Náttúrufræðingurinn - 1932, Page 17

n-Attúrupr.
11
Ker og kannu úr islenzkum leir.
íslenzkur íeír og leíríðnaðtir.
íslenzki leirinn hefir aldrei verið mikils metinn hér á landi.
Hann hefir þvert á móti þótt hvumleiður á marga lund. Reynd-
ar vita margir, að leirinn muni vera að nokkru gagni fyrir gróð-
urinn. En þess minnumst vér ekki á vorin, þegar leirinn bólgnar
upp og verður að vellandi graut af vatnsaganum; vér verðum að
vazla aurinn í ökla eða dýpra, og bæði vagnar og hestar sitja fast-
ir í aurhlaupunum á vegunum. Silfurtærar árnar, lækirnir og
drykkjarvatnið seyrast af leirrennslinu í vorleysingum og
vatnavöxtum og skifta um lit. Á fótum vorum berst leirinn inn í
híbýli vor, kámar gólfin, svo tæpast verður haft við að halda þeim
hreinum, þornar þar, rykast upp og mengar andrúmsloftið í hús-
um inni og gerir það óhollt til öndunar. Á götum úti þyrlast leir-
inn upp og verður að rykskýjum, er svífa yfir borg og bý, og fylla
vit manna og klæðnað af leirdusti.
I>að er mest á þennan hátt, að við höfum kynnst íslenzka
leirnum. En oss hefir verið það lítt kunnugt, að erlendis hefir
leirinn um langan aldur verið verðmæt vara. I>ar hafa góðar leir-
námur orðið mörgum þjóðum til miklu meira gagns og hagsbóta