Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1945, Blaðsíða 14

Leyndardómcir hafsins
Eftir A. R. WETJEN
Jed Wilkins skipstjóri á Mattew Andrews,
sem er nýkominn frá Port au Prince, segir
þessa dagana merkilega sögu um stórt skip,
sem hann sá sogast upp með skýjastrók og falla
aftur niður spölkorn fyrir ofan ströndina á ó-
byggðri smáeyju nálægt Bahamaeyjum. Sand-
hólarnir, sem skipið kom niður á, vitanlega ó-
skemmt með öllu, voru þess eðlis, að þegar Wilk-
ms skipstjóri fór fram hjá eyjunni ári síðar, sá
hann, að skipið hafði þokazt með lausasandin-
um í áttina til sjávar, og var nú aðeins tæpa
100 metra frá flæðarmálinu. Skipstjórinn leit
svo á, að eftir mánaðartínia eða þar um bil,
mundi skipið haía aftur komizt á flot af sjálfu
sér. Vér litum svo á, að þetta væri atvik, sem
nefna megi seiðmagn hins ómælisvíða hafs, og
væri tilefni til að hella á glösin að nýju. Því
miður hugkvæmdist skipstjóranum ekki að
skrifa hjá sér skrásetningarhöfn hins strand-
aða skips, svo að hann gæti geíið skýrslu um
málið þangað, og menn hefðu viðbúnað tii að
taka á móti hinu vegmóða skipi þegar það kem-
ur arkandi upp á eigin spýtur. Jed hefur alltaf
átt mikið af skemmtilegum sögum í fórum sín-
um, jafnvel þegar hann var blaðasölustrákur,
eins og okkur gömlu mönnunum mörgum hverj-
um er enn í fersku minni.
(Ritstjórnargrein í Local Press).
Um það bil einu sinni á hverjum tíu árum
kemur skip í höfn, með lamaða skipshöfn, skip-
stjóra, sem veit ekki sitt rjúkandi ráð og mn-
færslu í dagbókinni um furðulegt atvik, sem
varð út á reginhafi, — sem líka kom sér vel,
hugsar áheyrandinn, handan við sjóndeildar-
hring venjulegra manna. Dagblöðin birta við-
töl við skipstjórann, og sagan er ef til vill birt,
með viðeigandi lagfæringum og breytingum, til
þess að hæfa persónulegum hugsanaferli og efa-
girni ritstjórans. Síðan gleymist sagan og er
lögð til hliðar með góðlátlegu gamni, sem hver
önnur martröð og heilaspuni hjátrúarfullra og
ómenntaðra manna undir áhrifum lélegra á-
118
Þeim, sem ekki trúa þessum furðulegu
sögum um skip og sjómenn, er aðeins
hægt að benda á dagbækur skipanna.
fengra drykkja. Er það ekki á allra vitorði, að
frá alda öðli hafa sjómenn verið varhugaverðir
villimenn, sem voru gefnir fyrir að spinna upp
sögur um risaslöngur, hafgúur, hringiður í haf-
inu og annað af svipuðu tægi?
Auðvitað verður að kannast við það, þótt gert
sé með nokkurri tregðu, að kynjasögur um gór-
illur og dverga, menn með skott, mikla elda,
sem brunnu í hafsbotni, hvíta birni, sem lifðu
lífi sínu í hafís, villimenn, sem beizluðu stórar
sæskjaldbökur og riðu þeim eins og hestum,
fugila, sem hlógu eins og asnar, og eðlur, sem
geltu eins og hundar...að allar þessar sögur
liöfðu, þótt ótrúlegt sé, reynzt sannar, eins og
lygasagan um að jörðin sé hnöttótt og risann,
sem dró stálflísar að norðurpólnum. En þessar
tilviljanir voru bara tilviljanir, og svo gerðust
þær fyrir löngu, löngu síðan, og nú orðið er eig-
inlega ekkert nýtt undir sólinni. Söguna, sem
heyrist í dag, sem ef bezt lætur er níu daga
furðusaga, er óhætt að telja ekkert annað en
nýjustu viðbótina við þá keðju af ótvíræðum
og hlægilegum heilaspuna, sem vér munum
ávalt setja í samband við sjómenn og hafið.
Og þess vegna kemur ritstjórinn, sem er
öfgalaus nútímamaður, með rauða blýantinn
sinn og snyrtir og snurfusar nýjustu kynjasög-
una, þangað til hún svarar til fullnustu kröf-
um heilbrigðrar skynsemi. Skipstjórinn getur
bara bent þegjandi í leiðarbókina, þar sem at-
burðirnir eru skráðir á stuttan og gagnorðan
liátt á venjulegu sjóaramáli; þegar fram líða
stundir yfirgefur skipstjórinn þenna heim, og
blöð leiðarbókarinnar verða bleik af elli í skjala-
geymslum skrifstofunnar í landi. Og ritstjórinn
gengur líka fyrir ætternisstapa með frið í sálu
sinni og með þeirri þægilegu vitund, að efa-
girni hans hafi verið í alla staði réttmæt, ef
hann þá á annað borð man nokkuð eftir því,
vegna þess, að lærðu mennirnir hafa blásið ryk-
ið af skræðum sínum og komizt enn einu sinni
að raun um, að sjómenn séu einfaldar en að vísu
torráðnar sálir, að augu þeirra taki að sjá of-
VÍKINGVR