Skinfaxi - 01.05.1915, Page 3

SKINFAXI.
51
hefi haft allgott tækifæri til að bera sam-
an lífskjör fiskimanna i Grimsby á Eng-
landi við ástæður annara verkamanna þar
í landi, bæði námumanna og starfsmanna
í verksmiðjum. Og hvernig sem á var
iitið, hvort heldur húsakynni, þrifnað, hóf-
semi um vín, bókaeign, samheldni gegn
vinnuveitendum eða í verslun, þá stóðu
fiskimennirnir að baki stéttarbræðrum sin-
um er á landi unnu. Vitanlega voru þeir
ekki minni, og sist verri menn að eðlisfari.
En lífskjörin voru verri, beygðu þá og
sundruðu þeim. Svipuð er reynslan hér
á landi. Það hafa aldrei farið sögur af
neinni andlegri vakningu, sem byrjað hafi
með sjómönnum þessa lands. Sögurnar
okkar geymdust ekki og voru ekki skráð-
ar í sjóþorpum. Málið okkar hefir ekki
eflst við veruna þar. En látum það vera.
Hitt er verst að sjómenn okkar hafa verið
samheldnislaosir út á við. Þeir hafa ekki
haft nein verslunarsaintök sem gagn er
að. Samvinnan í verslun er eingöngu í
sveitunum, og best þar sem fólkið erþrosk-
aðast. Meðal sveitaheimili græðir um 100
ki\ a ári við að vera í heilbrigðu kaup-
félagi. Meðal sjómannsheimili ætti að
græða um 150—200 kr. ári á samskonar
samtökum, þar sem sjómenn versla með
næstum alla f."amleiðslu sína, og kaupa i
búð hérumbil alt sem til heimilis þarf. Þó
eru sorgleg dæmi þess, að margir menn
hafa hætt lifi sinu á grautfúnum skútum
og illa útbúnum vélbátum. Eftirlitið virð-
ist vera lítils eða einkis virði. Því eru
slysin svo tíð. Þó hafa fiskimenn engan
talsmann á þingi, og hafa aldrei haft, þvi
að ekki geta útgerðarmenn talist eðlilegir
niálsvarar þeirra. A. m. k. telja ekki er-
lendir verkamenn námu- og verksmiðju-
eigendur sérlega vel fallna til slíkrar for-
ustu. Þá ber það vott um skort á sjálfs-
vörn frá sjómanna hálfu, að þeir hafa ekki
gert neitt til að krefjast þess að þeir fengju
sérstakar mentastofnanir fyrir stéttina eins
og t. d. bændaskólana. Stýrimannaskól-
inn er annars eðlis, og ekki fyrir óbreytta
sjómenn. Nú skulu nefnd fáein atriði,
sem best eru kunn, er því valda, að fiski-
mannastéttin er svo rænulítil um eigin hag.
1. óregluleg vmna, hvild og svefn.
Þeir lifnaðarhættir hljóta því miður lengst
að loða við sjómenskuna, en eru mjög and-
stæðir hugsun og andlegu lífi. Námsmenn
sem hafa lagt saman nætur og daga á sjón-
um viðurkenna að þeir finni andlega deyfð
koma yfir þá. Jafnvel 17-20 vökustundir
á vélbát dag eftir dag sljófga menn til
muna.
2. Óvissar hvíldir, landlegudagar, atla-
leysistimar sjómanna á stærri skipum o.
s. frv. fara til lítils, nema að rétta líkam-
ann við eftir óeðlilega langar vökur.
3. Einhcef vinna á sjónum er mjög
til niðurdreps. Það er henni að kenna
að sjómenn eru svo ófúsir að starfa að
landvinnu, þótt þeir hafi þá ekkert að gera
tímum saman, og þyrftu þess með.
4. Langar hvíldir fiskimanna, á sjó
eða landi eyðast í iðjuleysi eða misjafnar
skemtanir; peningaspil, drykkju, reyfara-
lestur.
5. Óþrifnaður sem ætíð er atvinnunni
samfara, er stórskaðlegur þeim sem við
hann verða að búa. A skútum og togur-
um er ekki mikið hugsað um hreinlæti og
hollustu, þegar vel veiðist.
6. Sterkar nautnir, en um leið óholl-
ar, eru mjög að skapi mönnum sem vinna
óreglulega, þurfa stundum að halda sér
vakandi óeðlilega lengi en aðra stundina
„að drepa tímann“ svo hann verði ekki
óbærilega langur.
7. Dreifing fjölskytdunnar. Heimilis-
faðirinn fjarverandi tímunum saman, vik-
ur, mánuði, missiri. Fátæk móðir ein
með stóran barnahóp \ úthverfi bæjar, eða
sjóþorpi. Eiginleg samvinna foreldranna
um barnauppeldið mjög erfið. Forargatan
leikvöllur eftirlitslítilla barna. Skortur á
tilhreytni og hollum viðfangsefnum.
8. Utanfarir háseta á togurunum fil