Morgunblaðið - 18.02.2008, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. FEBRÚAR 2008 15
VESTURLAND
UM ÞRJÁTÍU manns voru hnepptir
í gæsluvarðhald í Danmörku um
helgina eftir miklar óeirðir í Kaup-
mannahöfn, Árósum og Óðinsvéum.
Mótmælendur hafa borið eld að
byggingum og bílum og býr lög-
reglan sig undir fleiri bruna.
Grunnskólinn Tingbjerg í Kaup-
mannahöfn skemmdist mikið í eldi,
auk þess sem kveikt hefur verið í
skólum víðs vegar um landið.
„Við munum hafa marga lög-
regluþjóna við eftirlit á götunum,“
sagði Ole Andreasen hjá lögregl-
unni í Kaupmannahöfn í viðtali við
Politiken. „Svo virðist sem margir
taki þátt í þessu án þess að vera
drifnir áfram af pólitískum eða
trúarlegum ástæðum.“
Flestir þeirra sem settir hafa ver-
ið í gæsluvarðhald eru yngri en 18
ára en sú ákvörðun stjórnarinnar
að vísa tveimur mönnum frá Túnis
úr landi eftir að þeir hugðust valda
höfundi skopmynda af Múhameð
spámanni skaða hefur valdið ólgu.
Eignatjón er töluvert en alls hef-
ur danska lögreglan skráð 103
íkveikjutilvik síðustu daga.
„Sumir segja að málið snúist um
skopmyndir af Múhameð eða brott-
vísun tveggja manna frá Túnis.
Aðrir segja bara, að þeim leiðist í
vetrarfríinu,“ segir lögregluþjónn-
inn Amrik Chadha í Árósum í sam-
tali við Jyllands-Posten.
Þrjátíu í gæsluvarðhaldi eftir
óeirðir og bruna í Danmörku
Reuters
Ólga Bifreið brennur á Norðurbrún
í Kaupmannahöfn á laugardag.
MINNST 65 týndu lífi þegar sjálfs-
morðsárásarmaður sprengdi sig í loft
upp þar sem fjölmenni fylgdist með
hundaati í Kandahar í gær. Árásin er
ein sú mannskæðasta í landinu frá
því stjórn talibana var steypt af stóli
árið 2001 og eru öfgamenn úr þeirra
röðum grunaðir um ódæðið.
Að minnsta kosti 50 eru alvarlega
særðir. Um 500 manns fylgdust með
hundaatinu þegar sprengingin varð,
en talibanar telja þá viðburði ekki
samræmast íslamstrú.
Mikið mannfall í Afganistan
Ódæði Lögreglumaður á vettvangi.
AÐ DREKKA átappað vatn úr
flöskum í Bretlandi er siðlaust og
kominn tími til að setja af stað her-
ferð til að draga úr neyslunni.
Þetta er mat Phil Woolas, um-
hverfisráðherra Bretlands, en sam-
kvæmt nýrri heimildarmynd BBC,
„Bottled Water: Who Needs It?“,
leiðir framleiðsla eins lítra af Evian
eða Volvic vatni á flöskum til 600
sinnum meiri losunar á koldíoxíði
en sama magn af vatni úr krana.
Aðrar tölur benda til að neysla
einnar vatnsflösku leiði til jafn mik-
illar mengunar og stafar af því að
aka meðalbifreið 2 km vegalengd.
Sumar gerðir drykkjarvatns á
flöskum sem seldar eru í Bretlandi
eru framleiddar í mörg þúsund km
fjarlægð, en samkvæmt sænskri
rannsókn eru umhverfisáhrif af
neyslu vatns úr flöskum a.m.k. 90-
1.000 meiri en vatns úr krana.
Þess má geta að um helgina töldu
bandarísku verkfræðingasamtökin
það mundu verða eina helstu áskor-
un mannkyns á öldinni að framleiða
nóg af neysluvatni fyrir jarðarbúa.
Vill vatnið úr
krananum
BARACK Obama hefur haft byr í seglin síðustu vikur og
mánuði og unnið hverjar forkosningarnar á fætur öðr-
um í febrúarmánuði. Nái hann hins vegar útnefningu
demókrata sem forsetaframbjóðandi flokksins mun að-
dáun ýmissa hægrimanna á hæfileikum hans til að hrífa
fólk með sér víkja fyrir harðvítugum árásum á stefnu
hans, aðalatriði sem sáralítið hefur verið tekið til um-
ræðu, þegar kosningavél repúblikana fer í fullan gang í
haust. Þetta er mat repúblikanans Grover Norquist,
hagsmunavarðar í Washington, sem segir í samtali við
breska dagblaðið The Times að íhaldsmenn séu að verða
sífellt bjartsýnni um að ef Barack nái útnefningu muni framboð hans
stranda fyrir kosningarnar, vegna vel heppnaðrar herferðar gegn honum.
