um bréf og kostnað
við það, gott ef hann
vitnaði ekki í refsi-
ákvæði einhverra laga.
Í staðinn fyrir
venjulega okrara eru
komnar skrifstofur
sem stunda „faglega
innheimtu“ og líta
þannig til að daginn
eftir eindaga sé rukk-
unin orðin að inn-
heimtumáli. Og þá er
þeim allt frjálst. Geta
rukkað það sem þeim
sýnist. Það eina sem
stoppar þessa græðgi
er hugmyndaflugið.
Momentum hefur látið
sér detta í hug fimm
leiðir til að hafa fé af
fólki: Seðilgjald,
áminning, ítrekun, að-
vörun og lokaaðvörun.
Í hvert skipti leggst
upphæð á skuldina
sem faglega inn-
heimtufyrirtækið fær í sinn hlut.
Starfsfólk leikskólans er ánægt
með þvottavélina sem keypt var
hjá Eirvík og þjónustu fyrirtæk-
isins. Eirvík ákvað hins vegar, í
þakklætisskyni við kaupandann,
að veita Momentum veiðileyfi á
hann. Hagsmunir Momentum eru
að allir greiði eftir eindaga. Þá
geta þeir farið af stað og hnitað
hringi yfir skuldurunum, og sleikt
út um. Svo kætast þeir í hvert
sinn sem tekst að teygja málið
fram yfir áminningu, ítrekum, að-
vörum og lokaaðvörun.
Ég skora á fólk sem fær
greiðsluseðla frá Momentum að
greiða þá ekki, en hafa þess í stað
upp á reikningsnúmeri fyrirtæk-
isins sem verslað var við og milli-
færa upphæðina þangað.
Gammar nútímans
Kjartan Valgarðsson er ekki
ánægður með það sem hann
kallar skrifstofur sem stunda
„faglega innheimtu“
Kjartan Valgarðsson
»Einu sinnivoru menn
úthrópaðir á
torgum fyrir ok-
ur. Var ekki ein-
hver okrari sem
tapaði ærunni á
8. áratugnum?
Höfundur er bókhaldari
og býr í Mósambík.