Morgunblaðið - 31.01.2008, Qupperneq 14

14 FIMMTUDAGUR 31. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
UPPSETNING
leikhússins Lyric
í Hammersmith-
hverfi Lundúna
og Vesturports á
Hamskiptum
Frans Kafka fær
glimrandi dóma í
tímaritinu Time
Out og í leik-
húsblaðinu The
Stage. Hið síðarnefnda segir túlkun
Björns Thors á Gregor Samsa eina
þá almögnuðustu sem boðið sé upp á
í Lundúnum, með tilliti til líkams-
tjáningar. Túlkun hans sé auk þess
hjartnæm og sjónarhornið á verkið
óvenjulegt, áhorfendur sem fluga á
vegg að fylgjast með hamskiptum
Samsa og viðbrögðum fjölskyldu
hans. Áhorfandinn sé jafnfirrtur eða
utangátta og aðalpersónan fyrir vik-
ið.
Time Out gefur sýningunni fimm
stjörnur af sex mögulegum og segir
snilld á ferð. Farið er fögrum orðum
um sviðsmynd Barkar Jónssonar og
leikur Björns sagður sýna sársauk-
ann sem fylgi því að vera mann-
eskja. Hér sé á ferðinni sjaldgæf
umbreyting frá bókmenntaverki í
leikhúsverk og afbragðsgóð sam-
vinna leikstjóra, sviðshönnuðar og
leikara.
Ótrúleg
Hamskipti
Time Out segir sýn-
inguna snilldarbragð
Björn Thors
ÆVISAGA Hall-
dórs Laxness eft-
ir Halldór Guð-
mundsson hefur
fengið lofsamlega
dóma í Þýska-
landi, þar sem
hún kom nýverið
út. Bókin hefur
vakið mikla at-
hygli og dómar
um hana hafa
birst í flestum helstu stórblöðum
Þýskalands. Þar segir m.a. um ævi-
söguna að hún sé skrifuð bæði af
mikilli þekkingu og innsæi í verk
skáldsins. Þá sé hún líka spennandi
lestur.
Dagblaðið Die Welt segir ævisög-
una afar upplýsandi og grundvall-
arrit um ævi og verk Laxness og Die
Zeit segir bókina sýna hversu vel
Halldór endurspegli 20. öldina. Bók-
in sé saga hins leitandi mennta-
manns á 20. öld, manns sem fer milli
kaþólsku og kommúnisma, hins
borgaralega og bóhemska, stjórn-
mála og taóískrar lífsspeki.
Tímaritið Der Spiegel tekur í
sama streng og segir ævisöguna
teygja sig langt út fyrir söguleg og
menningarleg mörk fámennrar eyju
í norðurhöfum. Evrópsk menning-
arsaga frá íslensku sjónarhorni.
Lof fyrir
Laxness
Nóbelsskáldið
Halldór Laxness.
Á TÓNLEIKUM Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands í kvöld
leiða saman hesta sína bras-
ilíski hljómsveitarstjórinn
John Neschling og fiðluleik-
arinn Natasha Korsakova.
Korsakova er af rússneskum
og grískum ættum og hóf fiðlu-
nám fimm ára gömul. Á tón-
leikunum mun hún leika sí-
vinsælan fiðlukonsert Brahms,
en auk hans eru á efnisskránni
magnþrungin sinfónía nr. 2 eftir Rakmaninoff og
leiftrandi brasilískur konsertforleikur eftir
Carmargo Guarnieri.
Tónleikarnir fara fram í Háskólabíói og hefjast
kl. 19.30.
Tónleikar
Fiðlusnillingur með
Sinfóníunni í kvöld
Natasha
Korsakova
LISTASAFN Reykjavíkur
verður opið til kl. 22 í kvöld á
löngum fimmtudegi. Tveir við-
burðir fara fram í safninu að
því tilefni. Kl. 17.30 frumsýnir
Kviksaga heimildarmyndina
Huldufólk 102 eftir Nisha
Inalsingh. Að myndinni lokinni
munu Kristinn Schram, Terry
Gunnell og Unnur Þóra Jökuls-
dóttir ræða um myndina og
hlutverk huldufólks í menning-
arlífi og ímynd Íslands. Sama kvöld verður Sófa-
spjalli hafið í safninu en í því verða sýningar
safnsins settar í sviðsljósið á nýjan og óhefðbund-
inn hátt. Að þessu sinni verður fókusinn á sýningu
Steingríms Eyfjörð í safninu.
