Skinfaxi - 01.12.1915, Blaðsíða 3

SKINFAXI
131
'þjóðarfyrirtækjum. Hann gæti gert tvö-
falt gagn, fyrst náð tilgangi sínum að gera
öll gamalmenni fjárhagslega óháð, og í
öðru lagi skapað hér nauðsynlegt fjármagn,
svo að landið þyrfli ekki að knékrjúpa
■erlendum okurkörlurn með lántökur. En
jiessar framfarir fást aldrei, meðan skatt-
hrœðslan hvílir eins og martröð á þjóð-
inni, svo að varla má ná neinum gjöldum
til almennra þarfa nema með tollum, sem
koma þannig niður, að þeir bera niest
gjöldin, sem ekkert eiga. Ef réttarfarinu
væri breytt í nýtískuhorf, og afbrotamenn
læknaðir i stað þess að hegna þeim, þá
ynnist tvent. Fyrst að farið yrði mann-
úðlegar með vandræðagripi jijóðfélagsins,
■ og þannig að tlestir þeirra yrðu menn að
íbetri, en eigi verri svo sem oft á sér nú
stað. Exi hitt skifti þó rneiru, að um leið
og farið yrði að lækna vísindalega eitt
félagsmein, þá mundi það gerbreyta hugs-
unarhættinum, uns það yrði alviðurkent,
að öll mannfélagssár œtti að lækna,
hvert eftir sinu eðli. Þá mundu mörg
þau viðreisnarráð, sem formsdýrkendur og
auðvaldsinnar nú mæla mest með, þykja
álíka vænleg til þjóðþrifa, eins og galdra-
brennur fyrri alda eru að dómi nútíðar-
manna. En fram úr öllu þessu á æskan
að ráða með einhverjum hætti. Árin líða
íljótt, og fyr en varir finnur unga kyn-
slóðin, eins og risinn forðum, að allur
jhimininn hvílir á herðum hennar.
Samgöngur í framtíð.
Eins og vænta má af málgagni hinnar
tingu og uppvaxandi kynslóðar, ræðir Skin-
faxi samgöngumál og samvinnufélagsmál.
Flest það er eg hefi séð þar um þessi mál,
felli eg mig vel við. Sumt i ritgerðinni
„Samgöngur“ í ágústblaðinu kann eg þó ekki
við; og þó langt sé um liðið, vil eg mega
athuga þá grein.
Um inngangskaflann er það að athuga,
að vegurinn yfir Svínaskarð er ekki talinn
þjóðvegur, og það lítið við þann slóða er
gert, er á kostnað sýslusjóðs; gat því
„Kjósarbóndinn" ekki verið þakklátur land-
sjóði fyrir það. Ekki er það heldur byrj-
un á verki, sem líklegt er að komandi
aldir haldi áfram. Vegna Iandslagsins
verður þar aldrei nema klyfjaflutningsgata,
og legst viður, er skynsamlegri flutninga-
aðferð verður almennari.
í næsta kafla kann eg verst við það,
sem um járnbrautirnar er sagt. Kom mér
í hug orðtakið: „Lítið lagar og lítið af-
lagar“. Eg kann ekki við að Skinfaxi
telji unga fólkinu trú um, „að ekki virð-
ist nein tiltök að núlifandi kynslóð Islend-
inga geti bygt járnbrautir svo að um muni“.
Verði ekki flug eða önnur enn óþekt sam-
gangna-aðferð fyrri til að gera járnbrautir
óþarfar, finnst mér ekkert sennilegra, en
að islenskir menn, sem nú eru ungir, byggi
járnbraut hér svo um muni. Því byrjun,
þó lítil sé, getur munað miklu. Og hvernig
stendur á því, að þarna er gert ráð fyrir,
„að járnbraut frá Rvík um sléttlendið
sunnanlands" mundi kosta 10 miljónir, eða
8/5 meira en fróðir menn um þau efni
hafa áætlað, að þyrfti til byrjunar „svo
að um muni“ ? Og þó er vitanlegt, að að-
ferðir og tæki til slikra verka fara sífelt
batnandi, og gera byggingar járnbrauta og
i-ekstur ódýrari. Áætlunin um járnbraut
til Akureyrar og um lánstraustið virðist
mér eins í lausu Iofti, og kenna úrtelni og
myrksýni.
Kaflann um „sjóleiðirnar“ hefi eg lítið
við að athuga í aðalatriðunum. Þó finst
mér kenna þröngsýni, þar sem einkum
er hugsað fyrir póstflutningi. Höf. virðist
ekki sjá, að í framtíðinnni verði þörf fyrir
greiða vöruflutninga alt árið á efnismestu
svæðum landsins, eða gera ráð fyrir að
framleiðsla verslunarvöru í landinu geti stór-
um aukist. Og sést hefir honum yfir að
skýra það, hvernig „strandferðirnar“ geta