Skinfaxi - 01.08.1981, Síða 6

Vigdís Finnbogadóttir við komuna til Akureyrar, á móti henni tóku Sveinn Jónsson
og Pálmi Gíslason.
hve djúpstæð áhrif það hafði á það að
lesa til að mynda um trú norska
skáldsins Björnstjerne Björnsson á
gott og gróskuríkt mannlíf til sveita,
og heillaðist af rómantískri frásögn
hans af því hvenig „klæða má fjallið”
þegar björkin við rætur þess leggur á
hrjóstrugan brattan, heilsar lyngi og
fjalldrapa og þau fikra sig í samein-
ingu upp í mót, þar til allt er orðið
iðgrænt.
Þannig var nú jákvæð afstaða þess-
ara manna, sem jafnframt settu sér að
Ræða forseta íslands
Vigdísar Finnbogadóttur
Kaeru vinir á Landsmóti Ung-
mennafélags íslands.
Lengi hef ég vegsamað æskuna. Þar
er fyrst til að taka að það er svo ákaf-
lega gaman að vera ungur. I anda
jákvæðrar æsku er einnig gaman að
eldast og öðlast aukna visku og skiln-
ing á mannlífinu. „Viska með vexti æ
vaxi þér hjá” hvað Jón Thoroddsen
við litla stúlku og fann að hann átti
fáar óskir betri fyrir æskublómið sitt,
því með visku og þekkingu aukast lík-
urnar á betra mannlífi.
Þegar farið var að fylgja því eftir af
meiri einurð en fyrr, á öndverðri síð-
ustu öld, að íslendingar ættu að lifa
sem sjálfstæð þjóð og væri það kleift,
þurfti að sanna að þjóðin átti sér sögu
að sameign. A tiltölulega skömmum
tíma reyndist það auðvelt, því öll sag-
an um baráttu kynslóðanna frá upp-
hafi byggðar, við harðbýlt land, hafði
geymst í minni fólksins, á tungu sem
aldrei spilltist hvað sem á bjátaði.
Nokkrir brautryðjendur, eins og Skúli
Magnússon höfðu þá þegar reynt að
sanna að landið væri ekki eins and-
snúið íbúunum og ætlað haíði verið.
Fjölnismenn stöppuðu stáli í lands-
menn með því að skrifa fyrir samtíð
sína hugleiðingar um þjóðerni, og
skáldin lofsungu landið með Jónas
Hallgrímsson í fararbroddi:
Veit þá engi, að eyjan hvíta
á sér enn vor, ejJólkið þorir
guði að treysta, hlekki hrista,
hlýða réttu, góðs og bíða?
Fagur er dalur ogjyllisl skógi
ogjrjálsir menn, þegar aldir renna.
Og öðlingurinn mikli Jón Sigurðs-
son, sem lengst stóð í eldlínunni, skrif-
ar heim að loknum þjóðfundinum
1851 „Engir einstakir menn geta
haldið málum vorum áfram, þegar í
hart kemur, nema þeir séu vissir um
aðstoð alþýðu, hvort sem þeir sjálfir
standa eða falla.”
við þessum arfi og eggjunarorðum
tók æskan í byrjun þessarar aldar og
boðaði þá tíma, sem við njótum á
þessari stundu — unga fólkið alþýð-
unnar, sem stóð að upphafi ung-
mennafélagshreyfingarinnar á ís-
landi, — með bjartsýni og trú á, að allt
sem verið hafði í deiglunni á undan-
genginni öld hlyti að rætast. Og það
rættist.
Það verður aldrei mælt hve mikið
við íslendingar nútíðarinnar eigum
að þakka öfum okkar og ömmum, sem
fyrir tæpum 80 árum stofnuðu ung-
mennafélög um allt land. Þau þjöpp-
uðu fólkinu saman í trú á framtíðina.
Þau tileinkuðu sér gleði og höfnuðu
sút og svartsýni. — Þau hófu að rækta
landið betur en fyrr, og gerðu meira að
segja tilraun til að koma til móts við
framtíðarmynd Jónasar og fylla „fagr-
an dalinn” skógi. Þau öfiuðu sér fanga
í bókmenntum erlendis frá. Eg veit frá
mörgu eldra fólki, sem ég hef þekkt,
vegsama fornmenn og gullöld á ís-
landi og líkjast þeim sem best að
hreysti, íþróttafimi og áræði, — með
friði þó. Að ógleymdu því að þeir
lögðu grundvöll að þeirri list, sem
lengi hafur verið okkur til talsverðs
sómaauka, leiklistinni, því án áhuga-
manna-sýninga ungmennafélaganna í
landinu ættum við ekki svo ríka leik-
menningu sem raun ber vitni. Þeir
færðu okkur trú á land og unnu dyggi-
lega að því að við stöndum hér í dag,
— frjálsir menn.
Það er ræktun heilbrigðrar sálar í
hraustum líkama, þjóðerniskennd og
virðing fyrir landið okkar, sem jafnan
hefur verið aðalsmerki Ungmenna-
félagshreyfingarinnar á íslandi, — og
hvað ungur nemur sér gamall temur.
Því er það gott að hafa verið ungur
með þessar hugsjónir að leiðarljósi,
einnig að eldast og reyna enn að koma
þeim áleiðis. Við þær vildi ég bæta
friðarvilja okkar, innbyrðis sem and-
spænis erlendum þjóðum, og óska
þess að heillyndi og hreinskiftni hvers
í annars garð fylgi okkur alla tíma.
Eg árna þessu móti Ungmenna-
félags Islands á Akureyri heilla og
vænti þess að það beri ávöxt — epli
Iðunnar, sem forfeður okkar trúðu að
varðveitti eilífa og skapandi æsku —
sem víðast og sem lengst.
Megi okkur auðnast að eiga ótalin
gæfuspor í framtíðinni.
6
SKINFAXI