Skinfaxi - 01.04.1915, Blaðsíða 3

SKINFAXI
35
í sveitinni. Þess vegna eru útgerðarmenn
fengsœlli um verkafólk heldur en sveita-
bændur. Ef svo er haldið áfram, þá stend-
ur í stað fólksmagn sveitanna. Á hverri
jörð verSa einyrkjahjón meS stóran barna-
hóp, sem dreifist er hann vex upp. Sjór-
inn og Amerika taka lengi við.
Hingað til hafa menn tekið þessu meS
furðanlegu jafnaðargeði, og sætt sig við
rás viðburðanna. En það er að breytast.
Hærra og bærra kveða við, í seinni tið
þær raddir að þetta sé þjóðarólán. Fram-
tíð fólksins og landsins sé undir því
komin, að sveitin rúmi alt það fólk, sem
þar [vex ’upp, og helst að þangað yrði
aðstreymi frá sjónum. Hvernig má það
ske ?
1. Jörðum og heimilum þarf að fjölga, og
fara sifjölgandi meðan óræktað land
er til.
2. Unga fólkið verður að berjast af al-
huga fyrir þessari hreyfingu, knýja
stjórnina og lánstofnanirnar til að
hætta að ausa fé í sjávarútveginn en
Iána það til ræktunar og nýbýlageröar.
3. Það verður að leggja alla stund á að
bæta afurðir sveitanna, svo sem unt
er. Byggja búskapinn á fullræktun
landsins, og því að íslenskur varn-
ingur verði talinn jafngóður og besta
samskonar erlend vara.
Fáir menn efast um að nóg
^anuittf sé landrýmið á íslandi, fyrir
fleiri býli. En flestir gömlu
bændurnir halda að islenskri jörð sé svo
varið, að enginn bóndi geti þrifist, nema
hann hafi undir heljarflæmi af óræktuðu
landi. Þeir eru því ekki eins hræddir við
nokkurn skapaðan hlut, eins og að skifta
jörðunum. Þeir vilja þúsund sinnum held-
ur að börnin, sem eru þeirra dýrasta eign,
úrættist í sjóþorpunum, eða hverfi i þjóða-
haf Ameríku, heldur en að skifta óðalinu.
Gömlu bændurnir eru yfirleitt harðsnún-
ustu mótstöðumenn nýræktunarinnar. Það
er yfirsjón og óafvitandi meinloka. Þeir
vita ekki hvað þeir gera. Skilningsleysi
þeirra er sprottið af þekkingarleysi á fram-
leiöslumöguleikum nútíðarinnar. Sigur
þeirra, meðan bans nýtur við, er sigur á
þeirra eigin börnum, og yfir réttmætri fram-
tíð afkvæmanna.
Dálítið öðruvísi liorfir málið við frá sjón-
armiði unga fólksins. Það á eftir að lifa.
Á því bitnar ólánið við burtflutninginn.
Gæfa þess eða ógæfa er komin undir þvi,
hvort landnámshreyfingin byrjar nógu fljótt
til að bjarga því. Æskan og þeir af eldri
mönnunum, sem ekki eru bundnir á klafa
ránbúskaparins, verða að beitast fyrir mál-
inu, ef því á framgengt að verða.
, . Landnáminu má skifta ítvent:
veitur' Nýbygð á stórum áveitu-
svœðum, og landnám, bygt á túnrækt,
þar sem stórbýli er skift í tvær eða fleiri
jarðir. Helstu áveitusvæðin á landinu eru:
Flóinn, Skeiðin (hvortveggja í Árnessýslu),
og undirlendið i Skagafirði. Á öllum þess-
um stöðum má veita jökulvatni yfir víð-
áttumikið sléttlendi. Á tveimur stöðunum
hefir náttúran gert ókeypis tilraun, fyrir
fólkið, og sýnt að með hæfilegri áveitu má
fá 10 hesta af nautgæfu heyi af hverri
engjadagsláttu. Slíkt land er ígildi all-
góðra túna og þarf eigi annan áburð en
vatnið. Það hefir verið lauslega áætlað
að í Flóanum mætti bæta við 800 býlum,
á Skeiðunum 300 og i Skagafirði 200, ef
áveitur væru þar geröar af skynsamlegu
viti. Gera má ráð fyrir, að á hverju þessu
býli gætu lifað sex manneskjur. Þá væri
á þessum svæðum rúm fyrir alt að 8000
manna, sem lifðu góðu lífi á jökulvatninu.
Áveitusvæðin gætu fyrst og fremst tekið
við öllu þvi unga fólki, sem þar vex upp og
mörgu öðru, sem kæmist ekki fyrir í átt-
högunum. Þó að jarðirnar minkuðu, þá
gæfu þær því meira af sér. Eftir breyt-
inguna gætu landeigendur á áveitusvæð-
unum haft stærri bú en áður en þó selt
land fyrir mikið fé. Engin fásinna er því
hraparlegri en sú, þegar jarðeigendur, sem