Morgunblaðið - 18.03.2008, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 18. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Í HNOTSKURN
»Mikið vetr-arríki hefur
gert starfs-
mönnum við
Kárahnjúka-
virkjun erfitt fyr-
ir og er þetta að
sögn þeirra erf-
iðasti veturinn til
þessa.
»Mestur fram-kvæmdaþungi er í Hrauna-
veitu austan Snæfells. Áhersla er
lögð á neðanjarðarvinnu vegna
veðurlags.
»Síðasta aflvél virkjunarinnaraf sex var nýlega útskrifuð
úr prófunum og tengd byggðal-
ínu.
»Virkjunin skilar nú því semnæst fullri orku til álvers Al-
coa Fjarðaáls í Reyðarfirði.
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
ÞAÐ er mál manna sem unnið hafa
við byggingu Kárahnjúkavirkjunar
að þessi vetur sé sá erfiðasti á
byggingartímanum. Vetrarhörkur
hafa verið miklar á svæðinu og
snjóruðningstæki unnið dag og nótt
við að skafa vegi og slóða og ekki
dugað til. Þá hefur tafið að það
skefur fyrir aðkomugöng og jafnvel
inn í þau, en þá var brugðið á það
ráð að tjalda fyrir opin.
Mest fer fyrir neðanjarðarvinnu
um þessar mundir á virkjunar-
svæðinu sökum veðurlagsins. Unnið
er að lokafrágangi í aðkomugöng-
um sem liggja að hinum 40 km
löngu aðrennslisgöngum virkjunar-
innar frá Hálslóni í stöðvarhúsið. Í
þau hafa verið steyptir gríðarmiklir
steintappar og þeim ýmist alveg
lokað til frambúðar eða með stál-
hlerum sem hægt er að opna til að
komast að til viðhaldsverkefna síð-
ar meir. Alls eru tilheyrandi virkj-
unarframkvæmdinni 73 km af
sprengdum, boruðum og heilbor-
uðum göngum.
Risaborinn á síðustu metrum
Um 300 manns vinna á öllu
virkjunarsvæðinu og þar af um 100
við Hraunaveitu, þar sem helm-
ingur er útlendingar. Þar verður
unnið yfir páskana, nema á páska-
dag, en annars staðar taka menn
frí yfir páskadagana. Gianni Porta,
yfirmaður Impregilo á Íslandi, er
farinn úr landi og við tók verkfræð-
ingurinn Richard Greyham, sem
verið hefur tæknilegur yfirmaður
Impregilo við Kárahnjúkavirkjun
frá upphafi. Hátt í 1500 manns
unnu að virkjuninni þegar mest var
árið 2005.
Meginþungi virkjunarfram-
kvæmdarinnar er nú austan Snæ-
fells. Tæplega 500 metrar eru óbor-
aðir í Jökulsárgöngum og gerir
Landsvirkjun ráð fyrir að heil-
borun verði að fullu og öllu lokið í
byrjun apríl, komi ekkert óvænt
upp á. Bergið er hagstætt þar sem
borinn er staddur, en færiböndin
aftan í honum munu bæði slitin og
bilunargjörn og tefur það nokkuð
fyrir.
Verið er að undirbúa helli þar
sem síðasti risaborinn af þremur
verður tekinn í sundur eftir að
hann slær í gegnum síðasta berg-
haftið. Þar verður hann tekinn
sundur á u.þ.b. 12 vikum og fluttur
úr landi.
Unnið er við frágang bæði í
Kelduár- og Grjótárgöngum og
þeim fyrrnefndu næstum lokið.
Framkvæmdum lýkur að fullu
um mitt ár 2009 með frágangi
Hraunaveitu. Jökulsárveita verður
tekin í notkun í sumar ef að líkum
lætur.
Vantar 20MW til álversins
„Það gengur allt vel með virkj-
unina,“ segir Guðmundur Pét-
ursson, yfirverkefnisstjóri Kára-
hnjúkavirkjunar, sem staddur er á
ráðstefnu í Vietnam. „Við erum
komnir upp í 550 MW, allar sex
vélar inni og allt í ljómandi góðu
lagi. Álverið er komið með 520MW
og vantar því ekki nema 30MW
upp á fulla keyrslu.“
Aflvél 1 í Fljótsdalsstöð var á ný
tengd við byggðalínu 1. febrúar eft-
ir að vatnshjól hennar hafði verið
tengt og búnaður sem notaður var
við launaflsrekstur rafalans, fjar-
lægður. Síðan þá hafa staðið yfir
ýmsar prófanir á vélinni en þeim
lauk fyrir örfáum dögum og þar
með er sjötta og síðasta vél stöðv-
arinnar útskrifuð.