Myndlist
Huldufólk í Lista-
safni Reykjavíkur
Steingrímur
Eyfjörð
Í NÝJASTA hefti Sögu, tíma-
riti Sögufélagsins, kennir
margra grasa. Meðal annars
veltir Pétur H. Ármannsson
arkitekt fyrir sér húsverndun
og varðveislugildi gamalla
húsa. Aðrar spurningar sem
höfundar efnis í Sögu glíma
við eru m.a: Voru stjórnvöld
viðbúin kjarnorkuárás á Ís-
land á 6. og 7. áratugnum?,
Var frillulífi viðurkennt sam-
búðarform á miðöldum?, Hver fann upp fjósið?, Í
hverju fólst gagnrýni á þingræðið á árunum milli
stríða? og Hver var þekking Íslendinga á Rúss-
landi á 19. öld? Auk þess eru í heftinu átján rit-
dómar og ritfregnir.
Sagnfræði
Kennir margra
grasa í Sögu
Tímarit
Sögufélagsins.
Eftir Ingveldi Geirsdóttur
ingveldur@mbl.is
„HETJUR gerist Frakklandi í ágúst
árið 1959 og fjallar um þrjá uppgjafa-
hermenn úr fyrri heimsstyrjöldinni
sem dvelja á elliheimili og hafa verið
þar afar lengi, allt upp í 25 ár. Þeir
eiga allir við sín vandamál að stríða
eftir styrjöldina sem setti óafmáan-
legt mark sitt á ævi þeirra. Þeir hafa
eignað sér verönd fyrir framan elli-
heimilið og verja hana gegn öðrum
vistmönnum og nota svipaðar aðferð-
ir og í stríðinu forðum. Þeir hafa sagt
forstöðukonunni, sem öllu ræður,
stríð á hendur og í raun og veru eru
þeir að drepa tímann, það er að segja
bókstaflega, með því að skoða útsýnið
og velta lífinu fyrir sér hvað það sé og
hvar. Þeir láta sig dreyma um konur
og ferðalög og reyna þannig að vekja
einhvers konar líf þarna á veröndinni
þar sem ekki bærist hár á höfði. Það
er svolítið sérkennilegt samband
þeirra þriggja á milli,“ segir Hafliði
Arngrímsson leikstjóri um leikritið
Hetjur sem verður frumsýnt á Nýja
sviði Borgarleikhússins á morgun.
Hetjur er franskt leikrit, ritað árið
2003 af Gerald Sibleyras. Verkið, í
þýðingu Toms Stoppard, vann til
Laurence Olivier-verðlaunanna fyrir
„The best new comedy“ þegar það
var sett upp í West End í London árið
2006. Auk þess fékk það Moliere-
verðlaunin í Frakklandi sem er sam-
svarandi Grímunni hér hjá okkur.
Pétur Gunnarsson þýðir verkið yfir á
íslensku. Þrátt fyrir nokkuð sorgleg-
an söguþráð er þetta gamanleikur,
grátbroslegur gamanleikur sem vek-
ur jafnframt vonandi til umhugsunar
að sögn Hafliða. „Gömlu stríðs-
hetjurnar þrjár eru um áttrætt og
ekki líklegar til stórræða. Þyturinn í
laufum trjánna á hæðunum í fjarska
vekur þó forvitni og lífsþorsta og
minna þá á að það er eitthvað þarna
úti sem er annað en tilbreytingarlaus
ellin. Þá langar að leita á vit ævintýr-
anna eða öllu heldur lífinu en hrak-
andi heilsa og óraunsæ krafa eins
þeirra kemur í veg fyrir að þeir kom-
ist af stað. Þeir geta þó látið sig
dreyma. Það er ekki mikið annað sem
býður þeirra en dauðinn, hann nálg-
ast alltaf, en þeir tefja fyrir honum
með hugarflugi sínu.“
Á besta aldri
Með hlutverk eldriborgaranna
þriggja fara Guðmundur Ólafsson,
Sigurður Skúlason og Theódór Júl-
íusson, aðrir „lifandi“ leikarar koma
ekki fyrir í verkinu. „Þetta eru þrír
þroskaðir leikarar á besta aldri með
reynslu og mér gengur þokkalega að
leikstýra þeim. Þeir hlusta stundum á
mig,“ segir Hafliði kankvís og bætir
dór áður en Guðmundi leikstýrði
hann í Mein Kampf í Borgarleikhús-
inu á sínum tíma. Um leikmynd og
búninga í verkinu sjá Jürgen Höth og
Brit Daldrop, tvö nöfn sem hafa ekki
áður komið við sögu í íslensku leik-
húsi. „Þetta er fólk frá Þýskalandi,
Jür- gen er aðalleikmyndahönnuður-
inn en Brit er aðstoðarkona hans.
