Náttúrufræðingurinn - 1942, Blaðsíða 18

X ATTUR UFR .líÐ IXGURIXX
J7(i
liúð dökkgrá. Fætur gulir. Lithimnan gul. Kynin eru eins að lit,
en kyenfuglinn iítið eitt stærri.
A ungum fuglum eru hvítgulir eða rjómalitir dilar á fuglinum
ofanverðum mjög áberandi, einkum þó ofan á höfði, á aftanverð-
um hálsi og á yfirvængþökum. Stundum er allt liöfuðið livitl að
undanskildum dökkum augnarákum, og þá er fuglinn líka venju-
lega livítur að neðan með dökkum langrákum eða langdilum. Oft-
ai' er þó fugljnn dökkbrúnn að neðan með dekkri langrákum
(fjaðrahryggjum), og' þá ber líka ekki eins mikið á ljósum litum
á fuglinum ofanverðum. Loks eru sumir fuglar rjómalilir eða
Ijósbrúnir að neðan með ógreinilegum þverrákum á síðum. Á
ungum fuglum er venjulega ekki eins langt á milli svörtu þver-
heltanna á stcli og vængjum og á fullorðnum fuglum, og aidca-
beltin eru greinilegri, einlcum á vængjunum. Nefið er svart, vax-
liúð dökkgul og lithimnán blá- eða gulgrá.
Af því, sem liér hefir verið sagt, er auðsætt, að hunangsliauk-
urinn er mjög breytilegur að lit. Að ofanverður er liann þó alltaf
hrúnleitur og fleklcóttur eða jafnvel hvítur að neðan. Glöggt teg-
undareinkenni er hið langa millihil milli fremri stélbeltanna og
endabeltisins og sömuleiðis svarti liturinn á aftari vængrönd.
Varpheimkynni hunangshauksins, það er að segja, evrópsku
undirtegundarinnar, sem hér er um að ræða, ná frá norðanverð-
um Spáni, Mið-Frakklandi, Mið-Italíu, Grikklandi og Kákasus-
löndum norður til Englands (sjaldgæfur), Belgiu, Hollands
(sjaldgæfur), Þýzkalands, Danmerkur, Suður-Noregi, Norður-
Svíþjóðar (Laj)lands), Finnlands og norður til Arkangelsk-
liéraðs í Rússlandi og norður að 58° í Úralfjöllum. I Síberíu
er hann einnig varpfugl austur að Ohfljóti og Tomsk. En hun-
angshaukar austan Altaifjalla teljast til annarar undirtegundar
(P. a. orientalis Taczanowski), og ná lieimkynni Iiennar þaðan
austur til Japan og Kina. Evrópski hunangshaukurinn er farfugl,
sem dvelst á vetrum í frumskógum hitabeltislandanna í Afríku.
Kjörlendi liunangshauksins er slitrótt sköglendi á láglendi eða
í lægri fjöllum. Hreiðurstað velur hann sér hæði i barr- og lauf-
skógum, einkum i skógarjöðrum eða skógum, sem liggja að gras-
lendi, eða jafnvel i skógarlundum i ræktuðu landi. 1 Mið-Evrópu
fer liunangshaukurinn að vitja varpstöðvanna í byrjun maí eða
um miðjan þann mánuð. Ilreiðrið er í trjám, venjulega í 15—20
m hæð frá jörðu, en stundum þó i miklu minni hæð. Það er traust-
lega fléttað saman úr greinum og kvistum og hreiðurlautin
prýdd innan með grænum laufblöðum. Laupurinn er venjulega