Náttúrufræðingurinn - 1935, Qupperneq 38

178 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
IIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIt
sem honum eru skyldust allra dýraflokka hryggdýranna, hins
vegar, þá verður niðurstaðan í stuttu máli þessi. Það, sem sér-
kennir manninn út frá dýrafræðilegu sjónarmiði, er einkum það
tvennt, að hann gengur uppréttur, eða eins og við getum orðað
það, aðeins á afturfótunum, og hitt, að stóri heilinn er mjög
þroskaður, miklu betur en venja er til hjá spendýrunum. Vegna
þess að hann gengur uppréttur, er líkaminn flatvaxinn, en ekki
þunnvaxinn, en af því leiðir einnig, að framlimirnir verða til
taks til annarra starfa en í þarfir hreyfingarinnar. Þannig skap-
ast höndin, en þróun hennar í eitthvert það fullkomnasta verk-
færi, sem til er í dýraríkinu, fylgir þróun stóra heilans, sem segir
henni fyrir verkum. Vegna verksvits síns hefir manninum tekizt
að vinna á ýmsan hátt bug á náttúruöflunum. Til dæmis hefir
honum tekizt, með því að gera sér föt, að leggja undir sig lönd,
þar sem loftslagið er honum að ýmsu leyti óhentugt, en vegna
fatanna hefir hann svo misst hárið smám saman, nema á höfðinu.
Sögulegt yfirlit.
Þegar í fornöld höfðu ýmsir vitringar trú á því, að dýraríkið
hefði smám saman þróazt frá hinni ófullkomnustu byrjun til þeirr-
ar fullkomnunar, sem æðstu dýr eru búin nú á dögum. Þetta kem-
ur greinilega fram í ritum Anaximanders, Heraklitesar og Empe-
dóklesar; allir þessir menn vildu leita þróunar dýraríkisins í eðli-
legum orsökum. Á miðöldunum gleymdust að miklu leyti kenn-
ingar þeirra, menn trúðu þá á ýms yfirnáttúrleg öfl, sem réðu
breytingum í heimi dýranna, en í byrjun nítjándu aldarinnar
vaknar framþróunarkenningin á ný, eftir margra alda væran
svefn. Hinn fyrsti forvígishöldur hennar var stórskáldið þýzka,
Goethe, en í fótspor hans fylgdu Englendingurinn Erasmus
Darwin, afi hins fræga Darwins, sem seinna kom til sögunnar, og
Frakkinn Lamarck. En á skoðanir þessara manna var þó í byrjun
litið sem meira eða minna ósennilegar getgátur; þegar hér var
komið sögunni, voru ekki til nægilega mikil sönnunargögn til þess
að leysa hnútana. Seinna kom svo hinn frægi Englendingur, Char-
les Darwin, til sögunnar og gerði rannsóknir viðvíkjandi þróun
jurta, en þó einkum dýra, að lífsstarfi sínu. Hann safnaði feikna
miklum gögnum og heimildum, til þess að skýra málið frá öllum
hliðum. Það er óhætt að fullyrða, að það starf, sem þessi eini mað-
ur hefir skilað, er algert einsdæmi í sögu vísindanna. Árið 1859
birtist hin fræga bók hans, sem hann nefndi Um uppruna tegund-