Telur Norquist að repúblikanar muni útmála Obama sem sósíalista fyrir
óflokksbundnum kjósendum sem viti lítið um feril öldungadeildarþing-
mannsins. Skammt er síðan repúblikaninn Newt Gingrich lýsti Obama sem
vinstrisinnaðasta frambjóðandanum síðan George McGovern bauð sig
fram á móti Richard Nixon 1972 og tapaði í 49 ríkjum af 50. Þá er bent á
tengsl Obama við fasteignabraskarann Antoin Rezko, sem gefið er að sök
að hafa mútað stjórnmálamönnum og réttað verður yfir 3. mars nk., dag-
inn fyrir hinar mikilvægu forkosningar demókrata í Ohio og Texas.
Christopher Ruddy, sem fer fyrir íhaldsritinu NewsMax, er síður bjart-
sýnn. Hann bendir á áhugaleysi margra repúblikana og telur að ef þeir
muni ganga of langt í árásunum á Obama kunni það að hafa öfug áhrif.
Munu útmála Obama sem
sósíalista frá Chicago
Barack Obama
AUÐMAÐUR nokkur í Sameinuðu
arabísku furstadæmunum hefur
boðið 14,2 milljónir Bandaríkja-
dala, um 950 milljónir króna, fyrir
bílnúmerið „1“ og hyggst mað-
urinn, sem er á þrítugsaldri, hengja
upp númerið á vegg hjá sér.
Dýrt bílnúmer
TASSOS Papadopoulos, forseti
Kýpur, beið ósigur í forsetakosn-
ingunum í gær og verður kosið á
milli andstæðinga hans Demetris
Christofias og Ioannis Kasoulides í
annarri umferðinni eftir viku.
Kosningaþátttaka var um 90%.
Kosið á Kýpur
STUTT
Eftir Guðrúnu Völu Elísdóttur
vala@simenntun.is
Borgarnes ,,Ljósið í myrkrinu“ vetr-
arhátíð og borgarafundur um ferða-
þjónustu á Vesturlandi, var haldið í
Landnámssetrinu sl. laugardag.
Dagskráin byrjaði með frumsýningu
myndar um Vesturland eftir Friðþjóf
Helgason og Steinar Berg. Þar á eft-
ir var borgarafundur og kynning á
starfsemi „All senses Group“ eða
,,Upplifðu allt“ en þetta er klasi
ferðaþjónustufyrirtækja á Vest-
urlandi sem vinnur sameiginlega að
því að kynna hina fjölmörgu kosti
svæðisins. Til fundarins voru boðnir
alþingismenn Vesturlands og helstu
ráðamenn en tilgangurinn var m.a.
að kynna fyrirtæki „All senses“ og
það sem þau hafa upp á að bjóða, auk
þess að vekja athygli á mikilvægi
ferðaþjónustunnar sem atvinnu-
greinar. Framsögumenn á fundinum
voru Guðbjartur Hannesson, Sturla
Böðvarsson og Svanhildur Konráðs-
dóttir, formaður Ferðamálaráðs.
Margt spennandi
Í Landnámssetrinu var boðið upp
á frían aðgang að sýningunum
,,Landnámið„ og ,,Egilssaga“ en með
heyrnartól á eyrunum eru gestir
leiddir í gegum spennandi heim vík-
inga og landnámsmanna þar sem
upplesinn textinn tengist við ýmiss
konar sjónlist, tréútskurð, smíðaðar
mannsmyndir, hauskúpur ofl. Í Skál-
anum voru kiðlingar frá Hvítarsíðu
sem hægt var að klappa og gefa mat
úr lófa. Auk þess var hægt að prófa
að spinna ull á íslenskan rokk. Guð-
rún Bergmann og Brynja Brynj-
arsdóttir spáðu í nýaldarspil og rúnir
fyrir gesti. Og um miðjan daginn
fylltist skálinn af norðlenskum
söngvurum sem reyndust vera
,,Kammerkór Norðurlands“ á tón-
leikaferðalagi og tók hópurinn lagið
fyrir gesti. Steinar Berg í Fossatúni
sagði tröllasögur úr sveitinni og Ingi
Hans Jónsson kynnti Snæfellinginn
James Bond á Söguloftinu og þar var
sögustund um kvöldið.
Uppáhaldsmaturinn hans Gísla
Mikla lukku gerði ,,Borgfirsk
blanda“ en það er uppáhalds-
maturinn hans Gísla Einarssonar
sjónvarpsmanns og var hann gesta-
kokkur á Landnámssetrinu um
kvöldið. Matseðillinn samanstóð af
saltfiski, lambakjöti og skyri, og naut
Gísli dyggrar aðstoðar Rúnars, sonar
síns. Gísli varð þó að hafa hraðar
hendur við eldamennskuna þar sem
hann þurfti að mæta suður í beina út-
sendingu á Laugardagslögunum í
RÚV síðar um kvöldið. Aðstand-
endur Vetrarhátíðarinnar voru
ánægðir með hvernig til tókst en
sögðust ekki gera sér grein fyrir
hversu margir hefðu heimsótt Land-
námssetrið yfir daginn. Þó er ljóst að
gestirnir voru margir og ánægjulegt
að sjá að bæði aðkomufólk og heima-
menn hafa gert sér grein fyrir því að
Vesturland er einstök upplifun og
vetrarhátíðin var sannkallað ljós í
myrkrinu.