Vélar standast allar kröfur
Prófanir á vél 1 voru ítarlegri en
gerðar voru á hinum, til þess að
sannreyna hvort þær uppfylltu skil-
yrði sem sett voru í samningum við
framleiðandann, m.a. um aflgetu og
nýtni. Prófanirnar benda eindregið
til að vélarnar standist allar þær
kröfur sem til þeirra eru gerðar.
Vélar 2 til 6 voru teknar í rekstur í
nóvember 2007. Þá lauk jafnframt
launaflsrekstri vélar 1 og tekið var
til við að prófa hana til fulls með
vatni áður en hún var tekin í gagn-
ið.
Erfiðasti veturinn við
Kárahnjúkavirkjun
Allar vélar Kára-
hnjúkavirkjunar í
gangi og uppfylla
ýtrustu kröfur
Ljósmynd/Þórhallur Árnason
Boltað Unnið í manngerðum helli í
Jökulsárgöngum, þar sem síðasti
risabor Impregilo verður tekinn í
sundur eftir að hann slær í gegnum
síðasta berghaftið í apríl n.k.
Guðmundur
Pétursson
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
„ÞAÐ er af og frá að þessi munur sé að minnka,“
segir Þórður Guðmundsson, forstjóri Landsnets,
um þá fullyrðingu Ástu Þorleifsdóttur, varafor-
manns Orkuveitu Reykjavíkur, í Morgunblaðinu í
gær, að munur á kostnaði við að leggja loftlínur og
jarðstrengi sé að minnka. Ásta segir að tími há-
spennulína sé liðinn.
„Þetta er reginmisskilningur. Það er rétt hjá
Ástu að stálverð hefur hækkað mikið. Þau efni
sem fara í jarðstrengina, þ.e. kopar, blý og plast í
einangrun, hafa hins vegar hækkað mun meira en
stálið. Þær röksemdafærslur sem hún nefnir halda
því ekki vatni,“ segir Þórður.
Margfalt dýrara að setja línur í jörðu
Þórður segir að framleiðslugeta í verksmiðjum
sem framleiða jarðstrengi sé ekki næg og það eigi
sinn þátt í því að verð á jarðstrengjum hafi haldið
áfram að hækka. Hann segist ekki treysta sér til
að segja til um hvað gerist í framtíðinni, en búast
megi við að byggðar verði nýjar strengjaverk-
smiðjur á komandi árum. Notkun á jarðstrengjum
sé vaxandi því alls staðar í heiminum sé rætt um
að setja línur í meira mæli í jörðu. Hann segist þó
ekki vitað til þess að neins staðar í heiminum nema
á Íslandi hafi verið settar fram kröfur um að allar
nýjar raflínur verði settar í jörðu.
Þórður segir að kostnaður við jarðstrengi ráðist
af tveimur þáttum, þ.e. rafsprennu á strengjunum
og flutningsgetu. Það sé ekki mikill munur á
kostnaði á loftlínum og rafstrengjum með 66 kw
spennu og Landsnet horfi til þess að setja slík
flutningsvirki í jörðu frekar en að byggja þau ofan
jarðar. Á línum sem eru með 130 kw spennu séu
jarðstrengirnir um tvöfalt dýrari. Á 200 kw línum
með mikla flutningsgetu sé munurinn fjórfalt til
fimmfalt meiri og allt upp í sjöfalt meiri á strengj-
um með mjög mikla flutningsgetu. Raflínur sem
rætt er um að leggja á Reykjanesi eru með 200 kw
spennu og mikill flutningsgetu.
Þórður segir að reiknað hafi verið út að ef það
ætti að byggja allt núverandi flutningskerfi raf-
orku í landinu myndi það kosta um 80 milljarða. Ef
allt flutningskerfið yrði sett í jarðstrengi myndi
það hins vegar kosta um 235 milljarða eða nærri
því þrefalt meira. Þórður segir þessar tölur sýna
að ef farið væri út í að setja línur í jörðu í stórum
stíl myndi það óhjákvæmilega hafa veruleg áhrif á
raforkuverð.
