Náttúrufræðingurinn - 1932, Síða 29

NÁTTÚJIUFR.
23
anna. T>ví fleira, sem lendir í klóm þeirra af sjúklingunum, því
færri verða eftir, er sýkt geta frá sér og útþreitt veikina.
Sönnun fyrir þessari kenningu hafa menn fengið í ýmsum
öðrum löndum. í ýmsum friðlöndum eða þjóðgörðum, þar sem rán-
fuglar eru friðaðir jafnt öðrum fuglum, eru fuglafarsóttir ekki
nándar nærri eins ítækar eða alvarlegar, eins og í þeim héruðum,
þar sem gengið hefir verið að því, að eyða ránfuglunum.
í Noregi gengu menn kappsamlega að því að eyða ýmsum
ránfuglum, meðal annars til að friða sem mest rjúpuna fyrir
þeim. Fækkaði mörgum þeirra að miklum mun, og sumar rán-
fuglategundir voru komnar að því að hverfa úr sögunni. Fyrsti
árangurinn af þessari ránfuglaeyðingu var rjúpnafjölgunin mikla
er náði hámarki 1911. — En svo komu alvarlegri eftirköst. —
Riúonasýkin tók að breiðast út, og sjúku fuglarnir fengu óhindr-
aðir að sýkja frá sér. Heilbrigðislögreglan — ránfuglarnir — voru
að hálfu leyti úr sögunni. Veikin herjaði óhindruð um landið sum-
ar eftir sumar, og rjúpnafækkunin var miklu meiri en nokkru
sinni áður. Þannig getur stundum farið, þegar raskað er því
skipulagi, sem náttúran sjálf hefir sett.
Að þessu sinni skal ekki rætt um það, hvort líkur séu til að
rjúpnafækkunin hér á landi sé af svipuðum eða sömu orsökum og
í Noregi. Vænti eg að geta vikið að því síðar. En æskilegt væri
að fá upplýsingar frá mönnum í ýmsum héruðum landsins, um
það, hvenær rjúpunni fór að fækka, hvenær fækkunin náði
hámarki, og hvort rjúpunni sé farið að fjölga til muna aftur.
Hafa menn veitt því eftirtekt, að rjúpurnar væru ungafáar sum-
urin áður en fækkunin varð? Hafa menn orðið varir við sjúka
rjúpuunga að sumrinu? Hafa rjúpur eða rjúpuungar fundizt
dauðir þessi ár og á hvaða árstímum helzt? Ætli fækkunin hafi
byrjað í öllum landshlutum jafn snemma? Muna menn eftir lík-
um rjúpna fellisárum áður?
Vona eg að lesendur Náttúrufr. íhugi þessar spurningar og
sendi svör við þeim, eftir því sem efni eru til.
G. G. B.