Hann starfar í Þýskalandi og hefur
unnið með ýmsum frægum leik-
stjórum, til dæmis með Robert
Wilson, Ruth Berghaus og Erich
Wonder. Ég er mjög ánægður með
útkomuna hjá þeim, þetta er kröfu-
hörð leikmynd og pínulítið öðruvísi,“
segir Hafliði.
Hetjur er önnur frumsýningin í
Borgarleikhúsinu í vikunni.
Leikverkið Hetjur í leikstjórn Hafliða Arngrímssonar verður frumsýnt á morgun
Ekki líklegir til stórræða
Árvakur/Ómar
Ræða saman Sigurður Skúlason, Theodór Júlíusson og Guðmundur Ólafsson í hlutverkum sínum sem fyrrverandi
stríðshetjur sem dvelja nú á elliheimili en dreymir um að komast á vit ævintýranna þrátt fyrir hrakandi heilsu.
við að það sé ótta legt karlasamfélag í
kringum þessa uppsetningu. Hann
hefur ekki leikstýrt Sigurði og Theó-
Eftir Ingveldi Geirsdóttur
ingveldur@mbl.is
KLARINETTULEIKARINN Dim-
itri Ashkenazy kemur fram á hádeg-
istónleikaröðinni VON103 í hádeg-
inu á morgun í tónleikasalnum VON,
Efstaleiti 7. Þar spilar hann ásamt
Þórunni Ósk Marinósdóttur víólu-
leikara og Nínu Margréti Gríms-
dóttur píanóleikara.
Nína Margrét segir Dimitri ekki
hafa leikið mjög oft hér á landi. „Ég
veit til þess að hann hafi leikið einu
sinni með Sinfóníuhljómsveitinni,
hann hefur tvisvar áður haldið tón-
leika með mér og hugsanlega eina til
viðbótar,“ segir Nína sem byrjaði að
vinna með honum í tengslum við tón-
leikaferð til Japans sem hún fór árið
2006 ásamt öðrum íslenskum tónlist-
armönnum, þar á meðal Þórunni
Ósk sem spilar með þeim á morgun.
„Við buðum honum með til Japans
sem gestaspilara og í framhaldi af
því spannst frekara samstarfs. Við
höfum alltaf verið í góðu sambandi
síðan enda vinnum við mjög vel sam-
an,“ segir Nína. Henni finnst mikil
lýrík og yfirvegun einkenna klarin-
ettuleik Dimitri.
Auðmeltanlegt í hádeginu
Á efnisskrá hádegistónleikanna á
morgun eru tvö verk. Fyrra verkið
er tilbrigðaverk franska tónskálds-
ins Jean Françaix fyrir klarinettu og
píanó er nefnist Tema con variazioni.
Síðara verk tónleikanna verður
meistarastykki Wolfgang Amadeus
Mozarts fyrir klarinettu, víólu og
píanó, sn. Kegelstatt Tríó í Es-dúr
K. 498 frá árinu 1786. „Við leikum
fyrst dúó eftir Françaix sem er frek-
ar skemmtilegt en svo förum við yfir
í meiri klassík í Mozart. Þetta er
mjög auðmeltanlegt í hádeginu og
afskaplega hlustendavænt. Dimitri
ætlar líka að spjalla aðeins við áhorf-
endur um tónskáldin. Tónleikarnir
taka 40 mínútur án hlés, þeir eru
með óformlegu sniði og tilvaldir fyr-
ir þá sem vilja eiga klassískt há-
degi,“ segir Nína.
Tónleikarnir hefjast kl. 12.15 og
fara sem fyrr segir fram í tónleika-
salnum VON, Efstaleiti 7.
Klassískir hádegistónleikar
Góður Dimitri Ashkenazy klarinettuleikari leikur í VON í hádeginu á
morgun ásamt Þórunni Ósk Marinósdóttur og Nínu Margréti Grímsdóttur.
♦♦♦
eftir Gerald Sibleyras
Íslensk þýðing:
Pétur Gunnarsson.
Leikstjóri: Hafliði
Arngrímsson.
Hljóð: Ólafur Örn Thoroddsen.
Ljós: Kári Gíslason.
Leikmynd og búningar:
Jürgen Höth og Brit Daldrop.
Leikendur: Guðmundur Ólafs-
son, Sigurður Skúlason og
Theódór Júlíusson.
Hetjur