Stefnumörkun nauðsynleg
Fyrir Alþingi liggur núna þingsályktunartillaga
um jarðstrengi. Þórður sagðist fagna því ef stjórn-
völd tækju af skarið varðandi þessi mál. „Það er
mjög mikilvægt að fá einhverja heildstæða stefnu
um þessi mál til framtíðar þannig að við höfum
eitthvað til vinna út frá. Það er engin stefna í þess-
um málum í dag.“
Munur á loftlínum og jarð-
strengjum minnkar ekki VERKTAKAFYRIRTÆKIÐ Arn-arfell hefur verið úrskurðað gjald-
þrota. Skiptastjóri var skipaður
Árni Pálsson hrl. hjá Lögmanns-
stofunni ehf. á Akureyri.
Arnarfell bað um að bú félagsins
yrði tekið til gjaldþrotaskipta í lok
febrúar og var úrskurður um það
kveðinn upp í Héraðsdómi Norður-
lands 3. mars sl. Segir í úrskurði
Héraðsdóms að verulegar kröfur
standi upp á félagið sem því sé ekki
unnt að greiða. Geti félagið ekki
staðið í skilum við lánardrottna, allt
hlutafé sé uppurið og eignastaða
neikvæð.
Arnarfell átti síðustu misserin í
verulegum fjárhagskröggum, ekki
síst vegna stórra verkefna við
Kárahnjúkavirkjun. Starfsemi fé-
lagsins spannaði rúma tvo áratugi
og var það alla tíð fjölskyldufyr-
irtæki. Auk verkefna við Kára-
hnjúkavirkjun hefur Arnarfell unn-
ið að stóriðjuhöfn fyrir
Fjarðabyggð, vegagerð og brúar-
smíði um allt land, flugvallarbygg-
ingu og snjóflóðavarnargörðum og
framkvæmdum við Vatnsfellsvirkj-
un, Hágöngumiðlun, Sultartanga-
virkjun og Kvíslaveitur. Að auki
rak fyrirtækið steypustöð á Akur-
eyri og malarvinnslu víða um landið
með færanlegum malarsamstæðum.
Arnarfell
gjaldþrota
LANDSNET er enn í við-
ræðum við sveitarfélögin á
Suðurnesjum um lagningu
nýrrar háspennulínu á
Reykjanesi, en henni er m.a.
ætlað að flytja rafmagn til ál-
vers í Helguvík. Þórður Guð-
mundsson segir að tillaga
Landsnets geri ráð fyrir jarð-
strengjum nálægt þéttbýli,
t.d. við Reykjanesbæ. Einnig
hafi Landsnet boðist til að
taka niður raflínur eins og 130 kw línuna sem
fyrir er á Reykjanesi, Sogslínu 2 sem liggur um
Hellisheiði og Hamraneslínu 1 og 2 sem liggur í
gegnum Heiðmörk.
Línur verði rifnar
Þórður
Guðmundsson.
VEL fór á með þeim Geir H.
Haarde forsætisráðherra og Bob
Greifeld, forstjóra NASDAQ OMX
Group, á Times Square í New York
sl. föstudag. Geir átti óformlegan
fund með Greifeld að loknu viðtali í
þættinum SqueezePlay á kanadísku
sjónvarpsstöðina BNN – Business
News Network, sem notar upp-
tökuver í húsakynnum kauphall-
arinnar. Greifeld notaði tækifærið
og bauð forsætisráðherra að opna
eða loka markaðnum á NASDAQ
næst þegar hann yrði á ferðinni.
Geir hélt sem kunnugt er ræðu á
ársfundi Íslensk-ameríska versl-
unarráðsins sl. fimmtudag. Hann
fór einnig í viðtöl við allnokkra fjöl-
miðla í New York þar sem hann
fjallaði um íslensk efnahagmál,
þeirra á meðal var hann í beinni út-
sendingu í þættinum On the Eco-
nomy á Bloomberg, í viðtal í þætt-
inum World Business Today á CNN
og ræddi við blaðamenn frá Reu-
ters, Newsweek, Dagens Industri,
BusinessWeek, International Fin-
ancing Review, Institutional Inve-
stor og Financial Times.
Heimsókn forsætisráðherra til
New York lauk á föstudag með því
að Geir hélt ræðu á fundi fastafull-
trúa frönskumælandi aðildarríkja
Sameinuðu þjóðanna til kynningar
á framboði Íslands til Öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna. Sá fundur
var samkvæmt upplýsingum blaðs-
ins mjög vel sóttur og tókst vel.
Forsætisráðherra hitti
forstjóra NASDAQ
Verð á jarðstrengjum í heiminum hefur verið að hækka að undanförnu