Skinfaxi - 01.04.1916, Blaðsíða 8

40
SKINFAXI
gagníeknir af hugsjónum og framsóknar-
j)rá — en hafa druknað í draumunum og
hjaðnuð niður, sem fögur en hégómleg
sápubóla ? Slíkir menn eru ótaldir, en mér
segir hugur um, að ef sú saga væri sögð
öll, þá væri þar meiri harmsaga en tár-
um tæki.
B. B.
M 6 ð u r m á M ð.
Ástkæra, ylhýra mólið
og allri rödd fegra.
Jónas Hallgr.
Við dáumst að lipurðinni og snildinni í
erindi Jónasar. „Krjúpum undrandi að
lindum“ íslenskrar tungu, eins og annað
skáld kemst að orði.
Við finnum þá svo Ijóslega, hversu un-
aðsfagurt vort þróttmikla nióðurmál er.
Ræktarleysi hinnar íslensku þjóðar við
móðurmál sitt hefir verið meira en skyldi,
einkuni á síðustu árum. Það var því
heppilegt, að ungmennafélögin tóku vernd-
un móðurmálsins á stefnuskrá sína.
Það virtist sjálfkjörið hlutverk þeirra, er
teljast vilja til „vormanna Islands“.
Að þessa hafi verið full þörf, getur eng-
um manni dulist, þá er menn hugleiða
það, að útlendar bókmentir munu nú eiga
hærra upp á pallborðið hjá fjölda manna,
en vorar eigin bókmentir.
A. m. k. þori eg að fullyrða þetta hvað
Reykjavík snertir.
Og þetta er eðlilegt margra hluta vegna.
Yngri kynslóðin, sem nú fer hrönnum
saman í hina ýmsu skóla landsins, leggur
stund á tungumál, meira en aðrar greinir.
Tungumálakunnáttunni halda menn og
best við, að námstímanum loknum með
lestri útlendra bóka. Yfirleitt mun mega
fullyrða, að tungumálanámið er sú náms-
grein, sem menn hafa hvað mestan áhuga
fyrir. Er það lofsvert og gleðilegt tímanna
tákn. En sá böggull fylgir skammrifi,
sem að framan segir, að menn kaupa nú
meira af erfendum. bókum en innlendum.
Einkum kaupa menn enskar, danskar —
og nú upp á síðkastið miklu meira af
sænskum bókum en áður. Er það gleði-
legt og holt, ef sænsk rit gætu útrýmt eða
minkað hin dönsku áhrif, sem gera um of
vart við sig hér á landi, einkum í dag-
legu máli manna. Tel eg og sænskt mál
og sænskar bókmentir mun skemtilegri en
danskar. Þó hygg eg, að vort eigið mál
eigi ávalt að sitja í fyrirrúmi fyrir erlend-
um málum. Og okkar bókmentir ættum
við að styrkja meira og betur en annara
þjóða.
En miklu mun það valda, að erlendar
bækur eru enn mun ódýrari en innlendar.
Oft meira en heimings verðmunur á sömu
bók á frummálinu og þýðingunni. Jerú-
salem I b. eftir S. Lagerlöf kostar t. d.
einungis kr. 1,25 á frummálinu í góðri út-
gáfu, en í þýðingunni kr. 3,00, að mig
minnir.
En engin von er til þess, að íslenskir
bókaútgefendur geti kept við erlendar bóka-
verslanir í þessu efni. Þetta atriði finst
mér þess vert, að sé athugað í sambandi
við verndun móðurmálsins.
Eg tel það gott og blessað, að menn
læri erlend tungumál og kynni sér rit ann-
ara þjóða á frummálinu.
En það má ekki vera á kostnað okkar
eigin bókmenta, sem hafa aflað okkur
heiðurs og álits meðal annara þjóða.
Þetta atriði málsins væri ekki úr vegi
að ræða hér í blaðinu.
Móðurmál vort er hreint og fagurt í
eðli sínu. Takinark æskulýðsins á að
vera, að kunna að tala og rita á íslenska
tungu rétt, hreint, látlaust og smekklega.
Enn erum við langt frá þessu marki.
Til þess að ná því, þurfum við að þekkja
eðli og sögu tungunnar.
Við þurfum að velja okkur fyrirmyndir.
Við eigum að raða okkur utan um þá
menn, sem best tala og rita á íslenska tungu.