Skinfaxi - 01.04.1916, Blaðsíða 10

42
SKINFA XI
maður í íslenskri tungu. Þar er sönn
fyrirmynd.
Ennfremur hygg eg að gott muni vera,
að lesa þjóíisögurnar gömlu. Af þeim má
læra lipran frásagnarstíl. Þar eru margar
perlur.
Á eg enga ósk heitari, lesari minn, en
að þú gætir fundið þar lýsigullið góða,
sem getið er um í einni þjóðsögunni, sigr-
að alla örðugleikana er því fylgja — og
belst hlotið „konungsríki og konungsdótt-
ur“ að launum í andlegum skilningi.
Og ekki get eg lagt frá mér pennann,
án þess að minna þig á öll okkar fögru
Ijóð.
Fer þar saman gott mál og göfugar
hugsanir.
Lesum áður nefnd rit og mörg önnur,
sem oflangt yrði upp að telja. Við kynn-
umst þá voru eigin þjóðlífi í geislaljóma
hins snjalla og dýra móðurmáls vors.
Og síðast en ekki síst. Bætum smekk
okkar og fegurðartilfinningu. Verum bók-
vandir. Kaupum aðeins góðu bækurnar.
Axél Thorsteinsson.
Þegnskyldan og ungmennafélögin.
Sökum þess, að ungmennafélögunum hef-
ir óspart verið blandað inn i umræður um
þegnskyldumálið, siðan farið var enn á
ný, að hreyfa því opinberlega, í ræðu og
riti, finn eg mig knúðan til að skýra, í
fáum orðum afstöðu þeirra gagnvart þegn-
skyldumálinu að svo miklu leyti, sem mér
eru kunn afskifti þeirra af því.
Þeir, sem lýst hafa sig andviga þegn-
skyldunni, halda jafnvel að ungmennafé-
lögum sé um að kenna að málið er nú
lagt undir atkvæðagreiðslu þjóðarinnar ó-
rökrœtt og í alla staði óundirbúið. Hinn
málsaðili heldur því eindregið fram að
mikill meiri hluti ungmennafélaga sé þegn-
skyldumálinu hlyntur, og vilji óvægur koma
því í framkvæmd hið allra fyrsta.
Eftir þessu að dæma yrði annar aðili
málsins vis til þess að skella allri skuld-
inni á ungmennafél., ef svo illa tækist til, að
þegnskyldunni yrði dembt í snatri yfir
þjóðina, fyrirhyggjulaust. En hinn aftur
á móti vill styrkja sinn málstað með því
að telja æskumenn landsins málinu fylgj-
andi, og koma ábyrgðinni af sér yfir á
þá, að þeim sé þægðin, að þegnskyldan
komist á sem allra fyrst.
Áður befir verið bent á í Skinfaxa, að
ungmennafél. eiga engan þátt í, hvernig
málinu nú er komið, og hafa þar því engri
ábyrgð að svara. Um hitt atriðið, hvað
þau hafa verið eða séu, málinu hlynt skal
fara nokkrum orðum. Og það er óhætt
að árétta það, sem áður hefir verið tekið
fram, að ungmennafélögin hafa aldrei tek-
ið þegnskylduvinnuna á stefnuskrá sína,
eða verið inálinu fylgjandi sem heild.
I ný-útkominni þegnskyldu-ritgerð í
Skírni, segir Hermann Jónasson: „Marg-
faldur meiri hluti af ungmennafélögum ís-
lands er með málinu“ (o: þegnskyldunni).
Þetta er gripið úr lausu lofti, og eru al-
gerlega staðlausir stafir. Virðist vera sagt
til þess að telja mönnum trú um, að vilji
ungmennafélagsskaparins standi að baki
þegnskyldumálsins, ef vera kynni, að því
ykist við það fylgi hjá þjóðinni.
En setjum svo, að jákvæði ungm.félags-
heildarinnar væri fengið í þessu máli, þá er
vitanlegt, að félagsskapurinn ræður engu
um úrslit málsins á alþingi, né framkvæmd
þess í héruðum. Megnið af ungmennafé-
lögum hafa ekki atkvæðisrétt í opinberum
málum, enda mundu engar tillögur frá
þeirra hendi teknar til greina um fram-
kvæmd þegnskyldunnar, eftir að búið væri
að nota þá sem meðmælendur hennar,
meðan verið væri að koma henni á. Fram-
kvæmd þegnskyldunnar gæti þvi snúist
ungm.fél. þvert um geð, og þau orðið mál-
inu andvíg, þótt nteð þvi hefðu verið í fyrstu.