Vetrarhátíð á Vestur-
landi – Upplifðu allt
Góðir gestir Gísli Einarsson og sonur hans, Rúnar Gíslason, elda borg-
firska blöndu - uppáhaldsmatinn hans Gísla í eldhúsi Landnámsseturins.
Eftir Gunnlaug Árnason
AÐ öllu óbreyttu munu ferðir ferj-
unnar Baldurs yfir Breiðafjörð
leggjast af yfir vetrartímann frá lok-
um ársins 2009. Eftir það er einungis
gert ráð fyrir tveimur ferðum í viku
til og frá Flatey. Í gildi er samningur
á milli Vegagerðarinnar og Sæferða
ehf í Stykkishólmi um ferjusiglingar
yfir Breiðafjörð og rennur sá samn-
ingur út í lok ársins 2010 með fram-
angreindum hætti.
Það hefur verið skoðun innan
Vegagerðarinnar að vegasamband
um Barðaströnd verði orðið eða sé
nánast að verða það gott að ferjan
Baldur sé óþörf.
Pétur Ágústsson, framkvæmda-
stjóri Sæferða, segir ekki annað í
stöðunni en að heilsársferðir yfir
Breiðafjörð verði aflagðar. Þegar
samningur við Vegagerðina rennur
út verða engir styrkir greiddir fyrir
ferjusiglingar. Hann segir að styrkir
til ferjunnar Baldurs hafi farið að
skerðast á síðasta ári.
„Eftir að styrkirnir fóru að
minnka eru vetrarsiglingarnar orðn-
ar baggi á starfseminni,“ segir hann.
„Sumartekjur étast niður yfir vetr-
artímann. Þetta þýðir í raun að við
verðum að minnka þjónustuna mjög
hratt frá árinu í ár. Að óbreyttu
sjáum við sem rekum ferjuna ekki að
það verði í gangi neinar ferjusigling-
ar yfir Breiðafjörð nema yfir sum-
artímann.“
Pétur segist telja Baldur lífæð
svæðisins. Vetrarsamgöngur um
vegi séu erfiðar og margir treysti því
nær eingöngu á Baldur, t.d. með
fiskflutninga. Verði vetrarþjónustan
aflögð þýði það fækkun starfsmanna
um 50-60% hjá fyrirtækinu.
Pétur segir að í árferði eins og nú
hafi verið veiti
Baldur íbúum
Vestfjarða mikil-
væga þjónustu.
Ný Breiða-
fjarðarferja var
tekin í notkun
vorið 2006 og hef-
ur hún reynst
mjög vel. Á síð-
asta ári fóru
44.000 farþegar með Baldri fram og
til baka yfir fjörðinn, en 29.000 far-
þegar síðasta heila ár gömlu ferjunn-
ar. Þá hafi þungaflutningar því sem
næst tvöfaldast og voru t.d. tæplega
5.000 fólksbílar fluttir með ferjunni á
síðasta ári og 1.357 vörubílar. Pétur
segir þessar tölur athyglisverðar þar
sem á þessum tíma hefur íbúum á
suðurhluta Vestfjarða fækkað um-
talsvert.
Þungar áhyggjur
Erla Friðriksdóttir, bæjarstjóri í
Stykkishólmi, hefur þungar áhyggj-
ur af því, ef mikill samdráttur verður
í rekstri Baldurs áður en langt um
líður.
„Ef ég lít á málið eingöngu frá
sjónarmiði okkar Hólmara þá er það
alveg ljóst að samfélagið má illa við
því að fleiri störf leggist niður í bæj-
arfélaginu miðað við þau áföll sem
það hefur nú þegar orðið fyrir.“
Erla segir starfsemi Baldurs hafa
mikla þýðingu fyrir ferðaþjónustuna
í bænum og aðra þjónustu. Leggist
vetrarferðir Baldurs af muni það
draga úr umsvifum margra þjón-
ustuaðila í bænum, enda komi marg-
ir ferðamenn við í Stykkishólmi á
leið til Vestfjarða. „Einnig má spyrja
sig að því hvaða áhrif niðurfelling á
ferðum yfir vetrartímann muni hafa
á þá nemendur sem búsettir eru á
sunnanverðum Vestfjörðum og
stunda nám við Fjölbrautaskóla
Snæfellinga og einnig hvað verður
um þá þjónustu sem íbúar á sama
stað hafa fengið frá Stykkishólmi s.s.
að fá sendar vörur úr Bónus. Núver-
andi ferja hefur sýnt það og sannað
að slík samgöngutenging er bæði
nauðsynleg og sjálfsögð þjónusta við
landsvæði sem á í vök að verjast er
varðar búsetu og nauðsynleg lífsskil-
yrði,“ segir Erla.
Vetrarferðir yfir
Breiðafjörð leggjast af
Sumarsiglingar Pétur Ágústsson segir Baldur lífæð svæðisins.
Erla Friðriksdóttir
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason